(Tổ Quốc) -Các độc tố Phenol, Xyanua. Hydroxit mà Formosa thải ra môi trường khiến cá chết hàng loạt có tác hại như thế nào đến đời sống con người?
Theo công bố của Chính phủ về nguyên nhân cá chết hàng loạt tại bốn tỉnh miền Trung vừa qua là do chất thải của nhà máy Formosa có chứa các độc tố Phenol, Xyanua. Hydroxit sắt vượt mức cho phép. Vậy, những chất này có tác hại như thế nào đến đời sống con người và sinh vật?
 Theo công bố của Chính phủ về nguyên nhân cá chết hàng loạt tại bốn tỉnh miền Trung vừa qua là do chất thải của nhà máy Formosa có chứa các độc tố Phenol, Xyanua. Hydroxit sắt vượt mức cho phép (nguồn: VietNamNet) |
Phenol
Phenol là chất rắn, tinh thể không màu, có mùi đặc trưng, nóng chảy ở 43 °C. Phenol là một chất rất độc với con người và sinh vật. Nhiễm độc đường tiêu hóa từ 50 đến 500mg ở trẻ sơ sinh, và 1-5g ở người lớn là liều gây tử vong. Phenol được hấp thu nhanh chóng từ phổi vào máu.
Ngoài tác dụng ăn mòn tại chỗ, tiếp xúc với phenol bằng bất cứ đường nào cũng có thể bị nhiễm độc toàn thân. Nhiễm độc toàn thân ảnh hưởng hệ thần kinh trung ương (CNS) gây co giật, hôn mê. Đây là nguyên nhân chính gây chết trong nhiễm độc phenol. Các triệu chứng khác gồm: buồn nôn, đau bụng, ói mửa, tiêu chảy, tăng methemoglobin máu, tan huyết, vả mồ hôi, tụt huyết áp, loạn nhịp tim, phù phổi… Nếu nhiễm độc phenol lâu dài có thể gây suy thận.
Tất cả các dạng phenol gây kích ứng, và các hiệu ứng độc cấp tính của phenol thường nhất xảy ra khi tiếp xúc với da. Ngay cả dung dịch phenol loãng từ 1% đến 2% cũng có thể gây bỏng nặng nếu tiếp xúc là kéo dài.
Theo Quy chuẩn quốc gia về chất lượng nước biển ven bờ, hàm lượng phenol cho phép tối đa trong môi trường nước biển vùng biển ven bờ là 0,03 mg/lít.
Phenol có thể gây độc cho cá, chim, động vật, giảm tuổi thọ, khả năng sinh sản. Khác với một số độc chất khác do công nghiệp thải ra như kim loại nặng, phenol không tích lũy được trong cơ thể người mà bị phân hủy tương đối nhanh.
Xyanua
Xyanua là hóa chất được sử dụng trong ngành công nghiệp như sản xuất sắt, thép, công nghiệp hóa chất hay xử lý nước thải. xyanua và các hợp chất xyanua là một trong những thành phần của thuốc trừ sâu, nhựa, mạ điện và khai thác mỏ.
Theo Viện Quản lý Cyanua Quốc tế (ICMI), cá và các loài động vật dưới nước đặc biệt nhạy cảm với xyanua. Nồng độ các chất xyanua tự do trong môi trường nước khác nhau, 5-7,2 mg/mỗi lít nước, làm giảm hiệu suất bơi và ức chế sinh sản ở nhiều loài cá. Từ 20-76 mg/lít nước, chất này có thể khiến nhiều loài cá chết, nồng độ vượt quá 200 mg mỗi lít gây độc với tất cả các loài cá.
Con người có thể tiếp xúc với nồng độ thấp xyanua trong cuộc sống hàng ngày từ thực phẩm, thuốc... Ăn hoặc uống những thực phẩm chứa xyanua có thể gây ảnh hưởng sức khỏe. Với liều lượng lớn, xyanua có thể gây nhiễm độc.
Triệu chứng ban đầu thường là đau đầu, chóng mặt, buồn ngủ, mạch yếu, thở nhanh, mặt đỏ, buồn nôn và nôn mửa. Nặng hơn có thể xảy ra co giật, giãn đồng tử, nhịp tim chậm, nhiệt độ cơ thể giảm xuống, hôm mê và tử vong.
Hydroxit sắt
Hydroxit sắt là hậu quả của quá trình xả sắt II ra nước biển. Chất này lấy oxy từ nước biến, oxy hóa thành sắt III… Hydroxit có thể hấp thu được một số chất độc hại có trong nước thải, mang đi các nơi xa hơn, sau đó lắng xuống đáy biển gây ra các tác động độc hại thứ cấp.
Tuy nhiên, sắt không phải chất độc nên không ảnh hưởng đến việc tắm hay bất kỳ hoạt động trên biển nào của con người.
Hà Anh (Tổng hợp)
