Kỷ nguyên của tiền điện tử sắp đến?

Ngày càng có nhiều cơ quan quản lý tiền tệ quốc gia và khu vực tiếp tục báo cáo về tiến độ hoạt động của các loại tiền số hợp pháp. 

Cách đây vài ngày, Ngân hàng Trung ương Jamaica đã thông báo rằng lô tiền số của ngân hàng trung ương (CBDC) đầu tiên của nước này đã được đúc, tại một hội nghị tài chính được tổ chức trong nước vào ngày 10 tháng 8, các bộ phận liên quan cũng đã trình diễn quy trình đúc tiền số.

Là ngân hàng trung ương hàng đầu của Trung Quốc, công việc thử nghiệm đồng nhân dân tệ số luôn thu hút sự chú ý. Thị trường đặt nhiều kỳ vọng vào triển vọng kinh doanh tiềm năng của đồng Nhân dân tệ số. 

Tuy nhiên, đồng Nhân dân tệ số vẫn còn giới hạn trong các hoạt động thử nghiệm và chưa được triển khai đầy đủ, và vẫn còn chưa rõ về việc liệu thói quen tiêu dùng có thể được hình thành hay không.

Những thách thức quy định mới theo sau

Tiền điện tử do các nhà phát triển toàn cầu đưa ra tạo thành một "thế giới tự do" hoang dã, điều này cũng đã thúc đẩy các ngân hàng trung ương hoặc cơ quan quản lý tiền tệ của nhiều quốc gia và khu vực, như Ngân hàng Trung ương Trung Quốc, thúc đẩy mạnh mẽ việc nghiên cứu và phát triển các loại tiền số hợp pháp để đảm bảo vai trò của nó đối với an ninh tiền tệ và tính khả dụng.

Báo cáo khảo sát mới nhất của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế cho thấy khoảng 86% ngân hàng trung ương ở 65 quốc gia hoặc nền kinh tế đã thực hiện nghiên cứu tiền số, và số lượng ngân hàng trung ương đang trải qua thử nghiệm hoặc chứng minh khái niệm đã tăng từ 42% trong năm 2019 lên 60% vào năm 2020. 

Theo thông tin được tiết lộ trong "Sách trắng về tiến bộ nghiên cứu và phát triển đồng nhân dân tệ số của Trung Quốc" (sau đây gọi tắt là "Sách trắng") do Ngân hàng Trung ương Trung Quốc phát hành vào tháng 7. 

Trong những năm gần đây, dù là ở Châu Âu hay khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, các ngân hàng trung ương ở các khu vực khác nhau đã công bố các cân nhắc và kế hoạch của họ liên quan đến tiền số của ngân hàng trung ương dưới nhiều hình thức khác nhau.

Ví dụ, Ngân hàng Trung ương Jamaica đã thông báo cách đây vài ngày rằng lô tiền số đầu tiên của nước này đã được đúc; Ngân hàng Trung ương Thái Lan năm nay cũng thông báo rằng họ có kế hoạch bắt đầu thử nghiệm công khai đồng baht số bán lẻ vào quý II năm sau và dự kiến sẽ được thực hiện đầy đủ trong 3-5 năm tới. 

Theo một thông báo do Ngân hàng Trung ương Thái Lan đưa ra vào ngày 27 tháng 5, việc thư nghiệm đồng baht số dự kiến sẽ tiêu tốn 10 triệu baht (khoảng 320.000 đô la Mỹ).

Trong khi thúc đẩy các loại tiền số hợp pháp, các quy định quốc gia cũng đang tăng cường đàn áp các loại tiền điện tử tư nhân. 

Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Thái Lan đã phê duyệt một quy định mới vào tháng 6 cấm niêm yết và giao dịch mã thông báo biểu tượng cảm xúc (được sử dụng trong các giao dịch blockchain), fantoken, NFT và các loại tiền ảo khác trên các sàn giao dịch địa phương

Ngân hàng Trung ương Trung Quốc gần đây cũng đã yêu cầu các ngân hàng tăng cường giám sát các giao dịch tiền mã hóa. Trong số đó, nền tảng đầu tư tiền số - Coin World đã đưa ra một thông báo cách đây vài ngày, do tuân thủ các quy định của bộ phận quản lý và vận hành của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc về lĩnh vực tiền ảo và phù hợp với các yêu cầu của cơ quan quản lý đối với việc chấn chỉnh ngành, các ứng dụng và trang web của CoinWorld sẽ ngừng hoạt động tại Trung Quốc ngay lập tức.

Các đặc điểm của tiền số là nó sẽ mang lại một số lợi ích rõ ràng, chẳng hạn như giảm chi phí giao dịch, giám sát các giao dịch quỹ và bảo vệ quyền riêng tư tốt hơn trong mô hình tài khoản kết hợp lỏng lẻo. 

Nhưng mặt khác, sự xuất hiện của tiền số cũng sẽ mang lại những thách thức mới về quy định. Tiếp theo cũng là một lý do quan trọng cho thái độ thận trọng của các cơ quan quản lý tài chính của các quốc gia khác nhau đối với việc ra mắt các loại tiền số hợp pháp.

“Có lẽ kỷ nguyên tiền số của ngân hàng trung ương đã đến.” Cuối tháng 7 năm nay, T. Rabi Sankar, Phó thống đốc Ngân hàng Trung ương Ấn Độ cho biết khi giới thiệu về sự tiến triển đồng tiền số của Ngân hàng Trung ương Ấn Độ để bảo vệ mọi người khỏi biến động giá tiền điện tử.”

Ông cũng nói rằng sự ra đời của tiền số của ngân hàng trung ương có thể mang lại các lựa chọn thanh toán dựa trên tiền tệ hiệu quả hơn, đáng tin cậy hơn, tiêu chuẩn hóa hơn và hợp pháp hơn, nhưng chắc chắn nó cũng sẽ gây ra những rủi ro liên quan và lợi ích cần được đánh giá cẩn thận hơn.

Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell cũng tuyên bố trước Quốc hội vào ngày 14 tháng 7 năm nay rằng “Cục Dự trữ Liên bang đang đẩy nhanh quá trình ra quyết định về tiền số, nhưng điều quan trọng hơn là phải đưa ra các quyết định chính xác về đô la số hơn là tốc độ ra quyết định.” 

Powell cũng cho biết, những rủi ro mà các loại tiền số phải đối mặt là có thật, “cần phải đưa ra một khuôn khổ quy định phù hợp cho các loại tiền ổn định”.

Sách trắng cũng tóm tắt các quan điểm chính của xã hội hiện tại về những rủi ro pháp lý có thể xảy ra đối với các loại tiền số của ngân hàng trung ương Trung Quốc, bao gồm việc liệu nó có gây ra sự gián đoạn tài chính, làm suy yếu chính sách tiền tệ và gia tăng hoạt động của ngân hàng hay không. 

Có quan điểm cho rằng tiền số của ngân hàng trung ương, với tư cách là tài sản an toàn nhất, có thể làm trầm trọng thêm vấn đề hoạt động của ngân hàng thương mại trong thời kỳ khủng hoảng. 

Người dân và các công ty có thể dễ dàng chuyển đổi tiền gửi ngân hàng thành tiền số của ngân hàng trung ương, dẫn đến sự thu hẹp của các trung gian tài chính và tăng biến động tài chính.

Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cam kết đảm bảo rằng hệ thống đồng nhân dân tệ số giảm thiểu tác động tới hệ thống tiền tệ, hệ thống tài chính hiện có và hoạt động của nền kinh tế thực thông qua kinh doanh, công nghệ và xây dựng chính sách. 

Trong số đó, đồng nhân dân tệ số tuân theo định vị M0 và không tính lãi, nhằm giảm cạnh tranh với tiền gửi ngân hàng. Đồng thời, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cũng thiết lập các rào cản thể chế một cách thích hợp để ngăn chặn sự chen lấn tại các ngân hàng.

Tuy nhiên, tác động của đồng tiền số hợp pháp mới đối với nền kinh tế tài chính vẫn cần phải trải qua các cuộc thử nghiệm liên tục trước khi có thể đánh giá được. 

Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc tuyên bố rằng trong thử nghiệm thí điểm Nhân dân tệ số đang diễn ra, tác động đến chính sách tiền tệ, thị trường tài chính và sự ổn định tài chính của khu vực thí điểm là một nội dung thử nghiệm quan trọng. 

“Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc sẽ tiếp tục không ngừng tối ưu hóa và cải thiện Nhân dân tệ số dựa trên tình hình thí điểm, cải thiện thiết kế liên quan đến Nhân dân tệ số.”

Có thể hình thành thói quen tiêu dung không?

Thị trường đặt nhiều kỳ vọng vào triển vọng kinh doanh tiềm năng của đồng Nhân dân tệ số. Ngoài ứng dụng trong lĩnh vực thanh toán vi mô, không gian tưởng tượng về tiền số trong kinh doanh xuyên biên giới và thậm chí cả việc quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ cũng rất lớn.

Nhưng nhìn vào hiện tại, đồng nhân dân tệ số vẫn chỉ giới hạn trong các hoạt động thí điểm và chưa được triển khai đầy đủ, nhận thức của công chúng còn thấp. Thậm chí, một số người được phỏng vấn còn tiết lộ rằng anh ta đã từng nhận được một lì xì nhân dân tệ số, nhưng do không biết tiêu vào đâu nên “lì xì đã tự đã biến mất (hết hạn sử dụng)”.

Từ điều kiện nội bộ, một loạt các thử nghiệm là để kiểm tra việc sử dụng thực tế của Nhân dân tệ số từ nhiều khía cạnh khác nhau như kịch bản ứng dụng, trải nghiệm người dùng và quy mô thực. Chỉ có nhiều dữ liệu người dùng thực hơn mới có thể kiểm tra khả năng xử lý các phát sinh của công nghệ này.

Từ điều kiện bên ngoài, một loạt các thí điểm cũng sẽ đặt nền tảng cho việc lưu thông đồng nhân dân tệ số trong tương lai: một mặt, sự tiếp cận của các ngân hàng và các tổ chức thanh toán phi ngân hàng tham gia lưu thông, mặt khác, là sự chấp nhận đồng nhân dân tệ số của các thương gia và người tiêu dùng.

Các phóng viên đã phỏng vấn ngẫu nhiên một số thanh niên làm việc ở Bắc Kinh và Thượng Hải. Hầu hết họ nói rằng họ biết đồng Nhân dân tệ số, nhưng họ không hiểu và sẽ không tích cực sử dụng nó. "Alipay và WeChat Pay đủ tiện lợi. Có lẽ tôi sẽ không sử dụng Nhân dân tệ số", một phụ nữ nói với các phóng viên. Một phụ nữ khác cho biết sau khi biết đồng Nhân dân tệ số được phát hành bởi ngân hàng trung ương, "Tôi có thể sử dụng nó vì sự tin tưởng vào đất nước."

Đối với những người tiêu dùng được phỏng vấn, yếu tố chính ảnh hưởng đến mức độ sẵn sàng sử dụng đồng Nhân dân tệ số của họ là điều kiện bên ngoài, tức là liệu môi trường sử dụng có đủ thuận tiện hay không. “Nếu sau này bạn có thể sử dụng nó ở mọi nơi và thấy thuận tiện thì có lẽ tôi sẽ sử dụng nó.” Một người được phỏng vấn thẳng thắn tuyên bố rằng thói quen thanh toán của anh ta hoàn toàn “gặp sao biết vậy”.

Từ góc độ khuyến khích tài khoản ngân hàng loại III, việc hình thành thói quen thanh toán mới cho người dùng là điều không dễ dàng. Một nhân viên ngân hàng nói với các phóng viên rằng mặc dù ngân hàng đã khuyến mại mạnh mẽ tài khoản loại III vào khoảng năm 2018, nhưng hiện tại vẫn còn rất ít người sử dụng, chủ yếu là giới trẻ.

Sự khác biệt so với tình hình lúc đó là sự phát triển của nền kinh tế kỹ thuật số đã đẩy ngành tài chính vào mô hình Servicescape, và việc quảng bá Nhân dân tệ số xoay quanh các ứng dụng này đến ứng dụng khác.

"Chúng tôi đang rất chú ý đến những thí điểm mới nhất, thúc đẩy tái tạo số hóa các quy trình kinh doanh, đẩy nhanh tốc độ đổi mới công nghệ, tăng cường đầu tư vào việc ứng dụng các công nghệ mới như dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và blockchain, đặt nền tảng vững chắc cho bước tiếp theo để tích hợp vào hệ sinh thái mở của nền kinh tế số dựa trên đồng Nhân dân tệ số. "Một người trong một ngân hàng thương mại thành phố nói với các phóng viên.

Điều này được hiểu rằng nhiều ngân hàng đang liên tục khám phá một hệ thống dịch vụ nhân dân tệ số phong phú. Đẩy nhanh việc áp dụng thanh toán ngoại tuyến, trả lương, thanh toán sinh kế của người dân, giáo dục và chăm sóc y tế, thẻ trả trước và các ứng dụng tiện lợi và có lợi khác bằng đồng nhân dân tệ số.

Từ quan điểm của các doanh nhân và người dùng, Yang Delin, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Tongcheng, cũng tin rằng việc sử dụng đồng nhân dân tệ số có thể mang lại lợi ích cụ thể cho cả hai. “Đối với các doanh nghiệp, sau khi tiếp cận với Nhân dân tệ số, họ có thể giảm tỷ lệ giao dịch thanh toán và tối ưu hóa chi phí hoạt động. Điều này cũng đáp ứng đầy đủ lời kêu gọi của đất nước về việc tối ưu hóa các dịch vụ tài chính và giảm giá cước; Đối với người dùng, tương lai sẽ không còn chỉ dựa vào tín hiệu mạng điện thoại di động để thanh toán, đồng thời, nó cũng giải quyết hiệu quả các giao dịch dòng tiền xuyên ngân hàng của người dùng."

"Sau khi hoàn thành các điều kiện khó khăn như thành lập và kiểm tra kỹ thuật, trong tương lai, một phần lương của các quan chức nhà nước, nhân viên ngân hàng và các tổ chức khác có thể được trả bằng đồng nhân dân tệ số. Phương pháp này được sử dụng để hình thành thói quen tiêu dùng. Bây giờ một số tiền lương của các tổ chức tham gia được trả bằng đồng nhân dân tệ số". Một người trong ngành cũng nói với các phóng viên.

Tuy nhiên, một số người trong ngành cho rằng, việc quảng bá tiền số không chỉ đơn thuần là thanh toán, mà cần cả điều kiện chủ quan và khách quan. “Tương lai vẫn còn nhiều điều chưa xác định”.