(Tổ Quốc) - Theo Jared Kushner, xung đột Israel và Palestine kết thúc sẽ mở ra cách giải quyết tốt nhất trước ảnh hưởng ngày càng lan rộng của Iran trong khu vực.
Trong lần xuất hiện hiếm hoi trước công chúng hôm Chủ Nhật (3/12), Cố vấn Tổng thống Jared Kushner cho biết, những thúc đẩy của Tổng thống Mỹ Donald Trump cho một thỏa thuận hòa bình giữa Israel và Palestines xuất phát từ niềm tin rằng, thỏa thuận này là tối cần thiết đối với những mục tiêu lớn hơn, bao gồm ngăn cản sự hiếu chiến của Iran và chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan.
“Nếu anh muốn tạo ra thêm sự ổn định toàn thể cho khu vực, anh phải giải quyết vấn đề này,” Kushner phát biểu trước các chuyên gia về Trung Đông tại Diễn đàn Saban của Học viện Brookings.
Tuy nhiên, tờ Washington Post nhận định, gần một năm sau khi Tổng thống Trump chỉ định Kushner - con rể kiêm cố vấn cấp cao Nhà Trắng, làm người đứng đầu “thỏa thuận tối quan trọng” trên, chưa có nhiều dấu hiệu cho thấy rõ phương hướng và tình trạng hiện tại của sáng kiến. Các bên được cho là tham gia thỏa thuận: Israel, người Palestine, các chính phủ Arab và cộng đồng hỗ trợ quốc tế - dường như không được cung cấp thông tin đầy đủ, dẫn đến việc hàng loạt những đồn đoán liên tục xuất hiện.
Tuần trước, một quan chức Israel cho biết: “Nếu hai quốc gia được đề cập đến, phần lớn liên minh [trong Chính phủ Israel] sẽ phản đối.” Theo người này, bất kỳ nỗ lực nào nhằm thành lập một quốc gia Palestine, đều có thể khiến chính phủ của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu “sụp đổ”.
“Chúng tôi nghe thấy những tin đồn về việc đưa các chính phủ Arab vào, trao cho Israel một vài ‘phần thưởng’ và tăng áp lực, đe dọa cho người Palestines,” Hanan Ashrawi, một thành viên của ủy ban điều hành Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO), nói.
Những báo cáo rằng trong tuần này, Mỹ sẽ công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel đã gây ra nhiều quan ngại. “Động thái đó sẽ làm tăng tình trạng vô chính phủ quốc tế và thiếu tôn trọng thể chế và luật pháp toàn cầu,” Tổng thư ký Saeb Erekat của PLO khẳng định. Người Palestine tuyên bố Đông Jerusalem là thủ đô của mình. Với việc thể hiện thái độ rõ ràng trước một vấn đề vẫn được coi là “bước cuối cùng” của toàn quá trình thương lượng, theo ông Erekat, nước Mỹ “cũng sẽ khiến mình không đủ điều kiện đảm nhận bất kỳ vai trò nào trong một sáng kiến vì một nền hòa bình dài lâu”.
Tuần trước, Vua Abdullah II của Jordan cảnh báo, quyết định của Mỹ chuyển đại sứ quán Mỹ tại Israel từ Tel Aviv đến Jerusalem “cần phải đi kèm với một giải pháp toàn diện, dẫn đến việc hình thành một nhà nước Palestine với Đông Jerusalem là thủ đô, bên cạnh Israel”. Vua Abdullah cho rằng, bất kỳ động thái nào ở thời điểm này “có thể sẽ bị các kẻ khủng bố lợi dụng để khuấy động sự bất mãn, tức giận… nhằm truyền bá tư tưởng của chúng”.
Theo luật pháp Mỹ, thứ Hai là hạn cuối để tuyên bố ông Trump đưa ra tuyên bố về việc di chuyển đại sứ quán hoặc là tiếp tục ký kết quyết định tạm hoãn 6 tháng nữa – giống như mọi Tổng thống Mỹ từng làm trong vòng 2 thập kỷ qua.
Cố vấn Jared Kushner từ chối bình luận về vấn đề đại sứ quán và cho biết, ngài Tổng thống “vẫn đang xem xét nhiều yếu tố thực tế khác nhau”. “Tổng thống sẽ đưa ra quyết định của mình… Ông ấy sẽ là người muốn thông báo với các bạn, không phải tôi,” Kushner nói.
 Con rể Tổng thống Trump kiêm cố vấn Nhà Trắng Jared Kushner |
Giải quyết xung đột Israel – Palestine để hướng tới đối phó Iran?
Con rể của Tổng thống Trump cũng nhận định, người Iran cùng “tham vọng hạt nhân và ý định mở rộng [ảnh hưởng] trong khu vực”, cũng như mối đe dọa từ IS và chủ nghĩa cực đoan - sẽ có thể được giải quyết tốt nhất sau khi những vấn đề xung đột giữa Israel và Palestine không còn nữa.
Theo một số quan chức Mỹ, tiến trình kế hoạch là đưa ra một văn kiện cuối toàn diện, đề cập đến tất cả các khía cạnh của thỏa thuận hòa bình - thay vì chuyển từ vấn đề này sang vấn đề khác, nhằm có được sự thỏa hiệp giữa Israel và người Palestine, như trước đây. Mỗi bên được kỳ vọng sẽ tìm thấy tất cả những vấn đề mình hài lòng trong toàn bộ văn kiện – đủ để họ sẵn sàng tuân theo những vấn đề mà họ từng từ chối trong quá khứ. Để dễ hiểu hơn, có thể tưởng tượng toàn bộ quá trình và văn kiện cuối cùng như một bữa tối, trong đó người chủ trì sẽ không hỏi khách muốn ăn gì như thường lệ. Thay vào đó, người này đã chuẩn bị sẵn một thực đơn gồm nhiều món, và thực khách chỉ có thể chấp nhận, hoặc rời đi.
Để có thể đi đến bước cuối cùng, Kushner và đội ngũ của mình đã nhiều lần gặp gỡ các nhà lãnh đạo và đại diện thương lượng của các nước trong khu vực. “Chúng tôi đã cố gắng lắng nghe rất nhiều,” con rể ông Trump nói, “để có thể biết được ranh giới của họ là gì, và tìm ra các điểu đồng thuận chung…”
Một quan chức giấu tên tiết lộ, không một bên liên quan nào biết được các bên còn lại đã thảo luận những gì. Bản thân Kushner cũng lưu ý, mọi thông tin đều được giữ kín.
Theo Washington Post, tất cả những tính toán của Kushner là những gì vẫn được gọi là “những động lực khu vực” – giúp Arab Saudi và các nước có ảnh hưởng lên Palestine, cùng tìm những điểm chung với Israel, và đối phó với Iran cùng chủ nghĩa cực đoan. Cả khu vực đang “bắt tay để chống lại” Iran, Kushner chia sẻ.
Ngoài ra, phía Mỹ cũng khẳng định, mặc dù có sự xuất hiện của các đối tác Arab như Arab Saudi, Jordan, Ai Cập và UAE, tập trung lớn nhất của kế hoạch vẫn là Israel và người Palestine.
(Theo Washington Post)
