Những Diva huyền thoại của nền âm nhạc bác học thế giới (Phần 2)

Diva là một danh hiệu cao quý mà công chúng dành tặng cho một số ít nữ ca sĩ có tài năng xuất chúng trong thanh nhạc và âm nhạc.

Đối với hầu hết các nữ ca sĩ đã và đang hoạt động trong nghệ thuật âm nhạc, diva luôn là giấc mơ, khát khao tột bậc của họ, là nấc thang cao nhất mà họ muốn vươn tới để khẳng định sự nghiệp của mình.

Với công chúng, diva là một trong những thước đo để đánh giá, công nhận năng lực, cống hiến của người nghệ sĩ nữ.

Dù danh hiệu này thuộc về công chúng, không có bất cứ tổ chức nào đứng ra xếp hạng hay bình chọn, nhưng nó cũng có những quy chuẩn vô cùng khắt khe mà rất ít nữ ca sĩ có thể đạt được.

Thông thường, một nữ ca sĩ được gọi là Diva cần có giọng hát hiếm thấy, kỹ thuật thượng thừa và cống hiến to lớn với nền âm nhạc.

Rất nhiều ca sĩ từng gây ý kiến trái chiều khi tự nhận hoặc được gọi là Diva. Nhưng cũng có một số ít ca sĩ đóng đinh với chữ Diva, khiến công chúng luôn nhớ đến họ mỗi khi nhắc đến danh xưng này. Họ là những Diva huyền thoại và trác tuyệt, đúng nghĩa nhất, khiến ai cũng ngưỡng mộ.

Cần phải nhắc đến Diva Opera đầu tiên, vì họ là những Diva nguyên gốc, với đầy đủ mọi chuẩn mực cao quý nhất của nền âm nhạc bác học.

Leontyne Price – Diva da màu bậc nhất của Opera thế giới

Có một nữ ca sĩ da màu đã đánh bại các ca sĩ da trắng tài năng khác để trở thành một trong những ngôi sao opera lớn nhất của nhà hát danh giá Metropolitan, nhận mức catse ngang ngửa với các Prima Donna (ngôi sao nữ chính) tên tuổi lúc bấy giờ là Maria Callas, Renata Tebaldi, Joan Sutherland.

Có  một giọng nữ cao da màu đã vượt qua mọi sự kì thị, phân biệt chủng tộc gay gắt những năm thập niên 60 (nhất là trong Opera - nền nghệ thuật của người da trắng) để trở thành ca sĩ Opera da màu đầu tiên thành công ở tầm cỡ thế giới, ghi tên mình vào hàng ngũ những Prima Donna huyền thoại.

Đó chính là Leontyne Price - Prima Donna da màu thành công nhất trong suốt lịch sử hàng trăm năm của Opera.

Là một spinto soprano, giọng hát của Leontyne có nội lực rất lớn, đẩy lên kịch tính ở những đoạn cao trào, theo như lời nhà phê bình Harold Schonberg ca ngợi trên tờ New York Times là "giọng hát của cô ấm áp và ngọt ngào với một âm lượng khỏe khoắn có thể dễ dàng lấp đầy bất cứ nhà hát nào" (Nguồn: Nhaccodien).

Nhưng ở những đoạn trữ tình, giọng hát Leontyne Price lại trở nên mềm mại, mượt mà với những legato và pianissimo chau chuốt.

Giống như huyền thoại Maria Callas, Leontyne sở hữu một chất giọng vô cùng đặc biệt, đa dạng và giàu màu sắc, không thể lẫn với ai được. Chất giọng của bà có đặc trưng hơi khàn và ồm, có thể belt giọng ngực ở quãng trung rất dày, đanh như một nữ trung. Đây là điều ít thấy ở đa số các soprano khác. Âm khu trung của Leontyne ấm áp và đầy đặn, nhưng lên cao lại rất sáng, đẹp, chắc chắn.

Tuy là một spinto soprano, nhưng quãng giọng rộng giúp Leontyne vươn tới tận ngưỡng của coloratura soprano, đồng thời cũng thực hiện được nhiều kĩ thuật màu sắc, linh hoạt của loại giọng này.

Điều này chứng tỏ Leontyne có một nền tảng kĩ thuật vô cùng điêu luyện và phong phú. Chính chất giọng đặc biệt kết hợp với kĩ thuật điêu luyện đã giúp Leontyne thực hiện một cách xuất sắc các vai diễn của nhà soạn nhạc Verdi, trở thành đại diện lớn nhất của trường phái Opera Verdian trong thế kỉ XX.

Về đóng góp của Leontyne với trường phái Verdian, nhà phê bình Anh JB Steane từng viết: "Người ta có thể kết luận từ các bản thu âm của Price rằng cô là thông dịch viên tốt nhất của Verdi trong thế kỉ này" (Nguồn: Nhaccodien).

Nam danh ca opera Domingo thì nhận định rằng: "Sức mạnh và cảm xúc trong giọng hát của Leontyne là một hiện tượng nữ cao Verdi đẹp nhất mà tôi từng nghe".

Sự nghiệp thu âm đa dạng từ các aria kịch tính đến màu sắc, trữ tình, spinto và khả năng thể hiện nhiều loại vai khác nhau đã giúp bà trở thành một trong những "Prima Donna Assoluta" của Met.

Sở trường lớn nhất của Leontyne có lẽ nằm ở việc thư giãn các cơ cằm, môi, khẩu hình để điều khiển độ vang của giọng hát và thay đổi tính chất âm thanh một cách tuyệt vời. Đặc biệt ở các note đô cao, không ai làm điều này tốt hơn bà.

Sự nghiệp của Leontyne đã mở đường cho nhiều thế hệ ca sĩ Opera da màu sau này, trở thành cảm hứng bất tận cho nhiều giọng nữ cao nổi tiếng như Renee Fleming, Kiri Te Kanawa, Jessye Norman, Leona Mitchell, Barbara Bonney, Sondra Radvanovsky.

Với những đóng góp lớn của mình, bà đã được tạp chí BBC xếp thứ 4 trong danh sách 20 soprano vĩ đại nhất thế kỉ XX. Leontyne cũng là nữ ca sĩ Opera nhận được nhiều giải Grammy nhất với tổng cộng 13 giải thưởng. Buổi biểu diễn vở Il Trovatore trong lần debut của bà tại Met đã nhận được những tràng vỗ tay liên tục trong suốt 42 phút, một trong những màn vỗ tay dài nhất trong lịch sử nhà hát này.

Một trong những aria đỉnh cao nhất của Leontyne phải kể đến O Patria Mia trong vở opera Aida (Verdi).

Đây cũng là vai diễn huyền thoại đem lại tên tuổi cho Leontyne mà chưa từng có ca sĩ nào thể hiện thành công hơn bà.

Người ta thậm chí còn đồn rằng giọng nữ cao kịch tính Birgit Nilsson sau khi nghe Leontyne thể hiện Aida thì không bao giờ dám động vào vai diễn này lần nữa.

 Trong buổi diễn Opera cuối cùng vào năm 1985 tại Met, ở aria này, Leontyne đã một lần nữa làm khán giả sững sờ với màn vuốt note C6 16 giây bậc thầy không ai sánh kịp.

Renata Tebaldi – Diva có âm sắc giọng đẹp nhất Opera

Renata Tebaldi không phải ca sĩ có kỹ thuật quá xuất sắc, cũng không sở hữu những kỹ thuật hoa mỹ tinh xảo như nhiều ca sĩ khác. Nhưng bà vẫn luôn được nhớ đến là một trong những giọng hát kinh điển của lịch sử Opera.

Dấu ấn lớn nhất ở Tebaldi chính là giọng hát có âm sắc đẹp mê li, được đánh giá là đẹp nhất lịch sử Opera, khiến bất cứ ai cũng khao khát.

Giọng hát của Renata Tebaldi là một điển hình cho loại giọng spinto soprano, khoẻ mạnh và đẹp rực rỡ. Đó là vẻ đẹp chuẩn mực cho giọng nữ cao thuần Ý, ấm áp, đầy đặn, căng tràn và vang lộng nhưng không kém phần mượt mà.

Sở trường của Tebaldi là những đoạn giàu chất trữ tình pha chút ít phiền muộn. Kỹ năng điều khiển hơi thở của bà vô cùng xuất sắc, giúp Tebaldi lên các nốt cao rất nhẹ nhàng nhưng ngay lập tức có thể chuyển sang kịch tính khi hát với âm lượng to nhất.

Nhà soạn nhạc Toscanini đánh giá Tebaldi là giọng hát đẹp nhất thế kỉ 20. Bà rất thành công trong các vở Opera của Verdi hay Puccini.

Không chạy note hoa mỹ, không tung quãng cao ngợp trời và cũng không quá kịch tính, khổng lồ nhưng giọng hát của Tebaldi lại là tấm vé bảo chứng cho mọi buổi diễn Opera vì ai cũng muốn được nghe những thanh âm lộng lẫy ấy lấp đầy nhà hát.

Đương thời, Tebaldi được yêu thích và nổi tiếng tới mức, người hâm mộ đẩy bà vào hẳn thế đối lập với Maria Callas, như một đối thủ duy nhất đọ lại giọng toàn năng này. Cụ thể, Maria Callas thuộc trường phái sử dụng nhiều kỹ thuật đỉnh cao còn Tebaldi lại nổi bật với âm sắc giọng đẹp bẩm sinh hiếm có. Thậm chí, đến chính Callas cũng phải ghen tị với giọng hát của Tebaldi, dẫn đến mâu thuẫn kéo dài hàng chục năm trời giữa hai nữ danh ca.

Tuy nhiên, chính Callas từng thừa nhận rằng, bà khao khát một giọng hát đẹp như Tebaldi. Trong buổi phỏng vấn với phóng viên Norman Ross ở Chicago, Callas nói: "Tôi khâm phục giọng hát của Tebaldi... Thỉnh thoảng, tôi ước tôi cũng có chất giọng của cô ấy".

Đến gần cuối sự nghiệp, Callas cũng chủ động làm hòa với Tebaldi bằng cách chạy vào hậu trường chúc mừng đồng nghiệp.

Sự kình địch giữa 2 giọng ca tuyệt vời này kéo dài suốt gần 20 năm. Đây là một điều hiếm thấy và qua đó giúp ta phần nào thấy được tài năng xuất sắc của họ. Trong suốt thập niên 50, dường như thế giới Opera cũng bị chia ra làm 2 nửa, đây cũng là một niềm vinh dự mà rất ít ca sĩ nào đạt được.