Sông Hồng cuộn sóng: Nhớ về ngày Giải phóng Thủ đô

Trưng bày "Sông Hồng cuộn sóng" được tổ chức nhằm nhắc nhớ những gian khổ, hy sinh của quân, dân Thủ đô để có được "Ngày về chiến thắng", góp phần làm nên thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp trường kỳ, được thể hiện qua 2 nội dung: Trường kỳ kháng chiến và Ngày về lịch sử:

Với phần nội dung Trường kỳ kháng chiến, đó là hưởng ứng Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến, quân và dân Thủ đô nguyện chiến đấu với tinh thần "Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh". Biến phố phường thành trận địa, trong suốt 60 ngày đêm kiên cường chiến đấu "giam chân" địch trong lòng thành phố, quân và dân Thủ đô đã lập nên những chiến công hào hùng, tạo điều kiện cho cả nước chuẩn bị bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ.

Trung tướng Vương Thừa Vũ, nguyên Chỉ huy trưởng Mặt trận Hà Nội thuật lại: "Khắp nơi nhân dân khẩn trương khuân bàn ghế, tủ chè, sập gụ, quầy hàng, hương án, hòm xiểng và hàng trăm đồ đạc quý giá khác quăng ra đường. Anh em tự vệ nổ mìn, chặt cây, ngả cột đèn chắn ngang đường phố làm chướng ngại hàng cây số để cản trở cơ giới của giặc. Công nhân xe lửa, xe điện đánh đổ đầu tàu, toa tàu để ngăn cản các ngả đường Cửa Nam, Khâm Thiên, phố Huế".

Nội dung "Trường kỳ kháng chiến" còn nhắc nhớ về những năm 1947 - 1954, những học sinh kháng chiến chung sức đồng lòng, làm dấy lên phong trào đấu tranh mạnh mẽ, sôi nổi với nhiều hình thức như: treo cờ, bãi khóa, tổ chức lễ truy điệu học sinh Trần Văn Ơn bị kẻ địch sát hại, biểu diễn văn nghệ cổ vũ lòng yêu nước…

Đặc biệt, nhân dịp kỷ niệm 58 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, đêm 18/5/1948, đồng chí Nguyễn Sỹ Vân, học sinh kháng chiến trường Chu Văn An và các bạn học là Nguyễn Văn Khâm, Nguyễn Trọng Quang đã dũng cảm bơi ra hồ Hoàn Kiếm, cắm cờ đỏ sao vàng tại tháp Rùa. Lần đầu tiên cờ Tổ quốc hiên ngang tung bay giữa lòng Hà Nội kể từ ngày Trung đoàn Thủ đô rút lên chiến khu, đã trở thành sự kiện gây tiếng vang lớn khắp Hà Nội.

Đến với phần trưng bày "Ngày về lịch sử", khách tham quan được hiểu thêm về thời điểm sau khi Hiệp định Genève được ký kết, Hà Nội nằm trong khu vực tập kết 80 ngày của quân đội Pháp.

Ngày 8/10 Tiểu đoàn Bình Ca là đơn vị đầu tiên được lệnh rút ra khỏi Thủ đô hồi đầu toàn quốc kháng chiến đã quay trở về tiếp quản các vị trí trọng yếu từ tay quân đội Pháp. Ngày 9/10/1954, tốp lính Pháp cuối cùng rút qua cầu Long Biên; quân dân ta hoàn toàn kiểm soát thành phố.

Sáng ngày 10/10/1954, lệnh giới nghiêm vừa kết thúc, Ủy ban Quân chính thành phố và các đơn vị quân đội chia làm nhiều cánh lớn, mở cuộc hành quân lịch sử tiến vào Hà Nội. Hai mươi vạn nhân dân Thủ đô náo nức đón mừng đoàn quân thắng trận trở về. Cờ đỏ sao vàng, băng rôn, khẩu hiệu giăng khắp đường phố. Cả Hà Nội hân hoan trong niềm vui giải phóng.

Trong khuôn khổ lễ khai mạc, công chúng còn được xem hoạt cảnh tái hiện hoạt động chào cờ và hát quốc ca mừng Tết Nguyên đán của tù chính trị Nhà tù Hỏa Lò. Trong chốn ngục tù thiếu thốn, tù chính trị tìm đủ mọi cách để tạo thành những lá cờ Tổ quốc.

Bên cạnh đó, trong không gian trưng bày "Sông Hồng cuộn sóng" còn có thêm các điểm nhấn để du khách chụp ảnh lưu niệm: Khu vực cổng trưng bày gợi nhớ hình ảnh những con sóng sông Hồng đang trào dâng mạnh mẽ như tinh thần bền bỉ, gan góc chiến đấu, quyết tâm giành lại độc lập, tự do của quân và dân Hà Nội; hình ảnh nữ sinh kháng chiến trường Nữ Trung học Trưng Vương (Hà Nội) tham gia diễu hành, rước cờ đề cao tinh thần chống ngoại xâm trong buổi lễ kỷ niệm khởi nghĩa Hai Bà Trưng tại đền thờ Hai Bà, năm 1953; hình ảnh người tử tù đang cưa song sắt cống ngầm Nhà tù Hỏa Lò để tổ chức vượt ngục vào đêm ngày 24/12/1951./.