Văn bản thu phí của Hải Phòng có dấu hiệu trái luật

 Đề nghị đình chỉ Nghị quyết số 148

Ngày 13/12/2016, HĐND TP Hải Phòng đã ban hành Nghị quyết số 148 quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển Hải Phòng.

Có hiệu lực từ 1/1/2017, văn bản này khiến nhiều doanh nghiệp có số lượng lớn hàng hóa xuất nhập khẩu qua cảng Hải Phòng đã liên tiếp lên tiếng bởi mức phí sẽ bị đội lên tới nhiều tỷ đồng.

Tại cuộc họp chiều 13/2, ông Đào Huy Giám, Tổng thư ký VPSF cho hay, ngay sau khi các hiệp hội cùng VPSF gửi kiến nghị lên Thủ tướng, Văn phòng Chính phủ đã mời các bên đến để trao đổi, lắng nghe, xem xét vấn đề này.

Tổng thư ký VPSF Đào Huy Giám kiến nghị Thủ tướng đình chỉ thi hành Nghị quyết số 148. Ảnh: Nhật Linh

VPSF kiến nghị Thủ tướng xem xét đình chỉ thi hành Nghị quyết số 148 để các bộ, ngành, địa phương xem xét, đánh giá lại toàn bộ quy định. Trong đó làm rõ kết cấu phí và mức phí hợp lý mà địa phương được quy định để tính đúng, tính đủ mức phí doanh nghiệp phải nộp.

Đánh giá tác động của chính sách và quy định hành chính liên quan nhằm đảm bảo các quyết định của địa phương không tác động xấu và lớn tới toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh chung của cộng đồng doanh nghiệp cũng như các chính sách quan trọng của quốc gia.

Diễn đàn cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính nghiên cứu, xem xét, tham mưu biện pháp giúp Chính phủ khắc phục tình trạng phí khác nhau giữa các địa phương căn cứ quy định tại Khoản 5 Điều 4, Luật Phí và Lệ phí 2015, giao Chính phủ "Hướng dẫn thực hiện thống nhất các khoản phí, lệ phí trong Danh mục phí, lệ phí ban hành kèm theo Luật này".

Cũng trong buổi họp này, đại diện các hiệp hội đã đề nghị VPSF tổ chức đối thoại chính sách giữa các Bộ và đối thoại với Hải Phòng để làm rõ thêm về văn bản này.

Nghị quyết bỏ qua nhiều trình tự, thủ tục       

Theo VPSF, quá trình xây dựng và ban hành Nghị quyết 148 đã bỏ qua nhiều trình tự, thủ tục như không lấy ý kiến đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của quy định; Không đăng tải trên Cổng thông tin điện tử thành phố tối thiểu 30 ngày để lấy ý kiến các đối tượng có liên quan; cũng không đánh giá tác động chính sách và thủ tục hành chính...

Đáng chú ý, Theo VPSF, quy định thu phí của Hải Phòng còn vi phạm điều khoản của WTO về đối xử quốc gia, đã được nội luật hóa thành Pháp lệnh đối xử tối huệ quốc và đối xử quốc gia năm 2000 và hàng loạt hiệp định song phương khác mà Việt Nam đã kí kết khi chỉ áp dụng phí này với hàng xuất nhập khẩu mà không áp dụng đối với hàng trong nước.

Đại diện Hiệp hội các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam bức xúc với Nghị quyết thu phí của Hải Phòng. Ảnh: Nhật Linh

“Từ những phân tích trên cho thấy, Nghị quyết 148 có dấu hiệu ban hành trái pháp luật và theo quy định, Thủ tướng có thẩm quyền "đình chỉ việc thi hành một phần hoặc toàn bộ nghị quyết của HĐND cấp tỉnh trái với Hiến pháp, luật và văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên, đồng thời đề nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội bãi bỏ"- đại diện VPSF kiến nghị.

Nghị quyết 148 cũng được các luật sư chỉ ra, Hải Phòng đã không quy định rõ ràng, cụ thể về nội dung, kết cấu phí cửa khẩu cảng biển để chứng minh phí đó tuân thủ theo quy định Luật Phí và Lệ phí, cam kết WTO.

Xét về thẩm quyền, HĐND TP Hải Phòng chỉ được quy định và thu phí đối với các hạng mục đầu tư của địa phương mà không thuộc diện: do trung ương quản lý và thu phí; do các đơn vị kinh doanh dịch vụ tại khu vực cảng biển được nhà nước cho phép tính thành giá dịch vụ. Đồng thời, phí ban hành phải đảm bảo chỉ cơ bản bù đắp chi phí có liên quan.

Được biết, tổng mức thu phí cửa khẩu cảng biển dự kiến của Hải Phòng năm 2017 là 1.500 tỷ nhưng theo số liệu tính toán nhanh của các Hiệp hội doanh nghiệp sau những ngày đầu áp dụng thu phí thì năm 2017, Hải Phòng sẽ thu ít nhất 2.300 tỷ.

Liên quan tới vụ việc này, Thứ trưởng Bộ Giao thông, vận tải Nguyễn Văn Công cho biết, Bộ này đã có cáo báo gửi Văn phòng Chính phủ.

Theo đó, Bộ Giao thông vận tải cho rằng, cần phải xem xét việc, công trình hạ tầng cảng biển đó do Hải Phòng bỏ vốn đầu tư xây dựng hay do Nhà nước xây dựng, việc xây dựng đó chiếm bao nhiêu phần trăm hạ tầng và căn cứ vào đó để định mức thu phí./.

Thái Linh