Leo thang với Mỹ nóng lên: Trung Quốc tăng cường tập trận

Bắc Kinh đã tăng cường các cuộc tập trận trong những tuần gần đây, sau khi Mỹ triển khai hai nhóm tác chiến tàu sân bay tham gia diễn tập hiếm hoi ở Biển Đông trong tháng Bảy.

Nhưng chuyến thăm của Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ Alex Azar đến Đài Loan trong tuần này đã khiến tình hình căng thẳng hơn. Azar là quan chức cấp cao nhất của Mỹ đến thăm hòn đảo này, nơi Bắc Kinh cho rằng luôn thuộc về Trung Quốc đại lục từ nhiều thập kỷ.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Zhao Lijian cho biết sự hiện diện của Azar tại Đài Bắc là "vi phạm nghiêm trọng" các cam kết của Mỹ đối với Đài Loan.

"Chúng tôi kêu gọi phía Mỹ tuân thủ nguyên tắc một Trung Quốc và các quy định trong ba thông cáo chung Trung - Mỹ, ngừng các tương tác, liên lạc chính thức dưới mọi hình thức cũng như việc nâng cấp quan hệ thực chất với hòn đảo này. Cùng đó, xử lý các vấn đề liên quan đến Đài Loan một cách thận trọng và đúng đắn để không làm tổn hại nghiêm trọng đến quan hệ hợp tác Trung - Mỹ trong các lĩnh vực chủ chốt cũng như hòa bình, ổn định trên eo biển Đài Loan", Tân Hoa Xã dẫn lời ông Zhao.

Hành động bất ngờ của máy bay chiến đấu Trung Quốc

Vào sáng thứ Hai, Trung Quốc đã cho máy bay chiến đấu băng qua đường trung tuyến ở eo biển Đài Loan. Cơ quan quân sự Đài Loan cho biết các máy bay phản lực của Trung Quốc đã bị các tên lửa phòng không của họ theo dấu.

Mặc dù vẫn nằm trong không phận quốc tế, đường trung tuyến eo biển Đài Loan là đường phân chia không chính thức nhưng được tôn trọng giữa Bắc Kinh và Đài Bắc. Theo báo cáo của chính quyền Đài Loan và Hoa Kỳ, các máy bay chiến đấu của Bắc Kinh chỉ vượt qua nó ba lần kể từ năm 1999 - một lần vào tháng 3 năm 2019, vào tháng 2 năm nay và một lần nữa vào thứ Hai.

Một bài viết trên tờ Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc đã đề cập tới sự không hài lòng của Bắc Kinh với Washington về chuyến thăm của Azar tới Đài Loan.

"Hoạt động của PLA được coi là một phản ứng mạnh mẽ trước động thái của Mỹ - điều đã phá vỡ điểm mấu chốt ngoại giao của mối quan hệ Trung Quốc - Mỹ", bài viết này cho biết.

"Nếu Mỹ tiến xa hơn, PLA có thể thực hiện nhiều biện pháp đối phó hơn, bao gồm các cuộc tập trận tên lửa đạn thật ở phía đông đảo Đài Loan và gần đảo Guam", bài viết dẫn lời Xu Guangyu, cố vấn cấp cao của Hiệp hội Giải trừ và Kiểm soát Vũ khí Trung Quốc.

Thiếu tướng Randy Ready, phát ngôn viên của Bộ Chỉ huy Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ tại Hawaii, cho biết quân đội Mỹ "sẽ không suy đoán về các cuộc tập trận giả định có thể hoặc không diễn ra trong tương lai".

Việc đề cập đến các cuộc tập trận tiềm tàng ngoài khơi đảo Guam, nơi có các cơ sở quân sự quan trọng của Mỹ như Căn cứ Không quân Andersen và Cơ sở Hải quân Guam, được đưa ra sau một vài tuần bận rộn của PLA.

"Lực lượng mặt đất và hải quân của PLA đã lên lịch tập trung cho các cuộc tập trận đổ bộ và hàng hải trong những tuần qua và sẽ tiếp tục như vậy trong những tuần tới", bài viết của Thời báo Hoàn Cầu cho biết.

PLA đã lên kế hoạch cho các cuộc tập trận bắn đạn thật trong tuần này và tuần tiếp theo, một bài viết khác của Thời báo Hoàn Cầu viết.

"Các cuộc tập trận của PLA diễn ra trong bối cảnh Mỹ có các hoạt động quân sự ngày càng thường xuyên gần đảo Đài Loan và các vùng biển ở Biển Đông", bài viết của Thời báo Hoàn Cầu cho biết.

Trong một cuộc phỏng vấn với Tân Hoa xã, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị tuần trước cáo buộc Washington đã thực hiện 2.000 chuyến bay quân sự trên Biển Đông trong nửa đầu năm nay.

Về điều này, phát ngôn viên Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương Ready nói: "Không có thay đổi đáng kể nào đối với các hoạt động quân sự của chúng tôi tại Biển Đông và khu vực xung quanh. Mặc dù tần suất và phạm vi hoạt động của chúng tôi khác nhau tùy theo môi trường hoạt động hiện tại, nhưng Mỹ có sự hiện diện quân sự bền bỉ và hoạt động thường xuyên trên khắp Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, bao gồm cả vùng biển và vùng trời xung quanh Biển Đông, giống như chúng tôi đã làm hơn một thế kỷ".

Trung Quốc tung tín hiệu gì?

Nhà phân tích quân sự Carl Schuster, một cựu quan chức tại Trung tâm tình báo chung của Bộ chỉ huy Thái Bình Dương của Mỹ, cho biết sẽ không ngạc nhiên khi thấy các cuộc tập trận của quân đội Trung Quốc – điều nhằm thể hiện một tuyên bố mạnh mẽ đối với cả Washington và Đài Bắc.

Schuster nói: "Điều rõ ràng từ sự phức tạp ngày càng tăng trong các cuộc tập trận hàng hải của Trung Quốc là họ đang định làm một điều gì đó", Schuster nói và cho biết thêm rằng ông dự kiến có một cuộc tập trận quan trọng vào mùa thu.

Schuster nói: "Họ có thể sẽ thực hiện một cuộc tập trận không - hải quân ở phía đông Đài Loan. Nếu ông Tập (Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình) muốn gửi lời đe dọa, hành động này có thể bao gồm một vụ phóng tên lửa đạn đạo vào vùng biển phía tây Guam".

Cái tên đảo Guam đã xuất hiện trong một bài viết trên trang web tiếng Anh chính thức của PLA khiến khả năng này trở nên đáng tin cậy, ông nói.

Bất chấp mọi lời lẽ được đưa ra trên các phương tiện truyền thông, các nhà lãnh đạo quân sự ở Washington và Bắc Kinh vẫn đang đối thoại với nhau.

Tuần trước, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper đã đối thoại với người đồng cấp Trung Quốc, Tướng Ngụy Phượng Hòa, qua điện thoại.

"Cả hai đã nhất trí về tầm quan trọng của việc duy trì các kênh liên lạc mở và phát triển các hệ thống cần thiết cho việc liên lạc trong khủng hoảng và giảm thiểu rủi ro", thông báo từ Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết.

Tướng Ngụy Phượng Hòa, theo China Military Online, kêu gọi "phía Hoa Kỳ dừng những lời nói và hành động sai lầm, tăng cường kiểm soát rủi ro hàng hải và ngăn chặn hành động nguy hiểm" – điều có thể làm trầm trọng thêm căng thẳng.