Ván bài Đông Ghouta và Afrin: Bùng khói lửa dữ dội

Lợi dụng việc dư luận quốc tế tập trung chú ý vào chiến dịch “Nhành Ôliu” do Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành ở biên giới phía bắc, chính quyền Damas, với sự chống lưng của Nga, đã phát động cuộc tiến công vào khu vực nằm ngay bên nách thủ đô Damas.

Chiến dịch bao vây, ném bom và tấn công mặt đất

Ngày 10/3, theo các nguồn tin chính phủ Syria và Nga, quân đội chính phủ Syria đã giành được thị trấn chiến lược Mesraba và phong tỏa thành công thị trấn Harasta với khu vực do phiến quân nắm giữ ở Đông Ghouta. Theo Tổ chức Giám sát nhân quyền Syria (SOHR), “lực lượng quân đội Syria đã chia tách Đông Ghouta thành ba phần, thị trấn Douma và khu vực phụ cận, thị trấn Harasta ở phía tây, và các thị trấn còn lại ở phía nam. Quân đội chính phủ đã giành được một tuyến đường nối thị trấn Douma và Harasta. 

Đông Ghouta đang nằm trong lửa đạn. Quân đội chính phủ đã đẩy lùi phiến quân ra khỏi một nửa khu vực  bị phiến quân chiếm đóng từ năm 2012.

Truyền hình Syria cho biết, trong 3 tuần qua, các chiến dịch quân sự đang gia tăng ở khu vực trung tâm của Đông Ghouta. Cả SOHR và đơn vị truyền thông quân sự của lực lượng Hezbollah đều khẳng định quân đội đã chiếm được thị trấn Mesraba và tiến vào các nông trại xung quanh. Mesraba nằm ở phía Nam các thị trấn lớn Douma và Harasta cũng như trên tuyến đường kết nối với khu vực miền nam của Đông Ghouta.

Đông Ghouta là một trong những khu vực còn lại dưới sự kiểm soát của lực lượng phiến quân ở gần thủ đô Syria, tại các thị trấn có 40 vạn dân sinh sống. Moscow và Damas cho rằng chiến dịch Đông Ghouta là cần thiết để ngăn chặn các cuộc pháo kích do phiến quân bắn vào thủ đô.

Các thất bại tại Đông Ghouta là một tồi tệ nhất đối với các lực lượng phiến quân đối lập Syria kể từ khi các lực lượng này bị đẩy bật khỏi đông Aleppo cuối năm 2016, trong một chiến dịch bao vây, ném bom và tấn công mặt đất.

Khu vực này bị lực lượng phiến quân kiểm soát từ giữa 2013. Vùng ngoại ô thủ đô Damacus này là một chiến trường phức tạp với nhiều nhóm  phiến quân khác nhau chiếm đóng.

Jaish al-Islam là nhóm mạnh nhất, thành lập năm 2013, liên minh với tổ chức IS, với 2000 tay súng. Nhóm này kiểm soát thị trấn Douma lớn nhất của Đông Ghouta.

Một nhóm lớn khác là Faylaq al-Rahman, thành lập năm 2012, trong thời kỳ đầu nội chiến Syria. Faylaq al-Rahman liên minh với Hayy gồm các thành viên viên Jabhat Fateh al-Sham…

Cho đến nay, quân đội chính phủ Syria đã giành được khoảng 52% lãnh thổ của Đông Ghouta. Hơn 1.000 người đã thiệt mạng và gần 5.000 người bị thương sau gần 3 tuần giao tranh.

Thổ Nhĩ Kỳ thu hoạch lớn, thiệt hại lớn

Theo các nguồn tin của SOHR, các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ và các lực lượng nổi dậy Syria chỉ còn cách thành phố Afrin do người Kurd (YPG) kiểm soát ở miền Bắc Syria khoảng 4km về phía đông bắc. Chiến dịch quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ đã tiến triển thuận lợi do được Nga bật đèn xanh cho phép. Nga cũng mong muốn Thổ Nhĩ Kỳ tiêu diệt các lực lượng người Kurd được Mỹ chống lưng.

Cho đến nay, sau hơn một tháng rưỡi hoạt động, Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát được 35% thị trấn và làng mạc (cụ thể là 221) ở vùng nông thôn Afrin. 

Ankara tố cáo Iran cung cấp vũ khi hạng nặng cho các chiến binh thân Syria để gây thiệt hại cho Thổ Nhĩ Kỳ.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Erdogan cho biết, quân đội nước này đã vây hãm Afrin và sẵn sàng tiến vào thành phố “bất kì lúc nào”, cho biết nước này sẽ đảm bảo rằng khu vực phía đông sông Euphrates tới biên giới Iraq sẽ không còn các nhóm khủng bố sau những chiến dịch của họ ở Syria. 

Ankara tuyên bố đây là chiến dịch nhằm tiêu diệt các phần tử khủng bố, song vấn đề này đã gây căng thẳng giữa Thổ Nhĩ Kỳ với các nước đồng minh phương Tây trong nội bộ NATO, nhất là Mỹ, nước ủng hộ YPG trong cuộc chiến chống IS. Một số nước thành viên NATO lo ngại hành động này của Ankara có thể ảnh hưởng tới cuộc chiến chống các phần tử khủng bố Hồi giáo cực đoan tại Syria.

Tổng thống  Erdogan thông báo với người dân: “Cho đến nay, 850 km2 đã nằm dưới sự kiểm soát của chúng ta. Mục tiêu là phải giành được quyền kiểm soát 2.000 km2. Chúng ta không quan tâm tới đất đai, mà chỉ bận tâm đến việc quét sạch khủng bố ở đó. Những phần tử khủng bố ở đâu, chúng ta sẽ có mặt ở đó”. 

Ông Erdogan thông báo 3.213 phần tử khủng bố đã bị “vô hiệu hóa” trong chiến dịch “Nhành Ôliu” ở Afrin. Tuyên bố hàm ý rằng những phần tử khủng bố trong trường hợp này đã đầu hàng, bị tiêu diệt hoặc bị bắt giữ.

Tuy nói là “không quan tâm tới đất đai”, nhưng với những vùng chiếm đóng được, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ sử dụng để mặc cả với chính quyền Syria, Nga và Iran nhằm xây dựng một hành lang an ninh biên giới, nơi lực lượng Syria thân Thổ (Quân đội Syria Tự do - FSA) sẽ có vai trò nổi bật.

Các nước lớn trong và ngoài khu vực Trung Đông đang đánh một ván bài lớn và bắt cá nhiều tay. Afrin chỉ là phần nổi của một tảng băng ngầm./.