(Tổ Quốc) -Thành tích của đội tuyển Toán năm nay làm chúng ta nhớ lại Lê Bá Khánh Trình, người đã vinh danh Toán học Việt Nam bằng chiến thắng tuyệt đối tại IMO (Cuộc thi Olympic Toán quốc tế) năm 1979 cùng giải đặc biệt dành cho câu trả lời thông minh nhất.
Tại kỳ thi Olympic Toán học Quốc tế lần thứ 58 (IMO), TS. Lê Bá Khánh Trình với cương vị là trưởng đoàn của đội tuyển Toán Việt Nam đã đưa đoàn thể thao Olympic Việt Nam giành được kết quả tốt nhất của Việt Nam trong suốt 43 năm tham dự cuộc thi với bốn huy chương vàng, một huy chương bạc và một huy chương đồng.
Quay trở lại 38 năm về trước, khi đó Khánh Trình chỉ mới là một học sinh của trường Quốc học Huế cùng đội tuyển Toán học Việt Nam tham gia thi đấu IMO tại Anh. Vào thời điểm đó, thần đồng toán học của chúng ta là người duy nhất giành được giải đặc biệt trong cuộc thi cho cách giải thông minh nhất tại IMO.
 TS Lê Bá Khánh Trình (Ảnh: vietnamnet) |
Với câu trả lời được đánh giá là “tốt nhất cả cuộc thi”, Lê Bá Khánh Trình là thí sinh duy nhất của Việt Nam đã lập lên một cột mốc kết quả không thể vượt qua cho đến tận bây giờ sau 41 mùa IMO.
Quãng đường học tập của Khánh Trình tiếp tục thăng hoa khi anh được trực tiếp nhận vào Khoa Toán, Cơ và Tin học tại trường đại học uy tín nhất của Liên Xô cũ là Đại học Lomonosov tại Moscow. Tại đây, Khánh Trình đã hoàn thành luận án tiến sĩ dưới sự hướng dẫn của Andrey Alexandrovich Gontrar, lúc đó là phó chủ tịch Học viện Khoa học Nga.
Kết thúc những năm tháng rèn luyện tại nước bạn, TS Lê Bá Khánh Trình quyết định trở về nước để làm việc. Đây là một điều khá bất ngờ bởi, ở thời điểm đó, hầu như sinh viên nào của Việt Nam cũng muốn ở lại nước ngoài để theo đuổi sự nghiệp tốt hơn sau khi tốt nghiệp. Khi được hỏi về quyết định có phần kỳ lạ này, Khánh Trình chỉ trả lời ngắn gọn rằng: “Bất cứ chuyến đi nào cũng có ngày trở về”.
Sau khi trở về nước, TS Lê Bá Khánh Trình đã trở thành giảng viên khoa Toán tại trường Đại học Khoa học Tự nhiên TP.HCM với mong muốn dành hết tài năng và kinh nghiệm của mình đào tạo những sinh viên xuất sắc trong lĩnh vực toán học.
Không chỉ đào tạo sinh viên theo học tại trường đại học, TS Lê Bá Khánh Trình còn dạy học sinh trường chuyên nhằm tìm ra những hạt giống có tố chất tốt. Những năm gần đây, ngoài việc đóng vai trò giám sát viên hoặc phó giám sát viên, hỗ trợ quá trình chọn lựa và đào tạo thành viên đội IMO, Lê Bá Khánh Trình cũng đồng thời hỗ trợ đào tạo đội IMO của Saudi Arabia từ năm 2015, giúp đỡ họ trên con đường đạt được những thành tựu cao hơn trong các cuộc thi quốc tế.
Dù rất ít khi thực hiện công trình nghiên cứu, nhưng những tác phẩm của TS Lê Bá Khánh Trình luôn nhận được sự đánh giá cao, có thể kể đến như “Hình học động và hình học tĩnh” năm 2008, một trong những sản phẩm được đánh giá là một mô hình toán học mang tính đột phá.
Ngược lại với vẻ ngoài tri thức và có phần “mọt sách buồn tẻ”, TS Lê Bá Khánh Trình có một cuộc sống khá sôi động. Trên tủ sách của anh, số sách lịch sử, văn học nhiều hơn số sách nói về Toán. Anh chia sẻ: “Tôi rất thích đọc sách, đặc biệt là sách lịch sử. Ngoài ra, tôi cũng rất thích truyện tranh.”
Không những vậy, thầy giáo Toán còn dành một tình yêu to lớn dành cho âm nhạc. Anh thích chơi piano khi rảnh, đôi khi biểu diẽn cho bạn bè. Vào năm 2013, đội trưởng của các đội IMO trên toàn thế giới đã bị bất ngờ bởi màn biểu diễn nhảy múa của anh. Tương tự với cuộc họp toán học năm 2016, khi được yêu cầu biểu diễn, anh đã chơi guitar và hát rất nhiệt tình.
Với cương vị là một trong những thầy giáo dạy toán xuất sắc nhất của Việt Nam, TS Lê Bá Khánh Trình đặc biệt quan tâm tới nền giáo dục toàn diện. Theo anh, các cuộc thi cho sinh viên xuất sắc là cần thiết cho tất cả các môn học, ở tất cả các cấp, để tuyển chọn tài năng cho đất nước. Tuy nhiên, giáo dục tổng quát không nên bị đánh giá thấp. Đối với Lê Bá Khánh Trình, sự cạnh tranh chỉ nên được coi như một trò chơi cho học sinh. Anh cho rằng, nhiều nước đứng đầu danh sách IMO lại không quá quan trọng cuộc thi này. Anh cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của giáo viên trong việc thúc đẩy sự sáng tạo của học sinh trong việc học toán.
Kim Chi – Đăng Huy
