Sóng gió với Mỹ: Nga, Thổ là điểm đến của châu Âu về Syria?

Thổ Nhĩ Kỳ đang hướng đến việc tổ chức một hội nghị thượng đỉnh mới về Syria mà không có Mỹ, điều báo hiệu rằng ảnh hưởng của Washington tại Syria đang dần đi đến hồi kết, các nhà phân tích Thổ Nhĩ Kỳ nói với Sputnik.

Hội nghị thượng đỉnh Istanbul sắp tới về cuộc khủng hoảng Syria sẽ đẩy Washington ra ngoài lề,  các nhà phân tích Thổ Nhĩ Kỳ nói với Sputnik.

Quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ - Nga thời gian gần đây đã có nhiều bước tiến xích lại. (Nguồn: Sputnik)

Thượng đỉnh Syria không có Mỹ

Theo Can Unver, một chuyên gia về an ninh Thổ Nhĩ Kỳ, hội nghị thượng đỉnh diễn ra vào ngày 7/9 sẽ trở thành "một trong những bước đi chính trị và ngoại giao quan trọng nhất trong thời gian qua, được tiến hành mà không có sự tham gia của Hoa Kỳ".

Vào cuối tháng 7, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã tuyên bố Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tổ chức một hội nghị thượng đỉnh với Pháp, Đức và Nga về Syria và các vấn đề khu vực. Quyết định của Ankara trong việc không đưa Mỹ vào chương trình này không gây ngạc nhiên. Dù Mỹ là một đồng minh NATO lâu đời của Thổ Nhĩ Kỳ và là lực lượng dẫn đầu trong liên minh quân sự hoạt động trên chiến trường ở Syria thì Ankara cũng không che dấu sự thất vọng của mình với các chính sách của Washington.

"Hội nghị thượng đỉnh này phản ánh mong muốn của châu Âu trong việc xây dựng một con đường chính trị tách biệt khỏi ảnh hưởng và sức ép từ Washington, kể cả trong quan hệ với Nga và Thổ Nhĩ Kỳ", nhà phân tích Unver nhấn mạnh. "Việc lên kế hoạch cho một hội nghị thượng đỉnh như vậy ở Istanbul, mà không có sự tham gia của Mỹ, khi tiến trình giải quyết xung đột Syria đang chuyển sang giai đoạn cuối cùng cho thấy sự khởi đầu của một quá trình đẩy nước Mỹ ra khỏi những diễn biến tại Syria."

Theo chuyên gia Unver, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đang đóng một vai trò quan trọng ở Syria, trong khi Pháp cũng đang tìm cách tăng cường vị thế của mình trên thực địa. Đối với Đức, có ít quan ngại hơn về vấn đề Syria, nhưng với vị thế dẫn đầu trong EU, sự tham gia của Berlin trong hội nghị thượng đỉnh sắp tới cũng có một ý nghĩa mới, nhà phân tích an ninh này khẳng định.

"Tôi nhìn nhận cuộc họp sắp tới là một sự kiện rất quan trọng", ông Unver nhắc lại. "Chúng tôi thấy rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã trở thành một thế lực có tầm ảnh hưởng không chỉ trong khu vực, mà còn hơn thế nữa. Tôi muốn lưu ý một lần nữa rằng, tầm quan trọng của hội nghị thượng đỉnh này không nghiêng quá lớn về việc thảo luận các vấn đề Syria với Pháp và Đức, mà là thể hiện mong muốn của các nước châu Âu trong việc thiết lập sự hợp tác với Moscow và Ankara bên ngoài ảnh hưởng của ông [Donald] Trump. "

Thế giới bối rối trước loạt chính sách của Mỹ

Còn theo ông Sezgin Mercan, quan sát viên và nhà nghiên cứu chính trị tại khoa chính trị và quan hệ quốc tế thuộc Đại học Baskent, cho rằng, vấn đề người tị nạn và tương lai của nhà nước Syria có thể sẽ được tập trung trong chương trình nghị sự của hội nghị thượng đỉnh ngày 7/9 tới.

"Sự tham gia của Nga trong cuộc họp này cho thấy, chương trình thảo luận có thể vượt xa các vấn đề chính sách khu vực", ông Sezgin Mercan cho biết. "Thổ Nhĩ Kỳ và Nga là những nước trực tiếp tham gia vào tiến trình hòa bình Syria."

Cũng theo Mercan, các chính sách kinh tế và thương mại gây tranh cãi của Washington, quan điểm cứng rắn của nước này với Iran và mối bất hòa với các đồng minh NATO đã làm suy yếu quyền lực của chính quyền Trump trên đấu trường toàn cầu.

Việc lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào Iran có hiệu lực từ thứ 2 này cũng đã kéo theo nhiều căng thẳng giữa Washington và các đồng minh châu Âu. Ngay sau đó, EU đã kích hoạt điều luật phòng vệ để bảo vệ các công ty châu Âu khỏi tác động từ lệnh trừng phạt này.

Ông Mercan cũng nhấn mạnh rằng, Nga có thể lấp đầy khoảng trống còn lại của Mỹ do những chính sách đối ngoại của ông Trump chưa phù hợp, trong khi Moscow thì đang mở rộng các kênh hợp tác với Pháp và Đức.

"Những nước này và Thổ Nhĩ Kỳ rõ ràng cũng đang có khuynh hướng đa dạng hoá hợp tác với Nga," học giả Thổ Nhĩ Kỳ cho hay.

Gần đây, mối quan hệ căng thẳng giữa Washington và Ankara đã tiếp tục leo thang khi Thổ Nhĩ Kỳ quyết tâm mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 do Nga sản xuất và về vấn đề giam giữ mục sư người Mỹ Andrew Brunson tại nước này.

Hoa Kỳ đã áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với Bộ trưởng tư pháp và nội vụ Thổ Nhĩ Kỳ - những người bị phía Mỹ cáo buộc là có vai trò quan trọng trong việc bắt giữ ông Brunson. Tổng thống Erdogan cũng đã tuyên bố các biện pháp đáp trả tương xứng.

Ngoài ra, Đạo luật Chi tiêu Quốc phòng (NDAA) tài khóa 2019 do Thượng nghị sĩ John S. McCain đệ trình cũng đã nêu ra khả năng loại Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi danh sách những quốc gia có thể mua tiêm kích F-35 cho đến khi xem xét một báo cáo về các hành vi của nước này.