Thổ bắt tay Nga và Iran “vùng vẫy” sứ mệnh liều lĩnh tại Syria

Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đang chuẩn bị xe tăng và các thiết bị quân sự khác trước khi thực hiện sứ mệnh chung cùng với Nga và Iran tiến tới kiểm soát thỏa thuận ngừng bắn và trấn áp một vài căn cứ của lực lượng nổi dậy tại tây bắc Syria.

Cùng với các thảo luận giữa các bên trong tuần này, cả ba nước sẽ tiếp tục thực hiện sứ mệnh chung trong thời gian tới, phát ngôn viên của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nói trên truyền hình TRT vào ngày 5/10.

Các động thái này diễn ra sau chuyến thăm của tổng thống Nga Putin đến Ankara và có cuộc gặp gỡ với Tổng thống Erdogan tại tiệc tối ngày 28/9. Việc hợp tác giữa Nga và Iran diễn ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang với Mỹ. Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ cũng liên tục có căng thẳng gần đây.Tổng thống Trump muốn tiến tới quyết định phân phối vũ khí cho nhóm người Kurd trong khi Thổ Nhĩ Kỳ luôn xem họ là lực lượng khủng bố.

Nhà lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei sau cuộc gặp với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan tại Tehran ngày 5/10 tuyên bố, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ cần ngăn chặn Khu tự trị người Kurd ở Iraq tuyên bố độc lập.

Iran (quốc gia đa số là người Hồi giáo Shiite) và Thổ Nhĩ Kỳ (đa số là người Sunni) đều báo động trước việc người Kurd ở Iraq tổ chức trưng cầu về độc lập vào tháng trước, cũng như lo sợ việc này sẽ khích động chủ nghĩa ly khai trong cộng đồng người Kurd ở cả Iran và Thổ Nhĩ Kỳ. Tổng thống Iran Hassan Rouhani và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan tuyên bố sẽ phối hợp chặt chẽ với nhau để ngăn chặn sự phân rã của đất nước Iraq hay Syria cũng như phản đối ý định độc lập của người Kurd ở Iraq.

Các binh lính Thổ Nhĩ Kỳ đang chuẩn bị tăng cường gần Idlib và cùng với Nga gia tăng hiện diện trong thành phố này. Quá trình hợp tác giữa Instabul và Washington nhằm thắt chặt quan hệ thân thiết của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan và Tổng thống Nga Putin. Điều này cũng khiến cho các đồng minh NATO có phần lo lắng và phần nào bộc lộ thái độ thay đổi của Ankara đối với Tổng thống Syria Assad, các nhà phân tích cho biết. Thổ Nhĩ Kỳ liên tục phản đối bất kỳ sự chuyển giao quyền lực chính trị nào dưới thời ông Erdogan. Tuy nhiên, việc can thiệp của Nga trong nội chiến Syria đã củng cố phần nào quyền lực Tổng thống của ông Erdogan sau nhiều năm Washington luôn muốn thay đổi thể chế Thổ Nhĩ Kỳ.

Thông qua việc tham gia sứ mệnh Idlib, trên thực tế, Thổ Nhĩ Kỳ đang muốn tiến tới việc thay đổi quyền lực của chính quyền Tổng thống Syria Assad, ông Talha Kose – một nhà phân tích tại Viện nghiên cứu xã hội và chính trị Ankara nói tại cuộc họp về vấn đê Syria tại Istanbul ngày 5/10.

“Đây là khu vực rất nhạy cảm. Thổ Nhĩ Kỳ có thể phải đối mặt với các xung đột của phiến quân nếu họ không thể thực hiện các sứ mệnh nhân đạo cùng với đó là các áp lực từ Nga và Iran nhằm xóa xổ các thành phần cực đoan, ông Talha Kose nhấn mạnh.

Mục tiêu của Thổ Nhĩ Kỳ là nỗ lực ngăn chặn các quốc gia vi phạm về thỏa thuận ngừng bắn và hỗ trợ lương thực đến người dân.

Sứ mệnh thành công sẽ giúp Tổng thống Assad tập trung sâu vào cuộc chiến chống lại khủng bố IS tại Đông Syria, nhà phân tích tại Đại học Marmara, Instanbul Emre Ersen nói tại buổi họp.

Thổ Nhĩ Kỳ nên phụ thuộc vào lực lượng phiến quân tại Idlib bao gồm cả quân đội Syria tự do trong cuộc chiến chống lại IS và tránh các hành động quân sự đơn phương sẽ khiến cho tình hình trở nên căng thẳng và cáo buộc vi phạm các điều khoản của thỏa thuận, ông Kose nhấn mạnh.

Phạm vi hoạt động của quân đội Thổ Nhĩ Kỹ đặt ra câu hỏi về tham vọng của nước này. Thổ Nhĩ Kỳ liên tục đe dọa lực lượng người Kurd và cho rằng, chính họ là lực lượng khủng bố.

“Ngoài tham vọng Idlib, chính sách ngoại giao Syria của Thổ Nhĩ Kỳ cũng muốn hướng đến nhiều mục tiêu khác. Thổ Nhĩ Kỳ có thể đang tìm kiếm cơ hội thu hút sự hỗ trợ của Nga và Iran nhằm chống lại người Kurd tại Syria”, nhà phân tích tại trung tâm nghiên cứu Iran tại Ankara cho biết.