(Tổ Quốc) - Mỹ tiếp tục dồn căng thẳng leo thang với Thổ Nhĩ Kỳ sau khi Ankara kiên quyết mua hệ thống phòng thủ S-400.
Phản ứng của Mỹ từ kiên quyết của Thổ Nhĩ Kỳ
"Mỹ vừa quyết định chấm dứt đợt bổ sung các phi công Thổ Nhĩ Kỳ - những người có kế hoạch sẽ đến Mỹ tham gia chương trình huấn luyện với máy bay chiến đấu F-35", các quan chức Mỹ cho biết trong một tín hiệu rõ ràng về mâu thuẫn leo thang đối với các kế hoạch của Ankara mua hệ thống phòng thủ của Nga S-400.
Máy bay tàng hình của Mỹ - F-35. Ảnh:reuters
Hai đồng minh NATO liên tục căng thẳng trong nhiều tháng qua về việc Thổ Nhĩ Kỳ quyết định chắc chắn sẽ mua hệ thống phòng không S-400 của Nga. Washington cho rằng đây là mối đe dọa trong liên minh NATO.
Mỹ nói với Thổ Nhĩ Kỳ không thể song song mua cả hai loại vũ khí của cả Washington và Moscow đồng thời quyết định trì hoãn kế hoạch đào tạo phi công Thổ Nhĩ Kỳ trong chương trình máy bay tàng hình F-35 của Washington.
Hai quan chức Mỹ giấu tên nói trên hãng Reuters khẳng định rằng kế hoạch này không thể đảo ngược cho dù Thổ Nhĩ Kỳ có thay đổi quyết định. Hai quan chức Mỹ nhấn mạnh, quyết định hiện chỉ áp dụng cho các phi công và phi hành đoàn bảo dưỡng Thổ Nhĩ Kỳ có kế hoạch đến Mỹ.
Hiện chưa có quyết định chính thức về việc chấm dứt quá trình đào tạo các phi công của Thổ Nhĩ Kỳ và Washington tiếp tục vẫn giữ lại các phi công đang tham gia huấn luyện tại căn cứ không quân Luke ở Arizona, nguồn tin cho biết.
Thêm vào đó, hãng Reuters cho biết trong tuần trước rằng nỗ lực này vẫn đang cân nhắc thận trọng.
Hiện có bốn phi công của Thổ Nhĩ Kỳ đang tham gia chương trình huấn luyện tại căn cứ không quân Luke ở Arizona. Bên cạnh đó, Thổ Nhĩ Kỳ muốn tiếp tục bổ sung phi công tham gia chương trình đào tạo với máy bay tàng hình F-35. Tuy nhiên, kế hoạch hiện dừng lại, các quan chức cho biết.
PhíaThổ Nhĩ Kỳ hiện tại bày tỏ vẫn muốn mua thêm 100 máy bay F-35, có tổng giá trị tương đương 9 tỷ đôla theo giá hiện tại.
Căng thẳng quan hệ chồng chéo
"Nếu Thổ Nhĩ Kỳ muốn rời chương trình F-35 thì đây sẽ là một trong các biểu hiện của việc kết thúc quan hệ giữa hai đồng minh trong lịch sử", các chuyên gia cho biết.
Theo các chuyên gia, quan hệ căng thẳng giữa Washington và Ankara vẫn tiếp tục kéo dài từ vụ vũ khí máy bay tàng hình F-35, bao gồm chiến lược xung đột tại Syria và các vấn đề trừng phạt Iran. Việc Mỹ tiếp tục chỉ ra quyết định về việc chấm dứt chương trình đào tạo phi công bổ sung theo đợt của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ là tín hiệu phản ứng mạnh mẽ khi Ankara vẫn quyết mua S-400 của Nga. Bộ trưởng Quốc phòng Hulusi Akar cho biết ngày 22/5 rằng lực lượng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đang tiếp nhận chương trình huấn luyện tại Nga liên quan đến hệ thống phòng thủ S-400 và lực lượng quân đội Nga có thể sẽ đến Thổ Nhĩ Kỳ trong thời gian tới.
Tổng thống Tayyip Erdogan cho biết vào ngày 5/6 rằng, điều này "nằm ngoài câu hỏi" mà Thổ Nhĩ Kỳ phải trả lời khi nhắc đến thương vụ vũ khí S-400 của Moscow.
Ông Kathryn Wheelbarger, một trong số các quan chức chính sách cấp cao nhất của Lầu Năm Góc vào tuần trước cho biết, việc hoàn thành quá trình giao dịch giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga là một thảm họa. Động thái như vậy đang thổi bay thỏa thuận giữa Washington và Moscow đối với chương trình F-35 và khiến cho nhiều bất cập trong khả năng tương tác giữa Ankara với liên minh NATO.
"Hệ thống phòng thủ S-400 là một hệ thống do Nga thiết kế có thể bắn rơi máy bay, trong đó có máy bay tàng hình F-35. Và điều này không thể tưởng tượng được việc Moscow tiếp cận được cơ hội thu thập tình báo", ông Wheelbarger – quyền trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cho biết.
Lầu Năm Góc hiện từ chối đưa ra bình luận về việc có chấp nhận phi công Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục chương trình huấn luyện tiếp theo hay không. Tuy nhiên, theo hãng Reuters, các thảo luận căng thẳng tiếp tục diễn ra với Ankara về việc có tiếp tục bán tên lửa Patriot cho Thổ Nhĩ Kỳ.
Mỹ cho biết hệ thống phòng thủ của Nga không hề tương thích với máy bay tàng hình F-35. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói tại Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ rằng điều này không thể để mua song hành cả F-35 của Mỹ và S-400 của Nga hiện tại.
Việc Thổ Nhĩ Kỳ muốn mua hệ thống phòng thủ S-400 của Nga đang đặt ra câu hỏi lớn của Ankara trong vai trò liên minh NATO. Nhiều người lo sợ rằng hệ thống phòng thủ của Nga có thể đe dọa đến an ninh, quốc phòng và toàn vẹn lãnh thổ trong NATO.
Vào ngày 2/5, Mỹ đã đề nghị Thổ Nhĩ Kỳ lựa chọn giữa hai hệ thống phòng thủ tên lửa. Nếu Thổ Nhĩ Kỳ vẫn kiên quyết với thỏa thuận S-400 thì Washington sẽ trì hoãn mua máy bay tàng hình F-35
Sự kiên quyết của Thổ Nhĩ Kỳ vẫn tiếp tục. Theo đó, Washington đã tuyên bố chấm dứt chương trình huấn luyện phi công với máy bay tàng hình F-35 của Mỹ.
