(Tổ Quốc) - Chương trình diễn xướng dân gian "Câu then Việt Bắc" diễn ra vào ngày Thứ Bảy 28/04/2018 tại Trung tâm Giao lưu Văn hóa Phố cổ 50 Đào Duy Từ, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Nhằm tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống và giúp công chúng tìm hiểu cũng như thưởng thức tinh hoa của loại hình nghệ thuật Hát then, Nhóm Đình Làng Việt phối hợp với Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc và Ban Quản lý Phố cổ Hà Nội tổ chức chương trình diễn xướng dân gian "Câu then Việt Bắc" diễn ra vào ngày Thứ Bảy 28/04/2018 tại Trung tâm Giao lưu Văn hóa Phố cổ 50 Đào Duy Từ, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Chương trình có sự tham gia của nhiều nghệ nhân Then đến từ các tỉnh Lạng Sơn, Thái Nguyên, Cao Bằng, Hà Giang, Tuyên Quang, Bắc Kạn... trong đó có các nghệ nhân gạo cội như Nghệ nhân ưu tú Nông Thị Lìm, Nghệ nhân ưu tú Phạm Văn Quang và một số nghệ nhân trẻ triển vọng như Nguyễn Văn Bách (Xuân Bách), Nguyễn Văn Thọ, Hoàng Hữu Năm... Chương trình còn có sự tham dự, trao đổi của một số nhà quản lý, nhà nghiên cứu văn hóa.
 Nhiều nghệ nhân tham gia chương trình Câu Then Việt Bắc |
Then là hình thức diễn xướng ca múa nhạc tâm linh đặc sắc của cộng đồng các dân tộc Tày, Nùng Việt Bắc và Thái Tây Bắc. Hát then vốn là những điệu hát phục vụ trong các nghi lễ tâm linh, được các ông giàng, bà then hát trong những buổi lễ của gia đình, làng bản như cầu an, giải hạn, mừng nhà mới, chúc thọ người già,… với mục đích cầu mong sự bình an, hạnh phúc đến với làng bản và con người. Các nghi lễ then đều gắn chặt với những chặng đường trong cuộc đời con người từ khi sinh ra cho đến khi ra đi về cõi vĩnh hằng. Trải qua nhiều giai đoạn phát triển cùng những biến động của lịch sử, Hát then đã đi vào đời sống và trở thành một hình thức diễn xướng được được nhân dân cả nước yêu thích. Các bài then lời mới mới thường có nội dung ca ngợi quê hương, đất nước, ca ngợi tình yêu lứa đôi và phục vụ tuyên truyền những chủ chương chính sách của Đảng, Nhà nước như xây dựng nông thôn mới, nếp sống văn hóa mới,…
"Câu then Việt Bắc" sẽ đưa người xem từ những điệu Then cổ đến một số bài Then mới đặc sắc. Phần "Từ trong cõi thiêng" giới thiệu đến với khán giả những làn điệu then cổ và những nghi thức gắn với vòng đời người Tày, Nùng do các nghệ nhân then tâm linh thực hiện. Đồng thời qua phần này, khán giả sẽ hiểu hơn về môi trường diễn xướng của hát then. Phần "Câu then vang mãi" là hơi thở đương đại của Then, gồm các bài then đã được đặt lời mới để phục vụ nhu cầu thưởng thức văn hóa nghệ thuật của quần chúng nhân dân.
Thể hiện những làn điệu Then cổ đặc sắc trong chương trình có Nghệ nhân ưu tú Nông Thị Lim, một trong những người nắm giữ nhiều tinh hoa của Hát then do các thế hệ trước để lại. Sinh năm 1943, với 40 năm làm nghề, bà đã đoạt nhiều giải thưởng, bằng khen. Năm 2016, bà được chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú lĩnh vực Tập quán xã hội. Hiện tại UBND tỉnh Lạng Sơn đang đề nghị hội đồng xét danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân, Nghệ nhân ưu tú” cấp Bộ và cấp nhà nước phong tặng cho bà danh hiệu Nghệ nhân nhân dân.
Các nghệ nhân Phạm Văn Quang, Nguyễn Văn Bách (Xuân Bách)... đang là giảng viên Trường Cao đăng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc. Nghệ nhân Nguyễn Văn Thọ cũng là một nghệ nhân trẻ triển vọng (sinh năm 1991) đã có những thành tích nhất định. Năm 2017, nhóm nghệ nhân Hát then trong đó có Nghệ nhân Nông Thị Lim, Nguyễn Xuân Bách và Nguyễn Văn Thọ được Viện Văn hóa Thế giới Paris mời tham gia chương trình “Lễ hội âm nhạc thế giới” tại Thủ đô Paris nước Cộng hòa Pháp. Ngoài ra các nghệ nhân khác tham gia chương trình đều là những gương mặt trẻ người dân tộc Tày, Nùng, Mông và Sán Dìu đến từ các tỉnh Lạng Sơn, Thái Nguyên, Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Kạn./.
