Mở rộng thí điểm sử dụng cát biển làm công trình giao thông tại Hải Phòng, Vũng Tàu

Mở rộng thí điểm sử dụng cát biển làm công trình giao thông tại Hải Phòng, Vũng Tàu

Đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long cho biết, trong phần tham gia trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 4, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng chia sẻ, Bộ Giao thông vận tải đang triển khai nghiên cứu thí điểm sử dụng cát biển làm vật liệu đắp nền đường.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết tình hình triển khai đến nay và việc sử dụng cát biển để thay thế cát sông trong giải quyết nhu cầu cấp bách về nguồn nguyên liệu cát sông, cung cấp cho các dự án đường cao tốc Bắc Nam có khả thi cao hay không?

Về việc nghiên cứu thí điểm cát biển làm vật liệu xây dựng đắp nền, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết, để đáp ứng nhu cầu cát đắp nền cho các dự án công trình giao thông, tháng 3/2023, Thủ tướng đã giao Bộ Giao thông vận tải phối hợp với Bộ Tài nguyên môi trường triển khai nghiên cứu đánh giá thí điểm sử dụng cát biển làm vật liệu xây dựng cho hạ tầng giao thông.

Sau thời điểm đó, Bộ Giao thông vận tải đã thành lập tổ với các bộ ngành liên quan, các chuyên gia, các nhà khoa học, triển khai quyết liệt việc nghiên cứu, tổ chức các hội nghị, hội thảo, đặc biệt thực hiện thí điểm trên các công trình giao thông ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Bộ trưởng cho biết, kết quả nghiên cứu cho thấy, qua 5 lần quan trắc và qua nhiều cuộc họp đánh giá, chất lượng vật liệu cát biển hiện nay đang thí điểm là đã đạt yêu cầu về vật liệu đắp nền cũng như các chỉ tiêu kỹ thuật về sức tải, độ ổn định, có giá trị tương tự như sử dụng cát sông, hiện nay chưa có dấu hiệu làm ảnh hưởng đến môi trường, cây trồng, vật nuôi ở khu vực xung quanh.

Theo yêu cầu của các chuyên gia, Bộ đang phối hợp với Bộ Tài nguyên Môi trường để mở rộng mẫu thí điểm ra các vùng khác nhau như Hải Phòng, Vũng Tàu. Tháng 12 tới, Hội đồng đánh giá cấp bộ sẽ họp và có đánh giá tổng kết dự án, qua đó Bộ sẽ triển khai xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn, thủ tục để mở rộng diện tích thí điểm với một số dự án đường cao tốc cũng như cho phép sử dụng cát biển làm vật liệu san lấp.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải cũng nêu rõ, việc khai thác, sử dụng cát biển vẫn cần đảm bảo khai thác bền vững, không ảnh hưởng đến môi trường. Về vấn đề này, Bộ Tài nguyên Môi trường sẽ là cơ quan chịu trách nhiệm về việc làm rõ chất lượng, tiềm năng, khả năng khai thác của các vùng miền.

Có hiện tượng việc khai thác cát quá công suất, không đúng quy định

Tranh luận về việc khai thác cát làm sạt lở bờ sông, đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp cho rằng, cần hạn chế tối đa khai thác cát, nhất là ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, kèm theo đó cần đánh giá tác động môi trường, có như vậy mới làm giảm tình trạng sạt lở bờ sông.

Theo đại biểu, bên cạnh tác hại từ việc khai thác cát trái phép mang lại, nhưng những mỏ cát cũng ảnh hưởng đến môi trường, ví dụ tại ĐBSCL, việc khai thác cát tại Đồng Tháp, An Giang, Vĩnh Long đã bàn giao mỏ cát về cho chủ đầu tư để chuẩn bị xây dựng công trình cao tốc của đồng bằng sông Cửu Long.

Đại biểu lo ngại việc khai thác cát được cấp phép, theo đó cho phép mặt âm lòng đất xuống 10m hoặc 20m nhưng họ khai thác tới 30m - 40m. Tuy nhiên, công tác kiểm tra, xác minh khó khăn, trong khi đó cát ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long rất hiếm, mà xây dựng đường cao tốc sử dụng tới 54 triệu mét khối, như vậy là quá lớn. Do vậy, cần có giải pháp quản lý và hạn chế khai thác cát để giảm tình trạng sạt lở bờ sông.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Phạm Văn Hòa về sạt lở ĐBSCL, Bộ trưởng Bộ TNMT Đặng Quốc Khánh nêu rõ, thứ nhất là do hiện nay theo đánh giá lượng rác trên sông Tiền, sông Hậu, so với năm 2003, lượng rác hiện giảm đi 70% do hệ thống thượng nguồn của chúng ta xây dựng các đập và hệ thống công trình.

Bên cạnh đó, có hiện tượng việc khai thác cát quá công suất, không đúng quy định mặc dù ở đây Bộ đã phân cấp cho địa phương.

Do đó, thời gian tới, Bộ TNMT sẽ đánh giá hệ thống trữ lượng rác của đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời Bộ sẽ phối hợp cùng với các địa phương để triển khai giám sát vấn đề này dù còn nhiều khó khăn.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ TNMT Đặng Quốc Khánh đề nghị các địa phương rà soát, đánh giá lại, tránh xảy ra tình trạng khai thác cát lậu./.