(Tổ Quốc) - Mặc dù có những lời nói nồng ấm, tiếp tục duy trì hợp tác và quan hệ quốc phòng, nhưng có những khó khăn lâu dài hơn trong mối quan hệ mà cả Ấn Độ và Nga không dễ dàng giải quyết.
Theo tờ The Diplomat, đại dịch Covid-19 hiện tại dường như không có nhiều tác động đến quan hệ Ấn Độ - Nga. Mối quan hệ song phương đã có dấu hiệu căng thẳng ngay cả trước khi xảy ra đại dịch, chủ yếu là do cả hai quốc gia đang tiến về các bên khác nhau trong cuộc cạnh tranh mới nổi giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Những lo ngại của Ấn Độ về sức mạnh của Trung Quốc đang khiến họ tiến gần hơn đến liên minh Hoa Kỳ và chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Trong khi đó, sự gia tăng căng thẳng giữa Nga và phương Tây dường như đang thúc đẩy Moscow hướng tới mối quan hệ đối tác sâu sắc hơn với Bắc Kinh.
Cả Delhi và Moscow dường như không hài lòng khi ảnh hưởng của những khuynh hướng này có tác động đối với mối quan hệ song phương của họ và cả hai bên đã cố gắng bảo vệ mối quan hệ của họ khỏi những tác động lớn hơn như vậy.
Theo tờ The Diplomat, mối quan hệ Ấn Độ - Nga tiếp tục phần nào phụ thuộc vào mức độ đồng cảm ngoại giao còn lại đối với nhau. Ngoài ra, mối quan hệ về giao thương vũ khí là động lực chính và vẫn đang được tiếp tục.
Ấn Độ rất quan tâm tới hệ thống S-400 của Nga. Ảnh: Reuters.
Loạt thương vụ khổng lồ
Hệ thống phòng không tầm xa S-400 là chỉ số rõ ràng gần đây nhất về mối quan hệ chuyển giao vũ khí. Đã có một số lo ngại về nguy cơ chậm trễ giao hàng nhưng Đại sứ Ấn Độ tại Nga Bala Venkatesh Varma tuyên bố rằng sẽ không có sự chậm trễ đáng kể nào trong việc cung cấp S-400. Ấn Độ đang mua năm khẩu đội S-400 trong một thỏa thuận trị giá hơn 5 tỷ USD, bất chấp nguy cơ trừng phạt của Mỹ.
Việc Ấn Độ chốt hạ mua hệ thống này bất chấp mối đe dọa trừng phạt là một chỉ báo cho thấy Ấn Độ có mong muốn duy trì khía cạnh này trong mối quan hệ với Nga, đồng thời cũng cho thấy lỗ hổng của Ấn Độ đối với lực lượng tên lửa Pakistan. S-400 được tuyên bố là có khả năng chống tên lửa đạn đạo.
Ngoài ra, Nga gần đây đã cung cấp cho Ấn Độ thêm ba tàu ngầm lớp Kilo. Những chiếc tàu ngầm lớp Kilo được tân trang này sẽ gia nhập cùng chín tàu ngầm lớp Kilo khác trong Hải quân Ấn Độ. Sự suy giảm sức mạnh của hạm đội tàu ngầm Ấn Độ là mối quan tâm đặc biệt của họ khi Hải quân PLA Trung Quốc hoạt động mạnh hơn ở vùng biển xung quanh Ấn Độ.
Tháng trước, Ấn Độ đã quyết định mua thêm 400 xe tăng chiến đấu T-90S từ Nga, tờ The Diplomat dẫn nhiều nguồn tin. Những chiếc xe tăng này sẽ tham gia hoạt động cùng hơn 1.000 chiếc T-90S mà Ấn Độ đã có, một phần trong kho xe tăng chiến đấu chủ lực mạnh 3.500 chiếc của Ấn Độ. Ngoại trừ hơn 100 chiếc xe tăng Arjun, phần lớn xe còn lại trong kho là T-72 hoặc T-90S của Nga - một chỉ số cho thấy mối quan hệ quân sự Ấn-Nga có lịch sử gần gũi.
Sức ép từ cạnh tranh khu vực
Tuy nhiên, mối quan hệ này không phải là không có vấn đề. Ấn Độ ban đầu có tham gia chương trình sản xuất máy bay chiến đấu Su-57 thế hệ tiếp theo nhưng đã rút khỏi thỏa thuận vì không hài lòng với hiệu suất và chất lượng sản xuất máy bay phản lực. Điều này nhấn mạnh một vấn đề mà mối quan hệ quốc phòng gặp phải, đó là Nga đang tụt lại phía sau về công nghệ vũ khí. Hơn một thập kỷ sau khi Hoa Kỳ bắt đầu vận hành máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm, Nga chưa thể phát triển máy bay phản lực với hiệu suất tương đương. Điều này có nghĩa là Ấn Độ có thể sẽ phải tìm đến một nơi khác nếu muốn sở hữu vũ khí có hiệu suất tương đương với các nền tảng vũ khí hàng đầu trên thế giới. Việc mua máy bay chiến đấu Rafale của Ấn Độ cũng là một chỉ báo cho xu hướng này.
Về những ảnh hưởng trực tiếp của đại dịch Covid-19 đối với mối quan hệ song phương, Ngoại trưởng Ấn Độ S. Jaishankar đã duy trì liên lạc với các đối tác của mình ở Nga, gần đây nhất là tuần trước. Trong một tweet, ông nói rằng ông đã thảo luận về một số vấn đề bao gồm về Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao BRICS sắp tới cũng như các diễn biến ở Afghanistan và hợp tác trong việc đối phó với đại dịch virus corona.
Mặc dù những điều này cũng là một phần trong các cuộc thảo luận mà Ngoại trưởng Ấn Độ đã có với các đối tác khác nhau, bao gồm cả Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo, nhưng điều trên cho thấy mối quan hệ Nga - Ấn vẫn đang được duy trì.
Cả hai bên cũng đã giúp đỡ nhau đối phó với những ảnh hưởng của đại dịch. Nga bày tỏ sự cảm ơn đối với quyết định của Ấn Độ về việc cung cấp các loại thuốc chính để chống lại đại dịch, HCQ và paracetamol. Cơ quan xuất khẩu quốc phòng chính của Nga, Rosoboronexport cũng đã quyên tặng 2 triệu USD cho quỹ đặc biệt của Thủ tướng Ấn Độ để chống lại đại dịch, được gọi là Quỹ PM Cares. Đại dịch lần này đã ảnh hưởng đến việc đào tạo bốn phi công của Không quân Ấn Độ, những người được chọn tham gia chuyến bay không gian có người lái đầu tiên của Ấn Độ và đang được đào tạo thực hiện nhiệm vụ phi hành gia tại Trung tâm đào tạo thử nghiệm phi hành gia Yuri Gagarin. Và việc đào tạo có thể sẽ tiếp tục sau khi kết thúc đại dịch.
Theo tờ The Diplomat, dù ít hay nhiều, đại dịch Covid-19 đang đẩy nhanh sự cạnh tranh giữa Trung Quốc và khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và điều đó có khả năng sẽ gây thêm căng thẳng cho mối quan hệ Ấn Độ - Nga.
