(Tổ Quốc) - Tiếp tục Kỳ họp bất thường lần thứ 5, sáng 16/1, Quốc hội thảo luận ở tổ dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.
Nếu không khéo chúng ta sẽ mất cán bộ
Phát biểu ý kiến, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cho biết, dự thảo trình Quốc hội lần này là một cơ chế mạnh mẽ chưa từng có. Từ thực tiễn triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia và cụ thể hóa nhiệm vụ Quốc hội giao, Chính phủ đề xuất 8 cơ chế đặc thù để tháo gỡ triệt để khó khăn, vướng mắc.
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang phát biểu tại tổ thảo luận
Theo Phó Thủ tướng, 8 cơ chế đặc thù, gỡ vướng chương trình mục tiêu quốc gia được đề xuất đều khác luật, vượt lên trên luật. Bởi ba chương trình mục tiêu quốc gia còn rất nhiều chính sách, quy định phức tạp, đan xen xung đột, nếu không tháo gỡ sẽ không tiếp tục thực hiện được.
Phó Thủ tướng Chính phủ chỉ rõ nguyên tắc lớn nhất của 8 cơ chế Chính phủ kiến nghị Quốc hội là phân cấp mạnh, tăng cường năng lực của cơ sở và đòi hỏi tăng cường kiểm tra, giám sát, trong đó, có trách nhiệm của đại biểu Quốc hội, có thể bổ sung thêm Mặt trận Tổ quốc.
Từ ý kiến của đại biểu Quốc hội đặt ra về việc phân cấp cho huyện, xã, Phó Thủ tướng nêu, khi phân cấp cho huyện, xã có kham nổi hay không?
"Vì nếu không khéo chúng ta sẽ mất cán bộ. Máy điện thoại của tôi nhận được rất nhiều tin nhắn của các cán bộ ở huyện, xã về việc "xin Phó Thủ tướng đừng giao cho em...". Nên đâu đó cũng có sự phân vân về phân cấp tới đâu.
Nhưng nguyên tắc phải có tính khả thi và anh em dưới phải làm được. Cho nên có thể có những điều mong muốn của đại biểu mà chúng tôi cân nhắc rất kỹ cũng chưa dám phân cấp", Phó Thủ tướng nêu.
Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh 8 nội dung Chính phủ trình không phải cơ chế thí điểm mà là cơ chế đặc thù. Thí điểm là cho áp dụng phạm vi nhỏ sau đó rút kinh nghiệm, có thể mở rộng. Còn ở đây, có chăng chỉ thí điểm ở phương án thứ 7 liên quan lựa chọn một huyện thực hiện thí điểm cơ chế phân cấp trong giai đoạn 2024-2025.
Liên quan ý kiến của đại biểu đề nghị phân cấp mạnh, giao luôn cho HĐND cấp huyện, Phó Thủ tướng nhắc lại việc không phải nội dung nào cũng dám giao.
"Giao mà anh em căng quá có khi là buông luôn. Thêm vào đó, hiện nay, HĐND cấp tỉnh rất linh hoạt, họp bất thường liên tục. Hồi xưa mỗi tháng họp 1 phiên bất thường để kịp thời giải quyết các vấn đề", Phó Thủ tướng nêu.
Theo Phó Thủ tướng, việc giao cho HĐND cấp tỉnh thì với cách nhìn bao quát của cấp tỉnh sẽ cân đối đầy đặn, hài hòa hơn giữa các địa phương. Bởi nếu như giao cho huyện, có thể so bì huyện này ít, huyện này nhiều...
Cần làm rõ việc cấp tỉnh và huyện sẽ được quyết định số vốn là bao nhiêu
Qua giám sát việc thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Nguyễn Minh Đức (đoàn TP.HCM) cho biết, có nhiều vướng mắc, bất cập, nên cần phải có nghị quyết với cơ chế đặc thù.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Nguyễn Minh Đức
Về ủy thác vốn cân đối ngân sách cho địa phương, nghị quyết nêu HĐND cấp tỉnh, huyện được bố trí vốn cân đối. Tuy nhiên, đại biểu Đức cho rằng, cần phải đối chiếu so sánh với Luật Đầu tư công, làm rõ việc cấp tỉnh và huyện sẽ được quyết định số vốn là bao nhiêu.
"Quy định hiện nay là lửng lơ và sẽ khó triển khai", ông Nguyễn Minh Đức nêu.
Còn theo Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bình Định Lê Kim Toàn, cần có cơ chế linh hoạt trong dự toán, thanh quyết toán ngân sách trong cả giai đoạn cho 3 chương trình mục tiêu quốc gia, để khi cần điều chỉnh thì không vướng.
Về thí điểm phân cấp, ông Lê Kim Toàn đồng tình việc phân cấp nhưng băn khoăn việc thí điểm. Bởi theo tờ trình Chính phủ đề nghị giao mỗi tỉnh chọn 1 huyện để thí điểm, trong khi thời gian tới 2025 thời gian còn rất ngắn, nên tính hiệu quả, tác động không cao.
Do đó, ông Lê Kim Toàn đề nghị có quy định mở là có thể thực hiện theo quy định hiện hành hoặc phân cấp quyền quyết định sử dụng vốn cho UBND hoặc HĐND cấp tỉnh quyết định. Từ đó, giao đơn vị nào thực hiện mức độ ra sao sẽ do địa phương quyết định phù hợp thực tế, chứ không thí điểm cho cấp huyện.
Phát biểu tại phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, nội dung các chính sách tại Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia đã được nghiên cứu kỹ lưỡng. Theo đó, mục tiêu của việc ban hành Nghị quyết nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia.
Theo đó, với 08 chính sách được đề xuất, có 04 chính sách gồm: Phân bổ, giao dự toán chi thường xuyên ngân sách trung ương hằng năm; Điều chỉnh dự toán ngân sách nhà nước, điều chỉnh kế hoạch đầu tư vốn hằng năm; Ban hành quy định trình tự, thủ tục, tiêu chí, mẫu hồ sơ lựa chọn dự án phát triển sản xuất; Giao kế hoạch đầu tư công trung hạn, đầu tư vốn hằng năm đối với dự án đầu tư xây dựng có quy mô nhỏ, kỹ thuật không phức tạp được có tính khả thi cao; đưa vào thực hiện được ngay. Đối với 04 chính sách còn lại, tiếp tục làm rõ hơn, đảm bảo sự phù hợp và tính khả thi cao.
