Năng lượng Nga trả giá đắt khi loạt khách lấp lửng

Các công ty dầu khí phương Tây và các nhà tinh chế châu Âu đã mua các thùng dầu này cách đây một tháng trước khi phát hiện ra nó không sử dụng được. Cho đến nay họ chưa tiến hành thanh toán khi không muốn tự chi trả tất cả nhưng vẫn muốn duy trì mối quan hệ lâu dài với nhà xuất khẩu dầu lớn thứ hai thế giới và tránh các cuộc chiến pháp lý kéo dài tại tòa án Nga.

Một số người mua phương Tây đã hỏi các nhà sản xuất Nga rằng họ có thể hoãn thanh toán về lượng dầu thô bị nhiễm độc hay không để người mua và người bán tìm ra cách giải quyết sự cố và cách chia sẻ chi phí, Reuters dẫn thông tin từ bốn nhà giao dịch dầu mỏ với Nga cho biết.

Một nguồn tin tại nhà máy lọc dầu châu Âu, người từ chối nêu tên cho biết, "có khoảng 0,8-0,9 triệu tấn dầu bẩn nằm trong các đường ống nối Belarus và Đức mà không có nhà máy lọc nào muốn lấy, ông nói. Dầu này cần được di chuyển đi đâu đó để khởi động lại đường ống. Nhưng sẽ là sai lầm khi Nga cho rằng các nhà tinh chế châu Âu sẽ chịu mọi chi phí".

Nhà máy lọc dầu này cho biết các nhà sản xuất dầu của Nga vẫn chưa phản hồi các đề xuất của các khách hàng lớn ở châu Âu.

Dầu khí Nga đang bị thiệt hại đáng kể khi giải quyết xong sự cố dầu nhiễm độc. (Nguồn minh họa: Reuters)

Chúng tôi sẵn sàng giúp giải quyết vấn đề và tìm giải pháp cho dầu bẩn. Nhưng chúng tôi muốn các nhà sản xuất Nga đưa ra các đảm bảo tài chính rằng họ sẽ giúp trang trải chi phí", một người mua dầu thứ hai của Nga ở châu Âu cho hay.

Nhà sản xuất dầu thuộc sở hữu nhà nước Nga Rosneft cho biết còn quá sớm để bình luận về vấn đề này. Lukoil từ chối bình luận và Surgutneftegas cho biết họ đang tổ chức các cuộc đàm phán thương mại bình thường với người mua.

Các công ty dầu khí quốc tế và các nhà giao dịch không có bình luận nào công khai về sự cố ô nhiễm này.

Tập đoàn đường ống dẫn dầu nhà nước Nga Transneft từ chối bình luận về vấn đề bồi thường. Hôm thứ ba, họ không cho rằng ô nhiễm clorua hữu cơ là nguyên nhân cho sự cố vì nó chỉ có thể được thêm vào các nhà sản xuất.

Hạn chót tháng 5

Đã ba tuần kể từ khi Belarus nói với các công ty lọc dầu và vận hành đường ống ở châu Âu rằng dầu thô đi qua mạng lưới đường ống Druzhba dài 5.500 km (3.400 dặm) đã bị ô nhiễm nặng clorua hữu cơ.

Dòng dầu của Nga thông qua Druzhba đã bị dừng lại, đẩy giá dầu thô lên mức cao nhất trong sáu tháng qua, trên 75 USD/thùng và phần nào gây ảnh hưởng đến danh tiếng xuất khẩu dầu của Nga tại thời điểm cạnh tranh đang gay gắt với doanh số bán dầu của Hoa Kỳ và Trung Đông.

Kể từ đó, Nga cho biết dầu đã bị làm ô nhiễm một cách có chủ ý bởi một nhà sản xuất địa phương giấu tên trong khi Belarus cho biết sẽ mất nhiều tháng để khôi phục nguồn cung dầu sạch cho châu Âu thông qua Druzhba.

Clorua hữu cơ được sử dụng để làm sạch giếng dầu và tăng tốc dòng chảy của dầu thô nhưng cần loại bỏ trước khi dầu đi vào chuỗi cung ứng vì các hợp chất này có thể làm hỏng thiết bị tinh chế.

Để đường ống hoạt động trở lại, dầu cần phải được loại bỏ và lưu trữ ở một nơi nào đó để có thể pha loãng với dầu sạch - trong một số trường hợp theo tỷ lệ từ 1 đến 30 - để đưa clorua hữu cơ xuống mức an toàn.

Các nhà giao dịch ước tính quá trình xử lí tất cả dầu bị ô nhiễm ở Druzhba sẽ tiêu tốn hàng chục triệu USD.

Trong khi đó, câu hỏi ai nên trả tiền cho dầu bị ô nhiễm khi hóa đơn đã đến hạn vẫn còn bỏ ngỏ.

Câu hỏi 1,2 tỷ USD

Xuất khẩu sang châu Âu qua Druzhba khá phức tạp vì chúng liên quan đến hàng chục người bán, người mua và các ngân hàng. Thông thường, các hợp đồng được triển khai và thư tín về chi trả được gia hạn khi thanh toán được thực hiện thông qua các bên trung gian khi dầu vẫn tiếp tục được vận chuyển.

Nhưng sự cố này đã gây ảnh hưởng đến tiến trình trên.

Các nhà sản xuất Nga bán dầu cho các nhà tinh chế châu Âu dọc theo đường ống Druzhba ở Đức, Ba Lan, Slovakia, Hungary và Cộng hòa Séc. Những nhà máy lọc dầu này thuộc sở hữu của các công ty như PKN Orlen, Grupa Lotos, MOL, Total, Eni và Shell, cùng nhiều công ty khác.

Khi các nhà sản xuất dầu Nga chuyển dầu thô của họ sang Transneft - nơi sẽ có trách nhiệm cung cấp đúng chất lượng dầu thô cho các công ty đường ống ở châu Âu.

Ngay khi các công ty đó, chẳng hạn như Pern của Ba Lan, hoặc Transpetrol của Slovakia, xác nhận đã nhận được dầu từ Transneft, quyền sở hữu dầu thô chuyển từ người bán Nga sang người mua châu Âu.

Nhưng không có tiền chuyển tay vào thời điểm này vì thanh toán thường đến hạn vào giữa tháng tiếp đó, có nghĩa là các hóa đơn cho dầu xuất khẩu qua Druzhba vào tháng Tư cần được thanh toán vào giữa tháng Năm.

Theo các nguồn tin liên quan đến giao dịch này, ít nhất 19 triệu thùng dầu thô bị ô nhiễm, trị giá 1,2 tỷ USD theo giá thị trường hiện tại, vẫn chưa được thanh toán.

Điều đó bao gồm 8 triệu thùng trong đường ống Druzhba và 11 triệu thùng khác được chất lên các tàu chở dầu tại cảng Ust-Luga ở Baltic. Những tàu này hiện đang neo đậu ngoài khơi châu Âu vì các nhà kinh doanh khai thác dầu đang phải vật lộn để bán nó cho các nhà tinh chế.

Trong khi đó, các nhà sản xuất Nga đã nộp thuế cho nhà nước về loại dầu họ bán trong tháng 4 - như thuế xuất khẩu và thuế khai thác khoáng sản - khiến họ chịu áp lực phải thu hồi tiền của người mua.

Tất nhiên, bạn có thể nói rằng tôi sẽ không trả tiền vì tôi không nhận được dầu đúng chất lượng, một giám đốc điều hành tại một nhà giao dịch lớn nói. Tuy nhiên, không ai muốn "lựa chọn hạt nhân" này. Chúng tôi muốn đối thoại có trách nhiệm.

Một nguồn tin khác từ một khách hàng lớn cho biết số tiền mà họ nợ cho lô hàng Ust-Luga sẽ được trả đúng hạn nhưng sẽ kèm theo yêu cầu bồi thường thiệt hại đối với người bán vì chất lượng kém.

Các cuộc đàm phán phức tạp hơn nữa giữa người mua và người bán là điều hết sức thực tế khi nhiều hợp đồng dầu thuộc các hệ thống pháp lý khác nhau.

Nhà tinh chế Naftan của Belarus biết họ đã đệ đơn kiện các nhà cung cấp Nga giấu tên vì đã cung cấp dầu chất lượng thấp trong tháng Tư.

Tuy nhiên, cho đến bây giờ, cho đến khi người mua và người bán có thể đồng ý cách lấy dầu bị nhiễm độc ra khỏi Druzhba - và ai sẽ thanh toán hóa đơn - đường ống dự kiến vẫn đóng cửa.

"Dựa trên lưu lượng thông thường của Druzhba, mỗi ngày ngừng hoạt động sẽ khiến Nga mất 80 triệu USD doanh thu. Đó là một sự cố đắt đỏ", một nhà giao dịch cho một nhà máy lọc dầu châu Âu cho hay.