Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Từ năm 2016, Bộ Công Thương không bổ sung bất kỳ dự án thủy điện nào

Sau hơn 1,5 ngày thảo luận tại Hội trường, có rất nhiều đại biểu nêu quan điểm về vấn đề bảo vệ đất rừng tự nhiên nhằm giảm thiểu tình trạng sụt lở. Giải trình ý kiến các đại biểu, Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết, thủy điện từ lâu đã được quan tâm đặc biệt, đặt trong hàng loạt sự giám sát.

Bộ trưởng cho biết, cả nước hiện có 429 đập thủy điện với các quy mô khác nhau, dung tích trữ nước 56 tỷ m3, công suất khoảng 20.000 MW, chiếm 37% công suất điện hiện nay. Đây là nguồn năng lượng rất quan trọng, phục vụ nhu cầu năng lượng trong quá trình phát triển.

"Chúng ta đang phụ thuộc rất nhiều vào năng lượng nhập khẩu, năng lượng sơ cấp đã gần hết, thủy điện vì thế là nguồn năng lượng rất quan trọng", Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói, đồng thời nhấn mạnh, ngoài chức năng phát điện, các hồ chứa còn có tác dụng tích nước, tùy công suất có thể cắt giảm, điều tiết lũ. Vì thế, việc quản lý, khai thác nguồn năng lượng này như thế nào là nhiệm vụ quan trọng của đất nước.

Từ năm 2016, Bộ Công Thương phối hợp Bộ ngành, địa phương không bổ sung bất kỳ dự án thủy điện nào, dù lớn hay nhỏ, sử dụng đất rừng tự nhiên.

Tỷ lệ chiếm dụng đất từ các dự án được bổ sung quy hoạch cũng giảm, chỉ có 1,9 ha đất sản xuất nông nghiệp, đất rừng trồng, rừng nghèo cho 1MW điện, thấp hơn mức chiếm dụng 10 ha đất cho 1MW theo quy định.

"Điều đó chứng tỏ chúng ta đã thực thi chính sách chặt chẽ, nghiêm túc", Bộ trưởng khẳng định.

Tại buổi thảo luận, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh không phủ nhận tác động tiêu cực của thủy điện đến môi trường, cũng như đời sống dân sinh. Ông cho rằng, đây là vấn đề tổng thể, tùy thuộc vào cách thức khai thác của con người. Giai đoạn trước, nhiều thủy điện chiếm dụng đất rừng tự nhiên, ảnh hưởng rừng đầu nguồn, chức năng của rừng. Vì vậy, từ lâu, thủy điện đã được quan tâm đặc biệt.

Theo đó, giai đoạn 2016, Bộ Công Thương cùng các Bộ ngành đã đưa ra khỏi quy hoạch 472 dự án thủy điện, 8 dự án thủy điện bậc thang, đồng thời loại bỏ 213 điểm tiềm năng phát triển thủy điện khỏi quy hoạch phát triển.

Liên quan tới công tác vận hành, Bộ trưởng cho biết đã có hàng loạt công cụ pháp lý, từ Luật xây dựng, Luật Bảo vệ tài nguyên nước, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Phòng chống thiên tai, cho tới các văn bản hướng dẫn, giám sát để điều chỉnh hoạt động các thủy điện.

Các địa phương đều có hệ thống quan trắc, giám sát, đo lường vận hành của thủy điện. Nguyên tắc là lượng nước xả về hạ du không vượt quá lưu lượng nước về đập. Các chủ đập phải có kế hoạch báo cáo địa phương việc điều tiết, quy trình vận hành, đảm bảo vấn đề xả lũ, an toàn tính mạng cho nhân dân. Bộ trưởng cho biết thống nhất với ý kiến các đại biểu đã nêu về vấn đề giám sát việc xả lũ.

Thời gian qua, người đứng đầu ngành Công Thương cho biết, ông đã tham gia cùng đoàn công tác đi Quảng Bình, Quảng Trị, gần đây nhất là tại Quảng Nam, Quảng Ngãi. Trước mắt, phải khẳng định, sạt lở đất gắn chặt với yếu tố thời tiết dị thường. Lượng mưa ở các tỉnh này rất lớn, tác động nhiều đến địa chất, thổ nhưỡng, gây ra sụt lở nghiêm trọng.

"Chúng ta phải đặt công tác nghiên cứu khoa học và đưa ra những cảnh báo một cách cụ thể hơn nữa. Đặc biệt là bản đồ của các khu vực sụt lún cũng như các nguy cơ biến đổi cực đoan của khí hậu là vấn đề rất lớn mà chúng ta phải dự báo cho công tác phòng, chống thiên tai cũng như về phát triển kinh tế xã hội”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng cho biết tới đây, Bộ Công Thương sẽ làm việc với các địa phương và các bộ, ngành để nghiên cứu cụ thể, đánh giá về những mặt còn hạn chế, những mặt tích cực, để từ đó sẽ có tham mưu chính sách với Chính phủ để tiếp tục siết chặt quản lý trong phát triển thủy điện, làm sao để hạn chế tối đa những tác động tiêu cực nếu có và đồng thời tiếp tục khai thác tốt những cái nguồn tài nguyên của đất nước.

Về vấn đề này, ĐB Mai Sỹ Diến (đoàn Thanh Hóa) tại buổi thảo luận ngày 3/11 cho rằng, thảm họa lũ lụt miền Trung vừa qua đã cho thấy việc đảm bảo an toàn cho các công trình thủy điện trước tác động của biến đổi khí hậu đặt ra thách thức ngày càng lớn. Ông cũng đề nghị Thủ tướng giao Bộ Công Thương, Bộ NNPTNT trình Chính phủ đầu tư những công cụ quan sát, đo đếm, dự báo trong việc vận hành an toàn hồ đập nhằm giảm thiểu rủi ro, ngăn chặn sự cố./.