Ông Duterte thăm Nga: Màn dạo đầu “sặc mùi” súng ống

Hôm nay (22/5), Tổng thống Philippines đã lên đường bắt đầu chuyến công du năm ngày đến Nga. Kênh CNN nhận định, chuyến thăm này là một phần trong những nỗ lực của ông Duterte, nhằm hướng chính sách đối ngoại của nước mình rời xa đồng minh truyền thống Mỹ.

Kể từ khi nhậm chức vào tháng Sáu năm ngoái, Tổng thống Duterte đã khởi xướng chính sách đối ngoại thân cận với Bắc Kinh và Moscow, nhìn nhận hai “ông lớn” này như những nguồn cung cấp đầu tư cần thiết; đồng thời từng bước giảm sự phụ thuộc vào Mỹ, bất chấp việc cả hai bên đã cùng ký kết một hiệp ước quân sự chung.

Ưu tiên hàng đầu là mua “bom thông minh”?

Theo những gì truyền thông Philipipnes đưa tin trước chuyến đi, ông Duterte từng “úp mở” về một trong những ưu tiên hàng đầu của mình tại Moscow, đó là mua bằng được các vũ khí thông minh do chính Nga sản xuất, để phục vụ cho cuộc chiến chống lại các lực lượng Hồi giáo cực đoan đang hoạt động ở miền Nam nước này.  

“Tôi đã tìm kiếm [loại vũ khí để tiêu diệt họ]… Tôi đang hướng tới nước Nga… Chúng ta đã có nhiều mẫu bom thông minh, nhưng không có loại nào chính xác bằng các mẫu được điều khiển bằng tia laser hoặc vệ tinh,” tờ Philstar dẫn lời phát biểu của ông Duterte trong một hội nghị cấp quốc gia của lực lượng Tuần tra bờ biển Philippines.

Chuyến đi lần này, cũng như lần công du trước đây của người đứng đầu Philippines tới Trung Quốc, được kỳ vọng sẽ góp phần đa dạng hóa các đối tác thương mại của nước này, đặc biệt sau khi mối quan hệ với hai đồng minh truyền thống là Liên minh châu Âu và Mỹ trở nên “lạnh nhạt”.

Chuyến thăm Nga của ông Duterte có mục đích tương tự như chuyến thăm Trung Quốc trước đó? (ảnh: CNN)

Theo người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Nga Maria Natividad, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đưa ra lời mời thăm chính thức Nga với ông Duterte bên lề một hội nghị thượng đỉnh APEC tại Peru hồi tháng 11/2016.

Chuyến thăm Moscow gửi đi “một thông điệp mạnh mẽ về cam kết của Philippines nhằm tìm kiếm các đối tác mới, và tăng cường quan hệ với các đối tác phi truyền thống” như Nga, bà Natividad nói.

Mở ra chương mới trong quan hệ Philippines - Nga

Đây là lần đầu tiên Tổng thống Duterte thăm chính thức Nga. Chính quyền quốc gia Đông Nam Á hy vọng rằng, chuyến thăm sẽ “đánh dấu một chương mới trong quan hệ Philippines và Nga”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga cho biết.

Chuyến công du sẽ bắt đầu bằng một cuộc gặp song phương giữa ông Duterte và Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev; sau đó, nhà lãnh đạo Philippines sẽ có bài phát biểu về chính sách ngoại giao độc lập của nước này tại Viện Quan hệ Quốc tế quốc gia Nga (MGIMO), cũng như “những ý tưởng của ông về phương thức đạt được hòa bình và ổn định, đặc biệt tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương.”

Ông Duterte cũng sẽ gặp gỡ với “người anh hùng của lòng ông”, Tổng thống Nga Vladimir Putin, trước khi chủ trì một cuộc gặp mặt với những người Philippines đang định cư tại Nga và các nước lân cận.  

Tổng thống Philippines sẽ gặp người đồng cấp Putin tại Moscow (ảnh: CNN)

Năm ngoái, Philippines và Nga kỷ niệm 40 năm thành lập quan hệ ngoại giao, tuy nhiên quan hệ giữa hai nước hiện vẫn giữ nguyên tình trạng “thân mật mặc dù còn khiêm tốn về quy mô và chiều sâu,” bà Natividad chia sẻ trong cuộc họp báo trước khi ông Duterte rời Philippines.

Cùng đi với Tổng thống Duterte đến Moscow và St. Petersburg là một phái đoàn thương mại, mang theo những kỳ vọng to lớn về các hợp đồng trong nhiều lĩnh vực quan trọng như quốc phòng, an ninh, trợ giúp luật pháp, du lịch, “sử dụng năng lượng hạt nhân cho mục đích hòa bình” và trao đổi văn hóa.

Màn dạo đầu nhiều kỳ vọng

Chiến dịch tiêu diệt tội phạm ma túy của ông Duterte đã vấp phải nhiều chỉ trích của các nước phương Tây liên quan đến vấn đề nhân quyền.

Sau khi Bộ Ngoại giao Mỹ ngừng việc bán khoảng 26.000 khẩu súng cho lực lượng cảnh sát Philippines vào năm ngoái, Tổng thống Duterte từng công khai bày tỏ ý định tìm kiếm các hợp đồng vũ khí tương tự từ phía Nga.

“Họ đang tống tiền tôi rằng họ sẽ không bán vũ khí nữa?” kênh CNN Philippines dẫn lời ông Duterte. “Tôi nhớ rằng một nhà ngoại giao Nga từng nói: Hãy đến với Nga, chúng tôi có tất cả những gì bạn cần.”

Philippines cũng thể hiện ý định “rời xa” Liên minh châu Âu, khi mới đây đã từ chối một gói viện trợ trị giá 250 triệu euro trong 3 năm tới, do đề nghị này đòi hỏi nhữn cam kết về cải thiện tình trạng nhân quyền.

“Chúng ta không thể chấp nhận viện trợ đi kèm điều kiện,” Ngoại trưởng Philippines Alan Peter Cayetano tuyên bố. “Chúng tôi đã nói với họ [EU] một cách lịch sự rằng: chúng tôi tin vào nền độc lập của mình… Các anh được chào đón tại đây. Hãy cùng hợp tác nhưng chúng tôi sẽ không chấp nhận viện trợ nếu đi kèm theo điều kiện hoặc các anh sẽ can thiệp.”

Ông Duterte và nước Mỹ

Học giả chuyên về Đông Nam Á của Hội đồng quan hệ đối ngoại (CFR) Joshua Kurlantzick cho biết, Tổng thống Duterte có một “lịch sử dài, vô cùng phức tạp về chủ nghĩa bài Mỹ.” Mối quan hệ của ông với Tổng thống Obama cũng không hề tốt đẹp, thậm chí nhà lãnh đạo Philippines từng dùng những lời lẽ miệt thị khi nhắc tới người đứng đầu Nhà Trắng.

Philippines tìm đến Nga như một nỗ lực giảm bớt sự phụ thuộc vào Mỹ? (ảnh: Philstar)

Kurlantzick dự đoán, trong tương lai chắc chắn ông Duterte sẽ đặt chân đến Washington, tuy nhiên, Tổng thống Philippines sẽ không muốn tỏ ra quá thân thiết với nước Mỹ, đặc biệt sau những nỗ lực “lấy lòng” Trung Quốc và Nga của mình.

Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây cũng đã có lời mời ông Duterte đến thăm chính thức Mỹ sau một cuộc hội thoại được miêu tả là “rất thân thiện”. Động thái này của ông Trump vào thời điểm đó cũng từng phải đối mặt với làn sóng phản đối của một số nhóm hoạt động nhân quyền.

(Theo CNN)