Lần đầu tiên dàn dựng vở kịch "Người đi dép cao su"

Việt Nam và Algeria là hai quốc gia ở hai châu lục khác nhau nhưng có mối quan hệ hữu nghị từ lâu đời và có truyền thống lịch sử. Tuy cách xa về khoảng cách địa lý nhưng hai đất nước có nhiều điểm tương đồng, đặc biệt là trong công cuộc đấu tranh để giành độc lập dân tộc, thoát khỏi ách đô hộ thực dân và tiến tới nền độc lập thống nhất.

Năm 1962, hai nước chính thức thiết lập mối quan hệ ngoại giao, và từ đó đến nay, trải qua 60 năm thiết lập và củng cố, mối quan hệ giữa hai đất nước ngày càng được mở rộng thông qua sự hợp tác trên nhiều lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội.

Tháng 4/2021, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Algeria tại Việt Nam (nhiệm kỳ 2019-2021) đến thăm và làm việc với Ban Lãnh đạo Nhà hát Kịch Việt Nam. Cũng tại buổi gặp mặt này, một chương trình giao lưu văn hóa góp phần gắn kết tình hữu nghị giữa hai Quốc gia chính thức được bàn bạc.

Cũng tại dịp này ngài Đại sứ đã trao tặng Nhà hát Kịch Việt Nam tác phẩm kịch thơ "Người đi dép cao su" của các giả nổi tiếng người Algeria - Kateb Yacine và mong muốn Nhà hát Kịch Việt Nam sẽ phối hợp dàn dựng vở kịch này để Kỷ niệm chào mừng 60 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam – Algeria, nhằm thắt chặt thêm tình đoàn kết và hữu nghị vốn có giữa hai nước. Với việc lần đầu tiên được dàn dựng tại Việt Nam, Ngài Đại sứ khẳng định rất tin tưởng vào sự thành công của dự án "Người đi dép cao su".

Kateb Yacine là nhà văn Algieria (1929 – 1989) sống nhiều năm ở Pháp, ông là người sáng tác thơ, viết tiểu thuyết và kịch. Năm 1967, Kateb Yacine đến Việt Nam, những điều tai nghe mắt thấy về chủ tịch Hồ Chí Minh, về cuộc kháng chiến chống Mỹ ác liệt trên đất nước Việt Nam… đã thôi thúc ông tìm hiểu lịch sử, con người Việt Nam và vị lãnh tụ kính yêu của chúng ta. Tình yêu, sự kính trọng đối với dân tộc Việt Nam và lãnh tụ Hồ Chí Minh đã truyền cảm hứng sáng tạo cho nhà văn. Và kịch thơ "Người đi dép cao su" được ra đời. Vở kịch này đã thành công trên nhiều sân khấu thế giới trong những năm đầu thập niên 70 nhưng chưa từng được dàn dựng và công diễn ở Việt Nam.

Tập kịch thơ "Người đi dép cao su" rất dài gồm tám hồi, với khoảng 150 nhân vật có lời thoại. Nội dung vở kịch trải dài theo trật tự thời gian của tiến trình lịch sử đất nước Việt Nam, từ cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40 – 43 sau Công nguyên), trải qua các cuộc đấu tranh gìn giữ đất nước qua các thời kỳ đến khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời năm 1969. Đan kết vào trục chính ấy là các hành động kịch diễn ra các nước như Pháp, Mỹ, Trung Hoa... và nhiều nước khác trên thế giới.

Tác phẩm là một cuộc trình diễn lịch sử đấu tranh của dân tộc Việt Nam bằng nghệ thuật sân khấu. Tinh hoa của quá trình phát triển lịch sử dân tộc Việt Nam được khắc họa vô cùng độc đáo qua nhiều tuyến nhân vật trong tác phẩm, đặc biệt là hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. Và tất cả những tiến trình đó sẽ được thể hiện lần đầu tiên tại sân khấu của Nhà hát Kịch Việt Nam.

Bản nguyên tác "Người đi dép cao su" có 1.800 lời thoại đã được TS. NGƯT Lê Mạnh Hùng biên tập lại ngắn gọn và súc tích, với mong muốn "khắc họa một phần nhỏ không gian lịch sử dân tộc với những chặng đường đấu tranh giành độc lập dưới góc nhìn của một nhà văn người nước ngoài".

Vở kịch biên tập vẫn giữ nguyên được không gian kịch đồ sộ, nhân vật chính là Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh được xây dựng rất khéo léo, để mọi người cảm nhận như một nội dung xuyên suốt vở kịch chứ không cho nhân vật xuất hiện thường trực trên sân khấu.

NSƯT Xuân Bắc, Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam cho biết: "Nhìn một cách tổng quan và sâu rộng, "Người đi dép cao su" của tác giả nổi tiếng người Algeira Kateb Yacine không đơn thuần chỉ là một tác phẩm kịch thơ ca ngợi hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, mà nó như một bản trường ca, khắc họa một cách vô cùng sống động về đất nước và con người Việt Nam qua những thời kỳ lịch sử; cũng như ngợi ca tinh thần chiến đầu kiên cường, anh dũng để bảo vệ và giữ vững nền độc lập hôm qua, hôm nay và mai sau".

"Nhà hát Kịch Việt Nam – đơn vị nghệ thuật hàng đầu của sân khấu kịch nói Việt Nam, trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch – luôn luôn sẵn sàng hòa nhịp với sự phát triển của xã hội và xu hướng nghệ thuật thế giới, trong đó việc giao lưu hợp tác quốc tế luôn được chú trọng cũng như đẩy mạnh tối đa; và sự kiện khởi công dàn dựng vở diễn "Người đi dép cao su" là cột mốc đánh dấu sự hợp tác tuyệt vời giữa Nhà hát Kịch Việt Nam và Đại sứ quán Algeria tại Việt Nam trong việc dàn dựng các tác phẩm sân khấu, góp phần thúc đẩy quan hệ ngoại giao giữa hai nước Việt Nam - Algeria trên phương diện nghệ thuật, giúp gắn bó và nâng cao đời sống tinh thần, cũng như đưa kịch nói Việt Nam đến gần hơn với khán giả yêu mến nghệ thuật sân khấu trên toàn thế giới"- NSƯT Xuân Bắc phát biểu./.