(Tổ Quốc) - Cuộc bầu cử địa phương ở Thổ Nhĩ Kỳ cuối tuần qua đánh dấu thất bại tồi tệ nhất đối với Đảng Công lý và Phát triển (AK) của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan, khi đảng đối lập Nhân dân Cộng hòa (CHP) tuyên bố giành chiến thắng ở các thành phố trọng điểm như Istanbul và Ankara.
Tình huống đảo ngược
Theo CNN, Thổ Nhĩ Kỳ vừa tổ chức cuộc bầu cử toàn quốc để bầu ra các thị trưởng ở nhiều địa phương. Đảng của Tổng thống Erdogan đã mất phiếu phổ thông lần đầu tiên kể từ khi bắt đầu tranh cử vào năm 2002, đồng thời mất ghế ở các khu đô thị quan trọng - được xem là thành trì của Đảng AK - trong cuộc bầu cử thị trưởng cấp chính quyền địa phương.
Thị trưởng Istanbul Ekrem Imamoglu. Ảnh: Ozan Kose/AFP/Getty Images
Ông Murat Somer, Giáo sư khoa học chính trị và quan hệ quốc tế tại Đại học Ozyegin ở Istanbul đánh giá đây là thất bại lớn nhất. Đó là thất bại không chỉ về số lượng mà còn vì Tổng thống Erdogan đã sử dụng mọi khả năng có thể của ông để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử.
Kết quả sơ bộ cho thấy Đảng CHP giành được 35 ghế thị trưởng ở 81 thành phố của Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó có hai địa phương quan trọng nhất Istanbul và Ankara. Với 99,8% phiếu được kiểm, đối thủ lớn nhất của ông Erdogan là ông Ekrem Imamoglu, thành viên CHP, tái đắc cử Thị trưởng Istanbul với 51,1% phiếu bầu. Tính trên cả nước, CHP giành được nhiều phiếu bầu nhất, với 37,7%.
Tại thủ đô Ankara, ứng cử viên CHP kiêm thị trưởng đương nhiệm Mansur Yavas đã giành được 60,4% số phiếu bầu. Tại thành phố Izmir, ứng cử viên Cemil Tugay cũng của Đảng CHP đã giành chiến thắng với 48,9% phiếu bầu.
"Khi giành được chiến thắng, chúng tôi muốn gửi một thông điệp đến thế giới rằng nền dân chủ Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không còn suy tàn nữa", Thị trưởng Istanbul Ekrem Imamoglu đăng bài trên mạng xã hội X ngày 1/4.
Đối với Tổng thống Erdogan, Istanbul là viên ngọc quý chiến lược mà cá nhân ông đã thể hiện mong muốn quyết tâm giành lại trong cuộc bầu cử cuối tuần qua. Với kết quả trên, Đảng AK đã mất 10 quận của Istanbul vào tay các đối thủ trong cuộc bầu cử mới nhất. Cử tri quận Beyoglu thuộc Istanbul, nơi Erdogan sinh ra, đã bầu cho ứng viên CHP.
Tổng thống Erdogan gọi đây là một "bước ngoặt" trong bài phát biểu lúc nửa đêm tại trụ sở đảng AKP.
"Thật không may là chúng tôi đã không đạt được kết quả mong muốn. Tất nhiên, chúng tôi luôn tôn trọng quyết định của quốc gia, không ngoan cố và hành động trái với ý chí của quốc gia, cũng như không hoài nghi về sức mạnh của đất nước", Tổng thống Erdogan nhấn mạnh.
Giải pháp khắc phục kinh tế
Tổng thống Erdogan không phải là ứng cử viên trong cuộc bầu cử lần này, nhưng cuộc bỏ phiếu phần lớn được xem như phép thử xem liệu Đảng AK có thể giành lại các thành phố mà họ đã mất trong cuộc bầu cử năm 2019 hay không. Rõ ràng, kết quả nhận được vào ngày 31/3 không phải là điều ông Erdogan và đảng AK mong đợi.
Theo các chuyên gia, kết quả cuộc bầu cử cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với chính ông Erdogan khi đã lãnh đạo đất nước trong 20 năm qua.
Ông Imamoglu đã giành chiến thắng với tỷ số cách biệt trong cuộc bỏ phiếu hôm 31/3. Giờ đây, ông Erdogan không chỉ có ít chính quyền địa phương liên kết với Đảng AK hơn mà còn xuất hiện thêm đối thủ tiềm năng trong cuộc tranh cử tổng thống vào năm 2028.
Giáo sư Somer cho rằng kết quả cuối tuần qua là " tấm thẻ đỏ" đối với ông Erdogan và các chính sách của ông.
Các nhà phân tích cũng nhận định ông Imamoglu ngày càng được coi là đối thủ lớn nhất đối với Tổng thống Erdogan và đảng AKP trước cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo vào năm 2028.
Cuộc bỏ phiếu hôm 31/3 diễn ra trong bối cảnh suy thoái kinh tế vẫn tiếp diễn tại Thổ Nhĩ Kỳ bất chấp sự thay đổi rõ ràng của Tổng thống Erdogan hướng tới các chính sách kinh tế chính thống hơn sau khi tái đắc cử vào tháng 5.
Dù sự trở lại của Mehmet Simsek với tư cách là bộ trưởng tài chính trong nội các mới của ông Erogan được xem là một động thái tích cực cho nền kinh tế nghìn tỷ đô la nhưng lạm phát vẫn ở mức 70%, ảnh hưởng mạnh mẽ đến cuộc sống người dân.
Lạm phát ở Thổ Nhĩ Kỳ vẫn ở mức cao và đồng lira tiếp tục giảm mạnh. Số liệu chính thức cho thấy giá đã tăng 67% trong tháng 2 so với cùng kỳ năm ngoái, mặc dù các ước tính không chính thức cho thấy con số thực tế cao hơn 100%.
Lạm phát tồn tại bất chấp việc ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ tăng lãi suất lên 45% trong tháng 1 - tăng từ mức thấp 8,5% cách đây một năm.
Phát biểu với những người ủng hộ Đảng AK hôm 1/4, ông Erdogan cho biết ông dự định kế hoạch tập trung vào nỗ lực vực dậy nền kinh tế trong 4 năm tới.
"Tôi sẽ tập trung nhiều hơn vào các vấn đề cấp bách của đất nước, đặc biệt là việc hồi sinh vùng ảnh hưởng bởi động đất và khắc phục các vấn đề kinh tế của đất nước. Chúng ta sẽ bắt đầu thấy những kết quả tích cực từ chương trình kinh tế vào nửa cuối năm nay", ông Erdogan nhấn mạnh./.
