Bộ đôi quyền lực Mỹ - Australia gặp mặt với tâm điểm Trung Quốc

Hai Bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng Australia đã gặp các đối tác Mỹ vào thứ ba để tiến hành các cuộc đàm phán quan trọng thường niên, được cho là tập trung vào tác động của Trung Quốc đối với an ninh khu vực, trong bối cảnh ngày càng có nhiều lời kêu gọi xây dựng một mặt trận đoàn kết đối phó với Bắc Kinh.

Trọng tâm là Trung Quốc

Ngoại trưởng Australia Marise Payne và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Australia Linda Reynold đã đến Washington vào thứ hai trước thềm các cuộc tham vấn Bộ trưởng Australia - Mỹ (AUSMIN) mới nhất, vào thời điểm hai nước đang có thái độ cứng rắn hơn với chính sách của Bắc Kinh tại Châu Á – Thái Bình Dương.

Payne và Reynold, trong một tuyên bố trước chuyến đi, cho biết họ sẽ tự cách ly trong 14 ngày khi trở về theo yêu cầu của Australia đối với tất cả khách du lịch quốc tế.

Trong một bài viết tỏ ý không hài lòng về Bắc Kinh trước khi rời đi, hai bà Payne và Reynold đã đưa ra một tuyên bố chung tập trung vào các hành động bá quyền ở Biển Đông và luật an ninh quốc gia mới ở Hồng Kông làm suy yếu các quyền, quyền tự do và tương lai của hàng triệu người.

Tuyên bố này, không nhắc đến Trung Quốc bằng tên, cũng đề cập đến sự gia tăng các cuộc tấn công mạng, thông tin sai lệch về Covid-19, và động thái của các chính phủ độc đoán nhằm ngăn chặn hy vọng về một mạng internet an toàn và mở.

Cuộc hội đàm lần này đánh dấu chuyến đi nước ngoài đầu tiên của các bộ trưởng Australia kể từ khi bắt đầu đại dịch, sau khi chính quyền Trump ra thông báo hối thúc các cuộc họp diễn ra trực tiếp thay vì thông qua liên kết video.

Bà Payne cho biết hôm thứ Bảy rằng các cuộc gặp mặt trực tiếp là rất cần thiết để giải quyết các thách thức chiến lược và nâng cao lợi ích chung của chúng tôi trong một khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương an toàn, thịnh vượng và toàn diện.

Chương trình nghị sự được dự đoán của AUSMIN là dấu hiệu mới nhất cho thấy các đồng minh tiến gần hơn đến việc có chung một lập trường thống nhất, cứng rắn hơn về Trung Quốc, khi quan hệ giữa cả hai bên và Bắc Kinh cũng đang chìm xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.

Canberra, gần đây đã tiết lộ một chiến lược quốc phòng mới với mức tăng 40% trong chi tiêu quân sự, tuần trước đã hành động cùng các đồng minh trong việc bác bỏ các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông.

Sự thay đổi chính sách lớn này của Australia đã diễn ra sau khi chính quyền Trump hồi tháng trước đảo ngược chính sách lâu dài của Mỹ là không đứng về phía nào trong tranh chấp đường thủy giữa các bên gồm Trung Quốc và Philippines, Malaysia, Việt Nam, Đài Loan và Brunei.

Euan Graham, chuyên gia tại Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế - châu Á nói: "Việc thể hiện lập trường của Australia về Biển Đông và phát hành bản cập nhật chiến lược quốc phòng của Australia sẽ mang đến cho Payne và Reynold một vài điều để nói và thể hiện sự chủ động hoạt động chiến lược của Australia".

Lo ngại về Trung Quốc là chủ đề liên kết giữa hai bên. Đây có khả năng là AUSMIN cuối cùng trước khi thay đổi chính quyền Hoa Kỳ, vì vậy Australia sẽ tìm cách thiết lập tính liên tục trong khả năng có thể.

Australia mở ra lối đi độc lập tương đối

Mặc dù có liên kết chặt chẽ với Washington, Canberra đã nói rõ ý định tách biệt chính sách của mình trong bối cảnh chịu áp lực ngày càng tăng của chính quyền Trump đối với các đồng minh để hỗ trợ đường lối cứng rắn của họ đối với Trung Quốc.

Trong một bài phát biểu tuyên bố sự can dự của Mỹ với Trung Quốc là một thất bại, ông Pompeo hôm thứ Năm đã kêu gọi một liên minh mới các nền dân chủ để chống lại Bắc Kinh. Bài phát biểu, diễn ra một ngày sau khi chính quyền Trump ra lệnh đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston vì cáo buộc gián điệp, không nêu rõ quốc gia nào nên tham gia vào một liên minh như vậy.

Trong những nhận xét ủng hộ tự do hàng hải ở Biển Đông hôm thứ năm tuần trước, Thủ tướng Australia Morrison nhấn mạnh rằng tất cả các chính sách của chính phủ là kết quả từ hành động "của chính chúng ta, sáng kiến của chính chúng ta và tuyên bố của chính chúng ta".

Ashley Townshend, giám đốc chính sách đối ngoại và quốc phòng tại Trung tâm nghiên cứu Mỹ của Đại học Sydney, cho biết lập trường cứng rắn hơn của Canberra đối với Trung Quốc vẫn sẽ khác với chính sách của Hoa Kỳ.

"Canberra sẽ cần phải hiệu chỉnh cẩn trọng chính sách Trung Quốc quyết đoán hơn của chính mình khác với cách tiếp cận đối đầu và leo thang đáng kể hơn của chính quyền Trump", theo ông Townshend.

"Trong khi cộng đồng AUSMIN có khả năng phản ánh mối lo ngại ngày càng tăng của Australia đối với cách Trung Quốc tận dụng đại dịch Covid-19 để thực hiện một chiến lược khu vực mạnh mẽ hơn, không chắc sự chỉ trích hành vi của Trung Quốc sẽ chính xác và cứng rắn như một số người trong chính quyền Trump mong muốn", ông Townshend cũng cho hay.

Tong Zhao, thành viên cao cấp tại Trung tâm chính sách toàn cầu Carnegie-Tsinghua ở Bắc Kinh, cho biết Australia sẽ tiếp tục tìm cách đạt được thế cân bằng khó khăn giữa việc đối phó với sự cứng rắn của Trung Quốc và tránh đối kháng với một cường quốc đang nổi lên.

Một thách thức khác mà Australia phải đối mặt là đạt được sự cân bằng hợp lý giữa phát triển khả năng phòng thủ độc lập và việc vẫn dựa vào liên minh quốc phòng với Hoa Kỳ để đảm bảo an ninh trong tương lai, ông Zhao nói. "Việc chính quyền Trump đã giảm cam kết với các đồng minh làm tăng thêm thách thức này".