Văn hóa học đường: "Còn có những biểu hiện lệch chuẩn về văn hóa ứng xử"

Ngày 22/8, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội tổ chức Hội nghị "Đẩy mạnh công tác xây dựng văn hóa học đường". Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tuyến với 1 điểm cầu tại Bộ GDĐT và 63 điểm cầu địa phương. Tham dự và chủ trì hội nghị tại điểm cầu chính ở Bộ GDĐT có Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Chủ nhiệm Ủy ban VHGD Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh, Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông, cùng đại diện các Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, các chuyên gia, nhà giáo...

Xây dựng và phát triển văn hóa học đường là một trong những nhiệm vụ lớn, trọng tâm và quan trọng của toàn ngành Giáo dục

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, xây dựng và phát triển văn hóa học đường phải được coi là một trong những nhiệm vụ lớn, trọng tâm và quan trọng của toàn ngành Giáo dục, tại mỗi địa phương và ở từng cơ sở giáo dục, đào tạo. Ở đó, con người phải là trung tâm và phát triển con người phải được quán xuyến trong tất cả các hoạt động của nhà trường.

Ngành Giáo dục đang triển khai thực hiện chương trình GDPT mới, tập trung phát triển phẩm chất và năng lực của người học, lấy việc dạy người làm nội dung trọng tâm. Việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới là giải pháp toàn diện để củng cố, gia tăng tố chất văn hóa và phát triển con người. Trong đó, văn hóa học đường là môi trường quan trọng để rèn luyện nhân cách và giáo dục người học trở thành những con người phát triển toàn diện đức - trí - thể - mỹ, có lòng yêu nước, tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc, có ý thức và trách nhiệm cao với đất nước, với gia đình và cộng đồng

Bộ trưởng khẳng định, với vai trò quản lý nhà nước, Bộ GDĐT đã và đang tích cực tham mưu chính sách cho Chính phủ và trực tiếp ban hành nhiều chính sách nhằm từng bước thực hiện tốt công tác văn hóa học đường, hướng tới giải quyết các vấn đề về hệ giá trị và các nguyên tắc ứng xử căn bản trong học đường một cách lâu dài. Đặc biệt, ngày 01/6/2022, Bộ GDĐT đã đề xuất để Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Chỉ thị số 08/CT-TTg về việc tăng cường triển khai công tác xây dựng văn hóa học đường. Chỉ thị là cơ sở, căn cứ tạo ra để những chuyển biến tích cực về văn hóa học đường trong thời gian tới.

Tiếp theo thành công của Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021, một số hội nghị, hội thảo và các hoạt động của Bộ GDĐT, cùng UBVHGD tổ chức xoay quanh chủ đề văn hóa học đường, Hội nghị tập trung trao đổi, bàn luận về những giải pháp nhằm tăng cường công tác xây dựng văn hóa học đường; triển khai hiệu quả Chỉ thị số 08/CT-TTg trong việc tăng cường công tác xây dựng văn hóa học đường, phù hợp với bối cảnh và yêu cầu tình hình và nhiệm vụ mới.

Bạo lực học đường, bệnh thành tích, sự thiếu trung thực trong giáo dục chưa được khắc phục triệt để

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, Hội nghị được tổ chức là hoạt động rất quan trọng, rất có ý nghĩa, Đảng, Nhà nước, nhà trường, gia đình, xã hội đang mong đợi những kết quả ngay trong thời gian tới.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, Đảng, Nhà nước luôn coi trọng và thường xuyên dành sự quan tâm đối với công tác xây dựng, phát triển văn hóa, con người. Nghị quyết 33 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 11 đã yêu cầu: xây dựng đồng bộ môi trường văn hóa, trong đó chú trọng vai trò của gia đình và cộng đồng"; "xây dựng mỗi trường học phải thực sự là một trung tâm văn hóa giáo dục, rèn luyện con người về lý tưởng, phẩm chất, nhân cách, lối sống; giáo dục truyền thống văn hóa cho thế hệ trẻ".

Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 13 của Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh: một trong những trọng tâm xây dựng và phát triển văn hóa là xây dựng con người có nhân cách và xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh.

Văn hóa học đường là nền tảng để thúc đẩy, nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, vì sự phát triển văn hóa, con người, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp đổi mới và xu thế hội nhập quốc tế. Xây dựng văn hóa học đường là một nội dung quan trọng để thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Thời gian qua, Quốc hội đã đẩy mạnh thể chế hóa nội dung phát huy giá trị văn hoá, phát triển toàn diện con người Việt Nam trong các đạo luật, các nghị quyết, cũng như quyết định các vấn đề quan trọng có liên quan. Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoan nghênh Chính phủ đã rất quan tâm, chú trọng tới lĩnh vực này, Phó Chủ tịch Quốc hội bày tỏ.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng ghi nhận, đánh giá cao thời gian qua, Bộ GDĐT xác định văn hóa học đường là một môi trường quan trọng để rèn luyện nhân cách và giáo dục thế hệ trẻ phát triển toàn diện đức - trí - thể - mỹ, đã tập trung chỉ đạo quyết liệt nhiều giải pháp nhằm đẩy mạnh việc giáo dục đạo đức, lối sống, thẩm mỹ, ứng xử văn hóa và kỹ năng sống cho trẻ em, học sinh, sinh viên. Nhiều văn bản chỉ đạo đã được ban hành, từ đó, 100% cơ sở giáo dục đã xây dựng kế hoạch và triển khai xây dựng Bộ quy tắc ứng xử. Việc lồng ghép giáo dục văn hóa học đường trong chương trình giáo dục chính khóa đang dần phù hợp, hiệu quả. Tiến hành đổi mới dạy và học môn đạo đức, giáo dục công dân, sinh hoạt Đoàn, Đội; tăng cường liên hệ với thực tiễn, gắn với các tấm gương người thực việc thực; đề cao trách nhiệm của các thầy cô giáo tham gia giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên, thầy cô giáo phải gương mẫu mọi nơi, mọi lúc.

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng chỉ ra thực tiễn cho thấy công tác chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, xử lý vi phạm chưa thật sự sát sao, quyết liệt. Sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội chưa chặt chẽ; vai trò của các tổ chức đoàn thể trong nhà trường chưa được phát huy đầy đủ. Cơ sở vật chất, cảnh quan môi trường của nhiều cơ sở giáo dục chưa xanh, sạch, đẹp. Ý thức giữ gìn môi trường của một bộ phận học sinh, sinh viên còn hạn chế. Nội dung, phương pháp giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống cho học sinh chậm được đổi mới. Kỷ cương nhà trường ở một số cơ sở giáo dục chưa được quan tâm đúng mức, còn có những biểu hiện lệch chuẩn về văn hóa ứng xử. Vấn đề bạo lực học đường, bệnh thành tích, sự thiếu trung thực trong giáo dục chưa được khắc phục triệt để.

Từ thực tiễn này, Phó Chủ tịch Quốc hội đề xuất một số nội dung trọng tâm cần thực hiện trong thời gian tới, để thực hiện tốt công tác xây dựng văn hóa học đường như: tiếp tục quán triệt, nhận thức sâu sắc về ý nghĩa, vai trò quan trọng của xây dựng văn hóa học đường và kiên trì tổ chức thực hiện, phấn đấu đạt các mục tiêu đề ra. Gắn việc xây dựng và tổ chức thực hiện văn hóa học đường với việc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục nói chung và tổ chức thực hiện đổi mới chương trình giáo dục nói riêng.

Đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục lý tưởng, đạo đức lối sống, giáo dục pháp luật trong nhà trường. Tăng cường và nâng cao chất lượng, hiệu quả các hoạt động giáo dục giá trị văn hóa, đạo đức, lối sống trong chương trình giáo dục, đào tạo. Phát huy vai trò quan trọng của nhà trường trong tạo dựng các giá trị văn hóa và thiết lập, củng cố, hoàn thiện các nguyên tắc ứng xử. Huy động các nguồn lực đầu tư nhằm hoàn thiện, bảo đảm các thiết chế văn hóa trong nhà trường. Có giải pháp huy động sự tham gia tích cực của gia đình, cộng đồng và xã hội; phát huy vai trò của học sinh, sinh viên trong xây dựng văn hóa học đường…

Tại Hội nghị, các đại biểu tham dự cũng đã trình bày các tham luận và có những ý kiến đóng góp thiết thực cho công tác xây dựng và phát triển văn hóa học đường trong thời gian tới như: Xây dựng văn hóa học đường góp phần xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước (PGS.TS Đào Duy Quát); Một số định hướng của ngành để phối hợp triển khai công tác xây dựng văn hóa học đường (Bộ VHTTDL); Hưởng ứng công tác xây dựng văn hóa học đường của Thủ đô trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo (Sở GDĐT Hà Nội)...