Tinh hoa quân sự Nga dậy sóng trong lòng NATO

Các cuộc tập trận sắp tới của Nga, theo các quan chức phương Tây ước tính sẽ gồm gần 100.000 quân, sẽ là hành động đầu tiên diễn ra sau khi một lực lượng mới của NATO đang đổ bộ tới khu vực này. Động thái này cũng sẽ diễn ra cùng lúc với các cuộc tập trận quân sự của lực lượng phương Tây ở Thụy Điển, xung quanh vùng biển Baltic.

Bên cạnh đó, trong một động thái có thể làm tăng thêm căng thẳng, Thượng viện Mỹ thứ 3 vừa qua đã thông qua kế hoạch gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương NATO của quốc gia vùng Balkan Montenegro, động thái Moscow đã phản đối mạnh mẽ. Các quan chức Montenegro đã nói rằng Moscow ủng hộ nỗ lực đảo chính năm 2015 để ngăn tiến trình gia nhập NATO của nước này. Nga đã phủ nhận mọi sự liên quan.

Tháng chín là tháng thường diễn ra các cuộc tập trận quân sự và Thụy Điển, một đối tác thân cận với NATO, cũng đang lên kế hoạch cho cuộc tập trận quân sự lớn nhất trong hai thập kỷ cùng một lúc với Nga.

Nguy cơ từ “đọ sức” quân sự

Các quan chức Mỹ và NATO đã cảnh báo cuộc tập trận thường niên Zapad năm nay của Nga có thể tạo ra nhiều căng thẳng hơn những năm trước, thậm chí dấy lên những gợi nhắc về những điều đã xảy ra trong Chiến tranh Lạnh.

Các cuộc tập trân quân sự của Nga và phương Tây tại Baltic có thể dấy lên căng thẳng. (Nguồn: Reuters)

Nga đã cho biết, cuộc tập trận Zapad sẽ bao gồm 3.000 quân, thấp hơn số lượng dấy lên sự chú ý. Trong khi Tướng về hưu Philip Breedlove, cựu chỉ huy của NATO, đã ước tính có 100.000 quân, các quan chức NATO vẫn cho biết đây sẽ là cuộc tập trận lớn nhất từ trước đến nay của Nga gần trên biên giới các nước Baltic.

NATO cũng đã chỉ trích Nga vì không công bố cuộc diễn tập của mình cho các nhà quan sát và cho rằng họ cần minh bạch hơn với các cuộc tập trận.

Trong khi đó, cuộc tập trận ở Thụy Điển sẽ bao gồm Mỹ và khoảng sáu đồng minh của NATO. Khoảng 19.000 binh lính sẽ tham gia vào việc bảo vệ lãnh thổ của Thụy Điển, bao gồm đảo Gotland, vị trí các quan chức Mỹ coi là quan trọng để đảm bảo sự tiếp cận của lực lượng đồng minh tại vùng Baltic.

Mỹ, nằm trong kế hoạch hoạt động của NATO, cũng đang lên kế hoạch cho các cuộc tập trận riêng của mình, trong đó có cuộc tập trận vào tháng 8 với lực lượng Ba Lan và Lithuania nhằm mô phỏng một chiến dịch nhằm bảo đảm an ninh khu vực Suwalki tại biên giới hai nước trong trường hợp xảy ra sự cố.

Đối với nước Nga, cuộc tập trận Zapad sẽ là cơ hội để diễn tập phát hiện, gây nhiễu sóng và nhắm mục tiêu tới lực lượng liên quân NATO với máy bay không người lái và pháo binh tiên tiến. Hoạt động lần này cũng sẽ mang lại cho Mỹ và các đồng minh một cái nhìn về cách Nga thực hiện những hoạt động quân sự của nước này nhắm tới phương Tây.

Trước đó, theo Wall Street Journal (WSJ) , các quốc gia vùng Baltic đã dấy lên những lo ngại đặc biệt về cuộc diễn tập Zapad đang được tiến hành giữa Nga và Belarus. Tổng thống Lithuania đã nói rằng điều này cho thấy Moscow đang chuẩn bị chiến tranh với phương Tây. Các quan chức đồng minh đã lưu ý rằng trước đó, Nga đã sử dụng các bài tập quân sự để che giấu việc chuẩn bị sát nhập Crimea và hỗ trợ cho lực lượng ly khai ở phía đông Ukraine.

Rất nhiều quan chức đang “tiến thoái lưỡng nan” giữa NATO và lực lượng Nga như việc có thể cho rằng một cuộc tập trận là hành động hung hãn, điều có thể nhanh chóng leo thang thành khủng hoảng nếu phía bên kia phản ứng bằng vũ lực. Một sự cố, tiêu biểu như việc một máy bay phản lực rơi xuống cũng có thể đặt ra câu hỏi về một tai nạn hay hành động gây hấn của phía bên kia.

Sự chỉ trích giữa Nga và NATO về các hoạt động quân sự cũng vẫn tiếp diễn. Trong khi lực lượng Mỹ "được phát triển với mục đích để không gây ra xung đột, mà để ngăn ngừa xung đột", một quan chức của Bộ Tư lệnh châu Âu của Mỹ cho biết hôm thứ ba, thì phía Nga "tiếp tục tăng cường cường độ hoạt động quân sự trong khi các hoạt động đang thiếu sự minh bạch."

Cơ hội NATO – Nga giảm căng thẳng

Các nhà ngoại giao NATO và các đối tác Nga đã tham dự cuộc họp trong ngày 30/3 của Hội đồng NATO-Nga. Trong khi cuộc diễn tập Zapad không nằm trong chương trình nghị sự, Wall Street Journal (WSJ) cho biết các đại sứ trước đó đã dự kiến sẽ thảo luận về sự gia tăng quân sự của Nga trong khu vực, đặc biệt là vùng biển Kaliningrad tại Baltic, và các chi tiết về việc tiếp tục triển khai lực lượng của NATO ở Ba Lan, Lithuania, Latvia và Estonia.

Các lính Mỹ đã cho biết rằng lực lượng của NATO sẽ đến cơ sở đào tạo của họ tại Ba Lan vào ngày 1/4. Quân đội Đức đã có mặt tại Lithuania và toàn bộ lực lượng sẽ được triển khai hoạt động trong mùa hè này. Lực lượng mới của NATO tới các nước trên vào khoảng 4000 quân, điều Moscow đã chỉ trích là một động thái gây bất ổn.

Các quan chức cấp cao của NATO và Mỹ nói rằng họ có các biện pháp phòng ngừa nhằm giảm thiểu các sự cố và hiểu lầm. Các lực lượng NATO sẽ tránh các cuộc tập trận gần biên giới Nga trong thời gian Moscow tổ chức diễn tập.

Các quan chức Thụy Điển cho biết họ đã nhận thức được cuộc tập trận Zapad và sẽ thận trọng để đảm bảo không có sự cố xảy ra.

"Chúng tôi sẽ cảnh giác, chúng tôi sẽ rất thận trọng", Tướng Ben Hodges, một chỉ huy quân đội hàng đầu của châu Âu cũng phát biểu tại một sự kiện đào tạo gần đây đối với một đơn vị Mỹ tham gia vào hoạt động của NATO.

Alexander Grushko, Đại sứ Nga tại NATO, từ chối bình luận về cuộc diễn tập Zapad. Nhưng ông nói rằng mô thức linh hoạt của cuộc họp hôm thứ năm với liên minh NATO sẽ cho phép việc xem xét "các vấn đề liên quan đến an ninh khu vực" và các hoạt động quân sự khác. Các quan chức Nga đã bày tỏ hy vọng rằng liên minh và Moscow sẽ tiến hành các cuộc họp thường xuyên hơn.

(Theo WSJ)