Dâng Zèng- nét đẹp văn hóa của đồng bào Tà Ôi
(Tổ Quốc) - Tấm thổ cẩm - người Tà Ôi gọi là “Zèng” đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần, phong tục tập quán, là nét đẹp văn hóa của đồng bào Tà Ôi. Nghi thức dâng Zèng không thể thiếu trong các hoạt động tín ngưỡng, thờ cúng, là vật đính ước của các cô gái với ý trung nhân hoặc để thể hiện lòng hiếu thuận với ông bà, cha mẹ, với những người có công với bản làng.
Nghi thức dâng Zèng là một nghi thức được thực hiện trong một số lễ hội của bà con dân tộc Tà Ôi, phổ biến nhất là trong lễ mừng lúa mới và lễ cưới truyền thống.
Những tấm Zèng là vật phẩm sử dụng trong các hoạt động của cộng đồng người Tà Ôi để bày tỏ lòng hiếu thuận với ông bà, cha mẹ, những người có công với bản làng.
Dâng Zèng vừa là nét đẹp văn hóa truyền thống và cũng là sợi dây kết nối duyên tình, giúp mỗi người Tà Ôi thêm quý trọng, gìn giữ và lưu truyền bản sắc của dân tộc mình.
Trong nghi thức dâng Zèng, thầy cúng thỉnh mời Yàng, thần linh, tổ tiên về chứng giám.
Nếu là đám cưới truyền thống, sau khi tiến hành các nghi lễ, xin phép Yàng, thần linh, tổ tiên thầy cúng sẽ đưa tấm Zèng cho người con gái để người con gái đó trao tặng cho người nam giới trong lễ cưới. .
Đây là tấm Zèng mà người con gái trước khi về nhà chồng đã tự tay mình dệt để tặng người chồng yêu quý trong ngày trọng đại của cuộc đời mình
Nghệ nhân Hồ Thị Nhất người dân tộc Tà Ôi, huyện A Lưới, Thừa Thiên Huế cho biết: Nghề dệt Zèng là nghề truyền thống có từ lâu đời của người dân tộc Tà Ôi. Trải qua hàng trăm năm, được người dân địa phương gìn giữ và lưu truyền, họ tự tìm kiếm nguyên liệu và thiết kế mới để dệt nên những tấm Zèng đa màu sắc với hoa văn, họa tiết độc đáo, đường nét tinh xảo. Để làm ra loại Zèng bền đẹp, có họa tiết, hoa văn tinh tế những người phụ nữ Tà Ôi phải trải qua nhiều công đoạn công phu, cầu kỳ. Cách làm sợi hoặc chọn sợi, chọn cườm và dệt thổ cẩm của đồng bào dân tộc Tà Ôi cũng có nhiều nét khác nhau mà nhiều nơi khác không có được. Những hoa văn cách điệu thể hiện cảm nhận trực quan của người phụ nữ Tà Ôi với môi trường sống như: Hình tượng mặt trời, ngọn núi, con sông, con dốc, loại cây, các loài muông thú hoặc linh vật…
Những người phụ nữ Tà Ôi múa hát trong những bộ trang phục đẹp nhất của mình.
Đồng bào Tà Ôi rất tự hào về trang phục truyền thống.
Đối với đồng bào Tà Ôi, dệt Zèng trở thành thước đo để cộng đồng đánh giá sự khéo léo của người con gái khi lập gia đình.
Bởi vậy, trong gia đình người Tà Ôi, mỗi người con gái đều có một khung dệt cá nhân. Mỗi người dệt Zèng theo mô típ của riêng gia đình, để khi về nhà chồng cũng mang theo.
Mỗi sản phẩm dệt Zèng của cộng đồng người Tà Ôi vừa là trang phục cần thiết bảo đảm nhu cầu sinh hoạt mang mặc hàng ngày, vừa là tác phẩm nghệ thuật, thể hiện nét đặc trưng độc đáo trong kho tàng văn hóa tộc của bản sắc các dân tộc Việt Nam. P
