"Thánh đường tri thức" Đại học Tổng hợp trở thành không gian sắp đặt nghệ thuật độc đáo

Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội thành lập năm 1956, vốn trước Cách mạng tháng Tám là địa điểm của Viện Đại học Đông Dương do kiến trúc sư người Pháp là Ernest Hébrard thiết kế năm 1926. Đến nay, công trình vẫn giữ nguyên vẻ ngoài cổ điển sau gần 100 năm xây dựng. Sảnh hội trường chính được lát đá với gam màu hút mắt, thiết kế mái vòm cao và cửa chính với thiết kế hoa sắt độc đáo. Nhiều hoa văn của công trình mang phong cách kiến trúc Đông Dương khi kết hợp kiến trúc kinh viện châu Âu với các thành phần và giải pháp kiến trúc bản địa để phù hợp với khí hậu nhiệt đới nóng ẩm gió mùa, và vật liệu, tay nghề thợ Việt Nam thời kỳ đó.

Tháng 11/2013, công trình được Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội đưa vào danh mục các công trình kiến trúc xây dựng trước năm 1954 cần tập trung nguồn lực để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa. Đặc biệt, Đại học Quốc gia Hà Nội tiền thân là Đại học Tổng hợp Hà Nội còn được mệnh danh là "Thánh đường tri thức" khi nơi này không những lưu giữ giá trị văn hóa, lịch sử, kiến trúc mà còn nơi đào tạo ra rất nhiều các nhà nghiên cứu, nhà khoa học hàng đầu cả nước.

Theo Ban tổ chức, trong khuôn khổ Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2024, cụm tòa nhà "Đại học Tổng hợp" của Đại học Quốc gia Hà Nội tại 19 Lê Thánh Tông là nơi diễn ra nhiều hoạt động, tập trung vào hội thảo, tọa đàm, trưng bày – triển lãm, tour tham quan. Đặc biệt, tổ hợp triển lãm nghệ thuật tương tác "Cảm thức Đông Dương" được coi như một đại triển lãm được diễn ra với 22 tác phẩm trưng bày, sắp đặt ánh sáng khác nhau.

"Cảm thức Đông Dương" sẽ trưng bày cụm các tác phẩm nghệ thuật tương tác độc đáo, gợi mở những cảm thức xưa cũ về kiến trúc và mỹ thuật Đông Dương.

Bước vào sảnh chính của tòa nhà là tác phẩm sắp đặt ánh sáng của Trần Hậu Yên Thế tại các ô cửa kính trên vòm tường, giúp công chúng gợi nhớ lại những ý niệm đầu tiên của thiết kế hoa sắt lấy cảm hứng hình ảnh những chiếc bóng đèn như tượng trưng cho ánh sáng của tri thức.

Hai tác phẩm tượng chân dung họa sĩ Victor Tardieu (Hiệu trưởng đầu tiên sáng lập trường Mỹ thuật Đông Dương thuộc Đại học Đông Dương vào năm 1924) và họa sĩ Tô Ngọc Vân (Hiệu trưởng người Việt đầu tiên của trường Mỹ thuật Việt Nam thuộc Đại học Việt Nam vào năm 1945) của điêu khắc gia Trần Quốc Thịnh được đặt trong sảnh như nét gạch nối lịch sử khi tương tác với tượng 2 nhà khoa học Ngụy Như Kon Tum và Lê Văn Thiêm (được dựng sau này thời trường Đại học Tổng hợp).

Lên cao trên mái vòm là cụm các tác phẩm trang trí với đèn chùm của KTS Lê Phước Anh, tác phẩm sắp đặt bia tiến sĩ trên chất liệu mika dẫn sáng có khắc chìm gợi cảm hứng bức đồ án thiết kế trang trí tòa nhà Đại học Đông Dương của KTS Ernest Hebrard. Và kết thúc ở vòm trần là tác phẩm trình chiếu 3D mapping của họa sĩ Phạm Trung Hưng vẽ lại hình 2 con chim phượng hoàng đã bong mờ theo thời gian.

Bên cạnh đó, trong hội trường Ngụy Như Kon Tum bên trái sảnh chính là tác phẩm sắp đặt, hòa nhạc video Đại tượng 2 - Sơn Hà Diễn Nghĩa của các nghệ sĩ thị giác Triệu Minh Hải, Ngô Thu Hương, các nghệ sĩ âm thanh như piano Trần Thu Thảo, violin Nguyễn Ngọc Đức và Trịnh Quang Thành…

Tại các tầng trên cao, với các tác phẩm vẽ sơn trong trên mika của họa sĩ Lê Đăng Ninh, lấy cảm hứng từ các mẫu lọ thủy tinh trong phòng Bảo tàng nghiên cứu sinh vật học, kết hợp sắp đặt âm thanh của nghệ sĩ âm thanh Nhung Nguyễn trên vòm mái lầu 3 của tòa nhà, đem đến trải nghiệm đa giác quan, trong một cảm thức quá khứ đang dội về.

Ngoài ra, dọc tuyến đường trải nghiệm sẽ là các tác phẩm điêu khắc, đất nung, đặc biệt là sắp đặt sách nghiên cứu hồi cố về họa tiết mỹ thuật Đông Dương, các tác phẩm nhiếp ảnh chụp kiến trúc Đông Dương…

Tổ hợp triển lãm nghệ thuật tương tác "Cảm thức Đông Dương" sẽ diễn ra từ ngày 9/11 đến hết ngày 17/11/2024./.