(Tổ Quốc) - Hơn một năm sau vụ cựu điệp viên hai mang Skripal bị đầu độc, những trở ngại vẫn nằm ở các động thái ngoại giao quan trọng.
Vương quốc Anh và Nga xem xét khả năng tan băng trong quan hệ, bao gồm lựa chọn bố trí một cuộc gặp giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Anh Theresa May tại hội nghị thượng đỉnh của các lãnh đạo nhóm G20 tại Nhật Bản vào cuối tháng này.
Bắt tín hiệu tại G20?
Nếu một cuộc họp như vậy được tiến hành thì đó sẽ là cuộc gặp gỡ trực tiếp đầu tiên ở cấp độ này kể từ vụ đầu độc cựu điệp viên Nga Sergei Skripal và con gái ông ta tại Salisbury, Anh vào tháng 3 năm ngoái. Đây là màn mở đầu đã dẫn đến việc 23 nhà ngoại giao Nga bị Anh trục xuất sau đó là động thái đáp trả tương tự đối với các nhà ngoại giao Anh ở Nga.
Việc giảm sút số lượng cũng như chất lượng các nhà ngoại giao Anh tại Nga đã ảnh hưởng nghiêm trọng năng lực của Anh trong việc phân tích Nga từ bên trong nước này. Moscow cũng đã đóng cửa các văn phòng của Hội đồng Anh và cơ sở ngoại giao của Anh ở St Petersburg.
Theo tờ The Guardian (Người bảo vệ), Anh, không có cuộc họp nào giữa hai nhà lãnh đạo được thúc đẩy trừ khi cả hai bên cảm thấy chắc chắn rằng nó sẽ hiệu quả, và một chương trình nghị sự chung là có thể đạt được. Ngoài ra còn có một câu hỏi về việc liệu ông Putin có muốn thử lật một trang mới với Vương quốc Anh thông qua một thủ tướng mới hay không.
Thủ tướng Anh Theresa May và ông Putin tại hội nghị G20 ở Hàng Châu, Trung Quốc năm 2016. Nguồn: Sputnik/Reuters
Ông Boris Johnson – một ứng viên tiềm năng cho chức thủ tướng mới từ giới lãnh đạo đảng Bảo thủ, đã chỉ trích gay gắt các hành động của Nga tại Syria khi còn là Ngoại trưởng Anh. Nhưng trước khi vụ đầu độc diễn ra, đã tới Moscow vào tháng 12 năm 2017 để gặp Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov.
Hội nghị thượng đỉnh G20, tại Osaka vào ngày 28-29/6, nhiều khả năng sẽ là chuyến đi quốc tế cuối cùng của Thủ tướng May. Ông Putin đã có cuộc gặp ngắn với bà May tại hội nghị G20 lần trước ở Argentina vào tháng 11 năm ngoái.
Mấu chốt vụ đầu độc
Dư luận cho rằng, việc kì vọng Nga nhận trách nhiệm cho vụ Skipal hoặc cho phép hai đặc vụ GRU (bị cáo buộc liên quan đến vụ đầu độc này -pv) bị dẫn độ tới xét xử ở Anh là không hề thực tế.
Bộ Ngoại giao Anh, và các cơ quan tình báo, sẽ phải xem xét liệu một dạng thừa nhận rằng một vụ việc như vậy không nên diễn ra hay sẽ không bị lặp lại – mức tối đa mà Nga có thể đưa ra, liệu là đã đủ để mối quan hệ song phương được đưa ra khỏi sự đóng băng sâu? Anh sẽ cần đảm bảo chắc chắn rằng, Nga rút ra được kết luận đúng đắn sau vụ việc này.
Anh vẫn tin chắc rằng nhà nước Nga là bên chịu trách nhiệm về vụ đầu độc Skipral dựa trên thông tin được cung cấp bởi Porton Down, trung tâm nghiên cứu vũ khí hóa học của chính phủ nước này.
Hai đặc vụ Nga, mà chính phủ Anh đã xác định được danh tính, có mặt tại Salisbury vào thời điểm xảy ra vụ đầu độc, và sau đó họ đã lên TV để giải thích chuyến thăm này chỉ đơn giản là du lịch do quan tâm đến kiến trúc nhà thờ của thành phố.
Còn bà May thì từng lên tiếng rằng vụ đầu độc là do các nhân viên tình báo GRU thực hiện và gần như chắc chắn là đã có sự chấp thuận từ giới lãnh đạo cấp cao của nhà nước Nga.
Tuy nhiên, phía Anh hiện tại đang bị thu hút bởi những bình luận gần đây từ phía ông Putin tách biệt hoạt động chính trị Nga với những hoạt động của cơ quan tình báo. Ông cũng mô tả Skripal, một cựu đại tá trong lực lượng tình báo quân đội Nga và đã phản bội hàng chục điệp viên Nga để đến cơ quan tình báo Anh MI6, là gián điệp của London.
"Ông ta là tình báo của các ông chứ không phải của chúng tôi. Điều đó có nghĩa là các ông đã do thám chúng tôi và do vậy, tôi khó mà nói được gì về những gì diễn ra với ông ta sau đó", theo ông Putin. Dù vậy, ông Putin cũng cho biết, chúng ta cần quên đi tất cả những điều này trong tính toán cuối cùng và các vấn đề toàn cầu liên quan đến lợi ích kinh tế, xã hội và an ninh chung là quan trọng hơn ván bài của các cơ quan tình báo.
Tổng thống Nga cũng đề cập đến cuộc họp gần đây của ông với một số người Anh, mô tả cuộc gặp này diễn ra "rất tốt".
"Chúng tôi nhận được khoản đầu tư từ Anh trị giá 22 tỷ đô la. Những người này muốn tìm cảm giác an toàn. Sẽ dần xuất hiện một xu hướng tích cực trong quan hệ. Chúng tôi coi họ như những người bạn, những người mà lợi ích của họ phải được bảo vệ bất kể tình hình chính trị hiện tại ra sao", ông Putin cho biết.
Christian Turner, phó cố vấn an ninh quốc gia của Anh, đã tới Moscow trong tháng này để gặp các bộ trưởng và quan chức Nga. Một mức độ hợp tác giữa các cơ quan tình báo quốc gia là cần thiết để các tín hiệu, chẳng hạn như việc di chuyển quân đội, không bị hiểu lầm.
