Vì sao Bộ Tài chính chấp thuận giá bán sách giáo khoa lớp 1 mới dù cao hơn giá sách cũ?

Theo lộ trình, bắt đầu từ năm học 2020-2021 chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 sẽ áp dụng đối với lớp 1. Để phục vụ cho chương trình, các bộ SGK lớp 1 cũng đã được biên soạn. Bộ GDĐT tới nay cũng đã phê duyệt 46 SGK lớp 1 (tập hợp trong 5 bộ SGK) của các nhà xuất bản sử dụng trong chương trình giáo dục phổ thông mới.

Cùng với những vấn đề về nội dung chương trình, cách thức giảng dạy thay đổi… thì giá bán SGK là vấn đề được phụ huynh học sinh đặc biệt quan tâm vào lúc này bởi giá bán của 5 bộ SGK lớp 1 mới cao hơn từ 3-4 lần so với giá SGK đang được sử dụng.

Theo quy định hiện hành của Luật Giá năm 2012 và các văn bản hướng dẫn, SGK thuộc danh mục hàng hóa thực hiện kê khai giá gửi Bộ Tài chính là cơ quan có chức năng quản lý nhà nước về giá SGK.

Do đó, Bộ Tài chính và Bộ GDĐT đã có văn bản yêu cầu các NXB kê khai giá và đề nghị rà soát lại các chi phí trong quá trình kê khai.

Sau khi các NXB thực hiện rà soát, kê khai lại phương án giá (lần 2) với Bộ Tài chính thì Bộ đã có Công văn số 3238/BTC-QLG, 3239/BTC-QLG, 3240/BTC-QLG ngày 20/3/2020 gửi 3 Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Đại học Sư phạm, Đại học sư phạm Tp. Hồ Chí Minh chấp thuận phương án kê khai giá của các đơn vị.

Theo đó, mức giá SGK mới kê khai lần 2 đã giảm so với kê khai lần 1 từ 5%-18% theo giá bìa từng cuốn, so với bộ SGK cũ thì giá bộ SGK mới tăng cao hơn.

3 nguyên nhân lý giải cho việc tăng giá sách là do, số đầu sách nhiều hơn so với bộ SGK cũ, cụ thể là thêm 5 môn học bắt buộc là Đạo đức, Âm nhạc, Mỹ thuật, Giáo dục thể chất, Hoạt động trải nghiệm nên gồm 9-10 cuốn (bộ SGK cũ chỉ có 6 cuốn của môn Toán, Tiếng Việt, Tự nhiên và Xã hội, Tập viết);

Bên cạnh đó, việc thực hiện xã hội hóa biên soạn SGK theo tinh thần của Nghị quyết số 88/2014/QH13 nên giá SGK kết cấu thêm một số chi phí không được ngân sách nhà nước hỗ trợ như bộ sách cũ (chi phí bản thảo, dạy thực nghiệm, chi phí nhuận bút lần đầu...); về quy cách chất lượng có thay đổi so với sách giáo khoa hiện hành (khổ sách lớn hơn, in màu nhiều hơn...).

Liên quan đến giá SGK lớp 1, Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) từng thông tin, 3 NXB đã thực hiện kê khai giá theo quy định. Cơ quan này đã nhận 3 bản kê khai giá của 3 NXB, văn bản kê khai giá bao gồm: Bảng kê khai mức giá, bảng xây dựng hình thành mức giá bán sách giáo khoa.

Cục Quản lý giá cho biết, trước đây chi phí tổ chức bản thảo lần đầu do Nhà nước đầu tư, hỗ trợ trong giá bán SGK nên giá thành có giảm hơn so với SGK đã được xã hội hóa.

Vì trong bảng kê khai giá được các Nhà xuất bản gửi đến bao gồm: Chi phí giấy, công in, nhuận bút, tổ chức bản thảo, chi phí quản lý, chi phí lưu thông, bán hàng, chi phí tích hợp công nghệ 4.0, lợi nhuận của Nhà xuất bản... cho thấy các khoản chi nhiều hơn trước.

Vì vậy, nếu chỉ so sánh đơn thuần về mức giá của các bộ sách thì so với bộ sách lớp 1 cũ (Bộ sách đã được dùng cho năm học 2019-2020), bộ SGK mới có mức giá cao hơn.

Việc so sánh này cũng chưa tương đồng, do việc biên soạn, xuất bản 1 bộ sách mới có những điểm khác biệt so với bộ sách trước đây để đáp ứng các yêu cầu về cải cách giáo dục trong tình hình mới.

Chẳng hạn như, về chất lượng, hình thức, mẫu mã, cạnh tranh, không hỗ trợ từ ngân sách chi phí tổ chức bản thảo lần đầu, số lượng SGK trong bộ SGK nhiều hơn số lượng SGK trong bộ SGK hiện hành…

Cục Quản lý giá cho biết, Bộ Tài chính cùng với Bộ Giáo dục và Đào tạo, đã báo cáo Chính phủ trình Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét bổ sung mặt hàng SGK vào danh mục Nhà nước định giá bằng hình thức định giá tối đa thực hiện theo quy định của Luật Giá.

Nếu được thông qua, đây sẽ là công cụ hữu hiệu để thực hiện điều tiết giá đối với mặt hàng SGK trong bối cảnh bước đầu thực hiện xã hội hóa đối với việc cung cấp mặt hàng này về lâu dài.