(Toquoc)-Đây là một trong những nguyên tắc trong hoạt động thiết kế tu bổ di tích được quy định rõ trong Thông tư số 18/2012/TT-BVHTTDL quy định chi tiết một số quy định về bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích vừa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
(Toquoc)-Đây là một trong những nguyên tắc trong hoạt động thiết kế tu bổ di tích được quy định rõ trong Thông tư số 18/2012/TT-BVHTTDL quy định chi tiết một số quy định về bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích vừa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Ưu tiên các giải pháp kỹ thuật truyền thống
Thông tư bao gồm 06 chương, 31 điều quy định cụ thể những nguyên tắc trong hoạt động thiết kế tu bổ di tích, nguyên tắc trong hoạt động thi công tu bổ di tích, công tác thi công cũng như thanh kiểm tra quá trình tu bổ di tích…
Cụ thể, về nguyên tắc trong hoạt động thiết kế tu bổ di tích, Thông tư yêu cầu cần tuân thủ các quy định của pháp luật về di sản văn hóa, về xây dựng và các quy định pháp luật khác có liên quan. Thiết kế tu bổ di tích được lập trên cơ sở kết quả khảo sát, tư liệu liên quan trực tiếp, gián tiếp đến di tích và phải tuân thủ nội dung dự án tu bổ di tích đã được phê duyệt.
Đình cổ Ngu Nhuế- di tích quốc gia bị hạ giải toàn bộ trong quá trình trùng tu (Ảnh: VOV)
Ngoài ra, Thông tư nêu rõ ưu tiên sử dụng các giải pháp kỹ thuật, công nghệ truyền thống đã được sử dụng trong di tích. Trong trường hợp giải pháp kỹ thuật, công nghệ truyền thống không đáp ứng yêu cầu về bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích thì được áp dụng giải pháp kỹ thuật, công nghệ hiện đại phù hợp, đã kiểm nghiệm trong thực tế và không làm ảnh hưởng đến đặc điểm, giá trị của di tích.
Bên cạnh đó, ưu tiên bảo quản, gia cố, gia cường di tích trước khi áp dụng phương án tu bổ, phục hồi di tíc. Công tác thiết kế tu bổ di tích được tiếp tục thực hiện trong quá trình thi công tu bổ di tích nhằm kịp thời điều chỉnh cho phù hợp với những phát sinh, phát hiện mới về di tích.
Đặc biệt, công tác thiết kế tu bổ di tích cần được sự tham vấn thường xuyên các ý kiến của nhân chứng lịch sử, chuyên gia, nghệ nhân trong suốt quá trình.
Trong hoạt động thi công tu bổ di tích, khi có những phát sinh, phát hiện mới về di tích khác với thiết kế tu bổ di tích đã được phê duyệt, đơn vị thi công và đơn vị tư vấn giám sát phải kịp thời thông báo với chủ đầu tư dự án tu bổ di tích. Trong trường hợp điều chỉnh thiết kế tu bổ di tích, chủ đầu tư dự án tu bổ di tích phải xem xét điều chỉnh thời gian thi công tu bổ di tích để đảm bảo chất lượng công trình.
Hoạt động thi công tu bổ di tích được thực hiện dưới sự giám sát của cộng đồng dân cư nơi có di tích và tổ chức, cá nhân có đủ điều kiện năng lực theo quy định của pháp luật về xây dựng, pháp luật về di sản văn hóa.
Ngoài ra, phải ghi nhận đầy đủ trong Nhật ký công trình và Hồ sơ hoàn công mọi hoạt động thi công tu bổ di tích đã thực hiện tại công trường. Công tác thi công tu bổ di tích phải bảo đảm an toàn cho di tích và khách tham quan.
Cá nhân tham gia tu bổ di tích phải có Chứng chỉ hành nghề
Thông tư cũng quy định rõ điều kiện năng lực và điều kiện hành nghề của tổ chức, cá nhân tham gia các công đoạn như: lập quy hoạch di tích, dự án tu bổ di tích, báo cáo kinh tế-kỹ thuật, thiết kế và thi công tu bổ di tích.
Theo đó, tổ chức, cá nhân Việt Nam và nước ngoài tham gia lập quy hoạch di tích, dự án tu bổ di tích, báo cáo kinh tế - kỹ thuật tu bổ di tích, thiết kế tu bổ di tích và thi công tu bổ di tích phải có đủ điều kiện năng lực theo quy định của pháp luật đối với tổ chức và được cấp Chứng chỉ hành nghề bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích (sau đây gọi chung là Chứng chỉ hành nghề) đối với cá nhân trong hoạt động sau: Lập quy hoạch di tích; Lập dự án tu bổ di tích, báo cáo kinh tế - kỹ thuật tu bổ di tích, thiết kế tu bổ di tích; Thi công tu bổ di tích;Giám sát thi công tu bổ di tích.
Trong đó, tổ chức lập quy hoạch di tích phải có ít nhất 02 người có Chứng chỉ hành nghề lập quy hoạch di tích, trong đó có người đủ điều kiện năng lực chủ nhiệm, chủ trì lập quy hoạch di tích. Ngoài ra, phải có kinh nghiệm tham gia tư vấn lập ít nhất 01 quy hoạch di tích hoặc ít nhất 02 dự án tu bổ di tích, báo cáo kinh tế - kỹ thuật tu bổ di tích, thiết kế tu bổ di tích được phê duyệt.
Đối với tổ chức thi công tu bổ di tích cần phải có ít nhất 03 người có Chứng chỉ hành nghề thi công tu bổ di tích, trong đó có người đủ điều kiện năng lực chỉ huy trưởng công trường.
Trước khi thi công tu bổ di tích, Chủ đầu tư dự án tu bổ di tích và tổ chức thi công tu bổ di tích có trách nhiệm thống nhất với UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, Phòng Văn hóa - Thông tin, UBND xã, phường, thị trấn nơi có di tích phương án bảo vệ di tích và kế hoạch thực hiện dự án tu bổ di tích, báo cáo kinh tế - kỹ thuật tu bổ di tích, thiết kế tu bổ di tích.
Đồng thời, tổ chức tuyên truyền trong nhân dân địa phương nơi có di tích và đội ngũ nghệ nhân, thợ lành nghề tham gia thi công tu bổ di tích về giá trị, mục tiêu, nhiệm vụ, phạm vi, nội dung dự án tu bổ di tích, báo cáo kinh tế - kỹ thuật tu bổ di tích, thiết kế tu bổ di tích;
Trong quá trình thực hiện thi công tu bổ di tích, tổ chức thi công tu bổ di tích thực hiện xây dựng nhà bao che bảo vệ công trình và kho bảo vệ cấu kiện, thành phần kiến trúc hạ giải.
Ngoài ra, phải thực hiện lập hệ thống ký hiệu các cấu kiện, thành phần kiến trúc trên bản vẽ và đánh dấu chúng vào cấu kiện, thành phần kiến trúc của di tích. Ký hiệu đánh dấu trên cấu kiện, thành phần kiến trúc không được làm ảnh hưởng đến đặc điểm, giá trị của cấu kiện, thành phần kiến trúc, được bảo vệ trong suốt quá trình thi công tu bổ di tích và dễ loại bỏ sau khi hoàn thành thi công tu bổ di tích. Chụp ảnh, ghi hình sau khi đánh dấu ký hiệu vào cấu kiện, thành phần kiến trúc.
Tổ chức thi công tu bổ di tích thực hiện hạ giải di tích (nếu có), đưa cấu kiện, thành phần kiến trúc phải tháo dỡ vào kho bảo vệ, sau đó phối hợp với tổ chức lập thiết kế tu bổ di tích thực hiện nghiên cứu, đánh giá cấu kiện, thành phần kiến trúc và nền móng di tích.
Chủ đầu tư dự án tu bổ di tích phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực hiện việc phân loại, lựa chọn cấu kiện, thành phần kiến trúc có giá trị nhưng bị hư hỏng không được sử dụng lại để bảo quản, trưng bày.
Thông tư cũng nêu rõ, Thanh tra Bộ VHTTDL hoặc Sở VHTTDL khi phát hiện sai phạm trong hoạt động bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích, có quyền lập biên bản, đình chỉ thi công tu bổ di tích trong thời hạn 15 (mười lăm) ngày làm việc, ra quyết định xử phạt theo thẩm quyền, đồng thời báo cáo cấp trên xem xét.
Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2013./.
H. Dương
