(Tổ Quốc) - Nguy cơ phát triển ung thư nguyên phát kép có thể cao hơn đối với những người mắc một số loại ung thư, được điều trị ung thư cụ thể hoặc những người có gen làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Tháng 1/2023, huyền thoại quần vợt Martina Navratilova, 66 tuổi, thông báo rằng bà nhận được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vòm họng giai đoạn một và ung thư vú.
Vào tháng 11/2022, Navratilova nhận thấy có một hạch bạch huyết phình to ở cổ. Khi hạch bạch huyết đó không xẹp đi, Navratilovađã làm xét nghiệm và sinh thiết. Khi đó, các bác sĩ xác định rằng bà bị ung thư vòm họng giai đoạn một, nguyên nhân là do virus papillomavirus ở người (HPV) gây ra. Sau đó các bác sĩ lại phát hiện một khối u đáng ngờ trong vú của bà. Bà được kết luận thêm là mắc ung thư vú giai đoạn một không liên quan đến ung thư vòm họng.
Tháng 1/2023, huyền thoại quần vợt Martina Navratilova, 66 tuổi, thông báo rằng bà nhận được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vòm họng giai đoạn một và ung thư vú.
Navratilova cho biết trong một tuyên bố: "Sự xuất hiện kép 2 bệnh ung thư này là nghiêm trọng thật đấy nhưng có thể chữa được. Tôi đang hy vọng vào một kết quả thuận lợi. Dù mất thời gian, nhưng tôi sẽ chiến đấu với tất cả những gì tôi có".
Đây không phải là chẩn đoán ung thư đầu tiên của bà Navratilova. Năm 2010, trên trang Good Morning America, bà đã thông báo mình được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú sau một lần chụp quang tuyến vú định kỳ. Bà đã phẫu thuật cắt bỏ khối u và trải qua 6 tuần xạ trị, theo báo cáo của ABC News.
Theo một tuyên bố trên trang web cá nhân, bà Navratilova sẽ bắt đầu điều trị vào cuối tháng này.
Thông báo của Navratilova đã khiến rất nhiều người nhận thức được khả năng mắc nhiều hơn một bệnh ung thư cùng một lúc, còn gọi là ung thư nguyên phát kép.
Ung thư nguyên phát kép là gì?
William Dahut, giám đốc khoa học tại Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS), nói với VerywellHealth rằng ung thư nguyên phát kép (ung thư nguyên phát thứ hai) là một bệnh ung thư mới xuất hiện tại một cơ quan không liên quan đến bệnh ung thư trước đó. Mặc dù chúng có thể xảy ra cùng một lúc, như trong trường hợp của Navratilova, nhưng cũng có thể cách nhau một thời gian.
Theo ông Dahut, ung thư nguyên phát thứ hai có thể ở cùng một cơ quan với bệnh ung thư thứ nhất hoặc ở cơ quan khác. Tuy nhiên, ung thư mới không có mối quan hệ gen với khối u ban đầu.
"Một người phụ nữ thực sự có thể có những khối u độc lập ở mỗi vú, hoặc giống như trong trường hợp của Martina Navratilova, các khối u có thể bắt nguồn từ các vị trí khác nhau. Chúng cũng có thể xảy ra cùng một lúc hoặc thời gian khác nhau", Dahut nói:
Những ai dễ mắc ung thư nguyên phát kép?
Chia sẻ trên trang VeryWellHealth, Otis Brawley, giáo sư ung thư tại Trường Y Đại học Johns Hopkins, nói rằng nguyên nhân gây ra ung thư thứ hai chưa rõ ràng. Các nhà nghiên cứu cũng vẫn đang cố gắng tìm ra nguyên nhân khiến một người có nguy cơ mắc bệnh ung thư thứ hai cao hơn. Brawley nói: "Những người mắc 2 bệnh ung thư chỉ đơn giản là do không may".
Tuy nhiên, nguy cơ phát triển ung thư nguyên phát thứ hai có thể cao hơn đối với những người mắc một số loại ung thư, được điều trị ung thư cụ thể hoặc những người có gen làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
"Có một số người bị đột biến gen hoặc phương pháp điều trị làm nguy cơ mắc bệnh ung thư nguyên phát thứ hai hoặc thứ ba. Ví dụ, đàn ông và phụ nữ có các đột biến cụ thể như BRCA1 hoặc BRCA2 cũng không thể khắc phục tổn thương DNA, vì vậy họ có nguy cơ cao bị tổn thương DNA dẫn đến ung thư", Brawley nói thêm.
Ông Dahut cho biết các yếu tố khác có thể dẫn tới ung thư nguyên phát kép bao gồm lối sống, tiền sử gia đình, môi trường, di truyền, thói quen sử dụng các sản phẩm thuốc lá và cồn.
Ung thư nguyên phát kép phổ biến như thế nào?
Linda Duska, một bác sĩ ung thư phụ khoa tại Hệ thống Y tế Đại học Virginia (UVA), nói với VerywellHealth rằng việc bệnh nhân được chẩn đoán mắc nhiều hơn một loại ung thư không liên quan cùng một lúc là không phổ biến.
Nghiên cứu cho thấy rằng 2-17% số bệnh nhân ung thư gặp tình trạng mắc nhiều ung thư nguyên phát. Ông Brawley nói: Gần 40% người Mỹ được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vào một thời điểm nào đó trong đời. Với tỷ lệ người mắc bệnh ung thư cao như vậy, một số người thậm chí có thể mắc 2 hoặc 3 bệnh ung thư.
Ông Brawley nói rằng gần 40% người Mỹ sẽ được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời của họ. Với tỷ lệ người mắc bệnh ung thư cao như vậy, một số người sẽ mắc hai hoặc thậm chí ba bệnh ung thư.4
Brawley nói: "Việc được chẩn đoán mắc hai bệnh ung thư cùng một lúc không thường xuyên gặp nhưng không phải là chưa từng có. 15% người sống sót sau ung thư sẽ mắc ung thư lần 2. Khoảng 7% trong số đó thậm chí có thể bị bệnh ung thư lần 3".
Mặc dù bệnh nhân ung thư có nguy cơ bị ung thư nguyên phát kép cao hơn người bình thường 2-17%, ông Dahut nói điều quan trọng cần lưu ý là nguy cơ trên thay đổi đáng kể tùy theo loại khối u.
Những bệnh ung thư nào có nhiều khả năng xảy ra cùng một lúc?
Theo bà Linda Duska, một số người mắc các hội chứng di truyền cụ thể khiến họ dễ bị mắc nhiều bệnh ung thư nguyên phát. Ví dụ, gen BRCA khiến mọi người có nhiều nguy cơ mắc cả ung thư buồng trứng và ung thư vú, là hai khối u nguyên phát khác nhau.
Ngoài các đột biến di truyền hoặc di truyền, Dahut nói rằng rượu, thuốc lá và các yếu tố môi trường khác cũng có thể khiến các khối u nguyên phát kép xảy ra.
Ông nói: "Các bệnh ung thư thứ phát do thuốc lá như ung thư đầu và cổ, ung thư phổi và ung thư bàng quang hoặc do đột biến di truyền có khả năng xuất hiện với nhiều bệnh ung thư khi chẩn đoán ban đầu hoặc theo thời gian".
Brawley nói thêm rằng các bệnh ung thư phổ biến khác có thể xảy ra cùng một lúc là ung thư tuyến tụy và tuyến tiền liệt, ung thư tuyến tụy và vú, ung thư vú và buồng trứng.
Điều trị ung thư nguyên phát thứ hai như thế nào?
Nếu ai đó được chẩn đoán mắc hai loại ung thư khác nhau cùng một lúc, như trong trường hợp của Navratilova, các chuyên gia nói rằng hai loại ung thư phải được điều trị riêng lẻ.
Ông Brawley nói: "Chúng tôi sẽ xử lý từng khối u một, như thể đang điều trị cho người chỉ mắc một bệnh ung thư. Ví dụ, trong trường hợp của bà Navratilova, các bác sĩ có thể điều trị ung thư vòm họng trước rồi mới đến ung thư vú hoặc ngược lại".
Tuy nhiên, Brawley lưu ý rằng trong hầu hết các trường hợp, ung thư hung hãn hơn gây ra nhiều tác hại nhất hoặc gây ra nhiều nguy cơ nhất thường được điều trị trước tiên.
Tùy thuộc vào loại ung thư, Dahut cho biết việc điều trị có thể bao gồm phẫu thuật, xạ trị và/hoặc hóa trị. Đôi khi, các phương pháp điều trị chồng chéo lên nhau.
Theo Very Well Health
