Những giọng nữ cao xuất sắc và tiêu biểu tại Việt Nam (Phần 2)

Nữ cao trữ tình là loại giọng phổ biến thường thấy ở châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng.

Nữ cao trữ tình (lirico soprano) được định nghĩa là một loại giọng nữ cao ấm áp, có độ sáng, giàu âm sắc, âm khu trung đầy đặn, bay bổng, mềm mại, thường thể hiện vai những người phụ nữ hiền lành, yếu mềm.

Ở Việt Nam, có vô số giọng nữ cao trữ tình, nhưng sau đây là những giọng nữ cao trữ tình xuất sắc và tiêu biểu nhất.

NSND Thanh Huyền – tiếng hát quan họ bậc thầy

Nghệ sĩ nhân dân Thanh Huyền là một trong những tiếng hát xuất sắc nhất của nền dân ca truyền thống và nhạc cách mạng Việt Nam.

Chất giọng của Thanh Huyền vang bẩm sinh, sáng đẹp, mềm mại và mượt mà như dòng suối.

Bà là một trong những thế hệ ca sĩ đầu tiên biết kết hợp kĩ thuật thanh nhạc cổ điển phương Tây với những lối hát cổ truyền của dân tộc, nói nôm na là kết hợp thành công giữa lối hát mở với lối hát khép tiếng trong dân ca phía Bắc.

Nhờ vậy, bà đã tạo nên được những màu sắc rất mới, rất riêng khi hát dân ca, đảm bảo cho một giọng hát đầy kĩ thuật mà vẫn thấm nhuần nét truyền thống, dân tộc.

Thanh Huyền cũng thường được ngợi ca về cách hát tròn vành, rõ chữ, hát âm nào nảy và vang âm đó, đúng chuẩn "vang, rền, nền, nảy".

Là một trong những tiếng hát quan họ hay nhất miền Bắc, Thanh Huyền đã thổi hồn dân ca thành công vào nhạc cách mạng, tạo nên điệu hồn dân tộc thấm đẫm trong những ca khúc nhạc cách mạng.

Với thành công trong sự nghiệp, Thanh Huyền đã được lưu diễn khắp năm châu, đem dân ca Việt Nam tới mọi miền thế giới. Bà là thế hệ đầu tiên được phong tặng danh hiệu nghệ sĩ nhân dân và đạt nhiều giải thưởng trong và ngoài nước.

NSND  Thanh Hoa – tiếng hát phát thanh nổi tiếng

Nghệ sĩ nhân dân Thanh Hoa có lẽ là tiếng hát nữ thành công nhất miền Bắc trong suốt hai thập niên 70 và 80.

Từng có một thời, tiếng hát Thanh Hoa được nhà nhà yêu mến, người người ưa chuộng, vang lên khắp mọi nơi trên miền Bắc, qua đài phát thanh và băng cát xét. Bà là một trong những ca sĩ thu âm nhiều nhất Đài tiếng nói Việt Nam với 400 bản thu từ nhạc cách mạng tới nhạc nhẹ.

Thanh Hoa nổi tiếng bởi chất giọng đặc trưng không thể lẫn với bất cứ ca sĩ nào khác. Tiếng hát của bà sáng, mảnh nhưng vẫn ấm áp và đặc biệt giản dị, mộc mạc, hát như nói, nhiều luyến láy dân ca, thích hợp để biểu đạt cảm xúc một cách tự sự, trữ tình, đại chúng nhất.

Tuy không sử dụng quá nhiều kĩ thuật, nhưng bằng sự mộc mạc, lối hát rất riêng trong một tiếng hát có âm sắc đặc biệt, Thanh Hoa đã đóng đinh tên tuổi ở nhiều ca khúc nổi tiếng như Tàu anh qua núi, Mùa xuân làng lúa làng hoa, Em chọn lối này, Bác Hồ một tình yêu bao la, Gà gáy le te, Tình yêu trên dòng sông quan họ… để tạo nên một chất nhạc, phong cách độc đáo, mà nhiều ca sĩ sau này dù cố thể hiện điêu luyện thế nào cũng không thể hay như bà.

Giọng hát Thanh Hoa không hẳn là nhiều màu sắc, nhưng giàu tự nhiên và mềm mại tới mức có thể hát hay và truyền tải đúng điệu hồn của rất nhiều loại nhạc trên khắp mọi miền đất nước, từ vùng núi cao Tây Bắc tới làng quan họ, tới xứ Huế miền Trung hay sông nước miền Nam. Đặc biệt, bà có lợi thế rất lớn khi hát dân ca của các dân tộc thiểu số.

Có thể nói, giọng hát Thanh Hoa đã đạt tới sự tự nhiên, thân quen tới mức, nó giống như một tiếng hát quần chúng bất kì nào đó chúng ta có thể bắt gặp trên mọi nẻo đường cuộc sống. Đó có thể là tiếng hát của một thiếu nữ, một quả phụ, một em thiếu nhi, một nữ chiến sĩ… Nhưng trên hết, tiếng hát ấy vẫn là tiếng hát của một nghệ sĩ nổi tiếng.

Khánh Linh – tiếng hát trong vắt, thánh thiện

Có thể nói, Khánh Linh là giọng light lirico soprano thuần chất và đúng nghĩa nhất. Chất giọng của cô trong vắt, tươi sáng như pha lê, mảnh mai và nhẹ nhàng như ánh nắng sớm.

Khánh Linh là ca sĩ được đào tạo trường lớp bài bản, lại được rèn luyện kĩ càng về thanh nhạc cổ điển, nên sở hữu kĩ thuật chắc chắn, chính xác. Cô sử dụng head voice rất tốt, chuẩn kĩ thuật và thể hiện được âm sắc riêng.

Khác với những ca sĩ khác, Khánh Linh chỉ dùng kĩ thuật để làm giọng hát trở nên đẹp nhất có thể, phát huy tối đa chất nhẹ, mảnh, sáng của mình, chứ không hề phô diễn. Dù vậy, Khánh Linh lại hát rất chuẩn, hát tới đâu supported tới đó, không bị strain, sai lệch quá nhiều nhưng những giọng nữ cao khác.

Thùy Chi – tiếng hát nhẹ nhàng, trẻ trung

Sở hữu chất giọng gần tương đồng như Khánh Linh, nhưng do thiếu sự đào tạo thanh nhạc nên Thùy Chi có phần thua thiệt về kĩ thuật, cũng như khả năng làm chủ giọng hát.

Tuy nhiên, Thùy Chi lại khá thông minh khi biết vận dụng chất trong sáng, ngọt ngào, angelic (chất thiên thần) trong giọng hát của mình để đóng đinh tên tuổi ở những bản tình ca tuổi teen đầy thơ mộng, lãng mạn, ngọt ngào. Cô gần như trở thành một thần tượng bất diệt trong lòng nhiều thế hệ trẻ.

Giọng hát mảnh của Thùy Chi giúp cô trở nên linh hoạt, có thể mixed voice lên những note rất cao. Thời gian gần đây, Thùy Chi đã cải thiện khá nhiều về kỹ thuật và sử dụng giọng ngực khá tốt, thay đổi được lối hát từ nhẹ nhàng sang nội lực hơn một chút.

Phương Thanh – thiên hậu Vpop

Được mệnh danh là Thiên hậu Vpop, Phương Thanh là một trong số ít ca sĩ dù đi theo con đường giải trí nhưng vẫn được khán giả nể trọng không kém gì những ca sĩ đi theo con đường nghệ thuật. Ở thời kì đỉnh cao, Phương Thanh sở hữu một chất giọng nữ cao vô cùng đặc biệt, ít ai có được.

Ai cũng nghĩ giọng Phương Thanh đặc biệt vì khàn bẩm sinh, nhưng thực tế, giọng của cô lại rất trong trẻo. Cái khàn trong giọng Phương Thanh xuất hiện do cô sử dụng một loại kĩ thuật đặc biệt để hát khàn hơn, tạo chất riêng cho giọng hát của mình.

Đây là loại kĩ thuật đặc trưng, thường được các ca sĩ da màu của dòng nhạc gospel sử dụng. Nhờ các kĩ thuật gằn giọng, làm khàn giọng và hạ âm khu xuống thấp, Phương Thanh đã biến giọng hát trở nên rất dày và nội lực, khiến ít người nghĩ cô là một light lirico soprano.

Trái với những note quãng trung có độ khàn, Phương Thanh có thể pha giọng trên những note cao rất sáng, vang, đúng chất light lirico soprano. Cô đã từng duy trì một note F#5 mixed voice khá đẹp, ổn định, chứng tỏ một nền tảng kĩ thuật rất tốt.

Ngoài ra, giọng hát Phương Thanh còn có nội lực và độ vang rất lớn, giúp cô có thể kéo mic ra xa hàng mét mà vẫn rõ tiếng. Chính Phương Thanh từng chia sẻ, trong một chương trình, cô có thể kéo mic xuống tận thắt lưng, trong khi các ca sĩ khác lại không thể làm được điều đó.

Điểm nổi bật nhất ở Phương Thanh, khác với những giọng nữ cao khác là, dù chất giọng bẩm sinh của cô khá to khỏe, phù hợp để hát rock, nhưng cô vẫn có thể hát ballad rất trữ tình, ngọt ngào, cảm xúc. Những luyến giọng và nhả chữ hơi nặng, nhấn đặc trưng của Phương Thanh từ lâu đã trở thành thương hiệu riêng của cô, giúp cô sống mãi trong lòng khán giả.