Một số mầm mống khủng hoảng đang hình thành.
Tăng trưởng kinh tế thế giới hiện nay có thể sẽ tiếp tục trong năm 2019, nhưng đến năm 2020, xu hướng chung sẽ là khủng hoảng tài chính và sau đó là suy thoái kinh tế toàn cầu.
5 nguyên nhân toàn cầu
Giáo sư Nouriel Roubini, thuộc trường Đại học New York, Chủ tịch tổ chức tư vấn Roubini Global Economics, chuyên về phân tích kinh tế và tài chính, viết trên Les Echos (Pháp), ngày 4/10, nêu 5 nguyên nhân chính dẫn tới dự báo khủng hoảng:
Thứ nhất, chính sách kích thích tài chính, hiện đang thúc đẩy tăng trưởng GDP hàng năm của Mỹ đạt trên 2%, sẽ không thể duy trì mãi. Đến năm 2020, chính sách này sẽ không thể tiếp tục.
Thứ hai, do chính sách kích thích tài chính không thích hợp, nền kinh tế Mỹ hiện đang "quá nóng" và lạm phát cao hơn mục tiêu. Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) sẽ tiếp tục tăng lãi suất, từ mức 2% hiện nay sẽ lên tới ít nhất 3,5% vào năm 2020. Điều này có thể sẽ làm lãi suất ngắn hạn và dài hạn tăng cao dữ dội cũng như làm đồng đô la tăng giá. Đồng thời, lạm phát cũng tăng ở các nền kinh tế lớn khác, trong khi giá dầu tạo thêm sức ép đối với lạm phát.
Thứ ba, căng thẳng thương mại Mỹ-Trung và Mỹ với một số nước khác đang leo thang, khiến tăng trưởng chậm lại và lạm phát tăng cao. Tăng trưởng của thế giới sẽ chậm lại, do tác động của các nước thấy cần phải đáp trả chủ nghĩa bảo hộ của Mỹ. Các thị trường mới nổi, vốn dễ bị tổn thương, sẽ tiếp tục chịu tác động của chủ nghĩa bảo hộ và những điều kiện tiền tệ thắt chặt của Mỹ.
Thứ tư, tăng trưởng của châu Âu cũng sẽ chậm lại do thắt chặt tiền tệ và xung đột thương mại. Ngoài ra, chính sách dân túy tại một số nước như Italia có thể sẽ làm bùng nổ nợ không thể kiểm soát trong khu vực đồng euro.
Thứ năm, thị trường chứng khoán Mỹ và thế giới đang sôi sục. Tỷ suất giữa chi phí và lợi nhuận tại Mỹ hiện cao hơn 50% so với mức trung bình lịch sử, việc phát huy vốn tư nhân đã trở nên quá mức và trái phiếu chính phủ quá đắt đỏ do lợi nhuận thấp và tiền thưởng kỳ hạn âm. Tỷ lệ nợ của các doanh nghiệp Mỹ đạt mức cao lịch sử.
Các ông lớn của kinh tế thế giới có hợp tác ngăn chặn được một cuộc khủng hoảng tài chính đang hình thành ở chân trời?
Ngoài ra, nợ của nhiều nền kinh tế mới nổi và tại một số nền kinh tế phát triển cao quá mức. Bất động sản quá đắt đỏ tại nhiều khu vực trên thế giới.
Khác với năm 2008, khi đó chính phủ các nước có các công cụ chính trị để ngăn chặn suy thoái và khủng hoảng rơi tự do, lần này lãnh đạo các nước sẽ phải đối đầu với suy thoái nhưng không có phương tiện để chống chọi, bởi vì mức nợ toàn cầu hiện cao hơn mức nợ trước cuộc khủng hoảng năm 2008. Do vậy, nếu xảy ra, suy thoái và khủng hoảng trong tương lai có thể sẽ nghiêm trọng và kéo dài hơn những cuộc khủng hoảng trước đây.
3 nguy cơ với các nền kinh tế mới nổi
Les Echos, số đầu tháng 10, nêu ra 3 nguy cơ: Thứ nhất, cuộc chiến thương mại ngày một căng thẳng khiến xuất khẩu hàng công nghiệp và nguyên liệu giảm sút. Thứ hai, nguy cơ về chính trị. Chẳng hạn như nước Nga, mặc dù luôn có thặng dư về xuất khẩu dầu khí và kim loại, nhưng liên tiếp chịu nhiều cú "sốc" tài chính do những quyết định chính trị của chính phủ nước này. Thứ ba, Trung Quốc với các khoản nợ tăng cao đáng ngại trong thập niên qua.
Hiện có 5 nước gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Argentina, Ấn Độ, Indonesia và Braxin là thực sự trong tình trạng đáng ngại. Các xáo động tài chính hiện nay tại Thổ Nhĩ Kỳ và Argentina đã tạo ra mối lo ngại cho các nền kinh tế mới nổi. Kịch bản về việc các nền kinh tế mới nổi tạo ra cuộc khủng hoảng tài chính mới dường như đang hình thành. Dấu hiệu rõ nhất thể hiện từ thị trường hối đoái. Kể từ mùa xuân vừa qua, đồng Peso của Argentina đã mất giá hơn 50% so với đồng đô la; đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ cũng mất giá gần 40%. Đồng rupi của Ấn Độ, đồng real của Brazil, đồng rand của Nam Phi, đồng rúp của Nga cũng ở tình trạng mất giá tương tự. Điều này càng đáng lo ngại hơn khi các doanh nghiệp lớn của những nước trên đã vay rất nhiều và thường là vay ngoại tệ, do vậy sẽ gặp nhiều khó khăn khi trả nợ.
Tuy nhiên, vẫn là mạo hiểm để dự báo khủng hoảng tài chính. Một số người đã đưa ra dự báo này từ 20 năm nay. Cuối cùng rồi sẽ có ngày dự báo của họ là đúng, nhưng chưa biết khi nào./.
