Ẩn tình đối thoại quân sự lần đầu Mỹ - Trung sau 15 tháng

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin lần đầu tiên đã có cuộc đối thoại với Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa hôm thứ Ba vừa qua. Cuộc trò chuyện này diễn ra sau khi Bắc Kinh nhiều lần từ chối yêu cầu sắp xếp một cuộc gọi giữa ông Austin với người đồng cấp ở phía Trung Quốc mà Mỹ cho là thích hợp – một vị tướng hàng đầu trong bộ chính trị nước này.

Cuộc trao đổi đầu tiên

Cuộc trò chuyện giữa ông Austin và Tướng Ngụy Phượng Hòa là cuộc trao đổi cấp cao đầu tiên giữa quân đội hai nước kể từ khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nhậm chức cách đây 15 tháng. Ông Austin đã viết trên Twitter rằng cuộc đối thoại này là bước đi "tiếp theo" sau khi Tổng thống Mỹ Biden đối thoại với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng trước.

Trước đó, ông Austin đã nhiều lần đưa ra yêu cầu được đối thoại với Thượng tướng Hứa Kỳ Lượng, Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc. Đây là người mà Lầu Năm Góc nói là người đồng cấp thích hợp của ông Austin vì ông Hứa Kỳ Lượng là thành viên cao cấp nhất của lực lượng quốc phòng Trung Quốc và chỉ đứng sau ông Tập Cận Bình – Tổng tư lệnh quân đội nước này.

Một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết Trung Quốc đã từ chối yêu cầu đối thoại với tướng Hứa Kỳ Lượng của ông Austin. Quan chức này cũng xác nhận thông tin từ phía Trung Quốc rằng Washington cũng đã đề nghị có cuộc gọi với Tướng Ngụy Phượng Hòa – người được Trung Quốc coi là đồng cấp với ông Austin.

Quan chức trên cho biết phía Mỹ hy vọng cuộc đàm phán lần này sẽ giúp mở đường cho một cuộc điện đàm sau này giữa ông Austin với Tướng Hứa Kỳ Lượng.

Zack Cooper, chuyên gia an ninh châu Á tại Viện doanh nghiệp Mỹ, một tổ chức tham vấn ở Washington, cho biết: "Tôi rất ngạc nhiên khi Bộ trưởng Austin đồng ý cuộc điện đàm với Bộ trưởng Ngụy, vì Lầu Năm Góc trước đó từng cho rằng họ coi Tướng Hứa. . . tương đương với ông Austin".

Tướng Mark Milley, Chủ tịch hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ, cũng chưa đối thoại với người đồng cấp Trung Quốc kể từ khi ông Biden nhậm chức, theo văn phòng của tướng Milley.

Tìm cách giải quyết tình hình căng thẳng

Cuộc điện đàm lần này diễn ra vào thời điểm căng thẳng gia tăng giữa quân đội hai nước về nhiều vấn đề, từ các hành động cứng rắn của Trung Quốc xung quanh Đài Loan, việc Trung Quốc tăng cường nhanh chóng sức mạnh hạt nhân, phát triển vũ khí siêu thanh và lập trường về cuộc xung đột Ukraine. Tờ Financial Times đưa tin hồi tháng trước rằng Nga đã yêu cầu Trung Quốc cung cấp vũ khí để hỗ trợ cho chiến dịch quân sự của họ.

Quan chức Mỹ trên cũng cho biết ông Austin nói với Tướng Ngụy Phương Hòa rằng sẽ có hậu quả nếu Trung Quốc hỗ trợ quân sự cho Nga. Ông Austin cũng đã nhấn mạnh lại lời cảnh báo của ông Biden đối với Chủ tịch Tập Cận Bình hồi tháng trước.

Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố rằng ông Ngụy Phượng Hòa đã kêu gọi tăng cường đối thoại quân sự giữa Trung Quốc và Mỹ nhưng cũng cảnh báo Washington không nên đánh giá thấp Bắc Kinh.

"Trung Quốc hy vọng sẽ thiết lập một mối quan hệ phát triển lành mạnh và ổn định giữa hai cường quốc với Mỹ, nhưng cũng sẽ bảo vệ lợi ích và phẩm giá quốc gia của mình. Mỹ không nên đánh giá thấp quyết tâm và khả năng của Trung Quốc", thông báo trên dẫn lời Tướng Ngụy Phượng Hòa.

Văn bản của Trung Quốc cũng cho biết ông Austin và Tướng Ngụy Phượng Hòa đã thảo luận về các vấn đề an ninh hàng hải và hàng không cũng như tình hình ở Ukraine. "Trung Quốc yêu cầu Mỹ ngừng các hành động khiêu khích quân sự trên biển và sử dụng vấn đề Ukraine để đe dọa và gây sức ép với Trung Quốc".

Cuộc điện đàm của ông Austin và Tướng Ngụy Phượng Hòa cũng diễn ra khi Mỹ ngày càng lo ngại về một thỏa thuận an ninh mà Bắc Kinh đã ký với Quần đảo Solomon, quốc gia Nam Thái Bình Dương đang nổi lên như một căng thẳng chiến lược mới nhất giữa Mỹ và Trung Quốc.

Các chuyên gia an ninh lo ngại rằng hiệp ước này sẽ mở đường cho Trung Quốc xây dựng một căn cứ hải quân ở quần đảo Solomon – quốc đảo nằm gần Hawaii và Canberra, thủ đô của Australia.

Kurt Campbell, quan chức cấp cao nhất về khu vực châu Á trong Nhà Trắng và Dan Kritenbrink, Trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực châu Á – Thái Bình Dương, đang có chuyến thăm tới Quần đảo Solomon tuần này để hội đàm với Manasseh Sogavare, Thủ tướng của quần đảo Solomon.

Các quan chức Mỹ và Đô đốc Aquilino hôm thứ Hai cũng đã tổ chức các cuộc hội đàm tại Hawaii với các quan chức từ Nhật Bản, Australia và New Zealand. Nhà Trắng cho biết họ đã thảo luận về "những rủi ro nghiêm trọng" mà hiệp ước giữa Trung Quốc và quần đảo Solomon có thể mang tới một khu vực "Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và mở".