Bước ngoặt Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng ở Trung Đông

Trung Quốc tăng cường quan hệ với Iran và Iraq

Trang SCMP dẫn tin, Trung Quốc thúc đẩy ảnh hưởng gia tăng ở khu vực Trung Đông, đặc biệt là thúc đẩy quan hệ với hai nước Iran và Iraq trong bối cảnh Mỹ đưa quân ra khỏi Afghanistan và đang gặp bế tắc với vấn đề của Tehran.

Trong cuộc điện đàm với Tổng thống Iran Ebrahim Raisi, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho biết Bắc Kinh sẽ ủng hộ "các yêu cầu chính đáng" của Iran trong các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân và phối hợp với quốc gia này giải quyết các vấn đề khu vực.

"Cho dù tình hình khu vực và quốc tế thay đổi ra sao, Trung Quốc sẽ không ngừng tăng cường phát triển quan hệ hữu nghị với Iran. Hai bên cần tiếp tục ủng hộ lẫn nhau trong các vấn đề liên quan đến lợi ích cốt lõi và các mối quan tâm chính", Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh.

 Trong cuộc điện đàm với Tổng thống Iraq Barham Salih vào ngày 18/8, Chủ tịch Tập Cận Bình cũng nhấn mạnh Trung Quốc sẵn sàng hỗ trợ Iraq trong công cuộc tái thiết đất nước. 

Các cuộc điện đàm giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình với Tổng thống hai nước Iraq và Iran diễn ra trong bối cảnh Bắc Kinh thúc đẩy nhu cầu gia tăng ảnh hưởng tại Trung Đông.

Vào ngày 18/8, Đặc phái viên Trung Quốc về Trung Đông Zhai Jun cũng tham gia cuộc họp trực tuyến với các chuyên gia và cựu quan chức liên quan đến vấn đề của khu vực này, bao gồm chương trình hạt nhân Iran và cả vấn đề Afghanistan hiện tại. Ông Zhai đã đánh giá cao hai chuyến thăm Trung Đông vào năm nay của Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị, trong đó đã khẳng định sẽ hỗ trợ các nước trong khu vực giải quyết các vấn đề xung đột nghiêm trọng và thúc đẩy hợp tác chống đại dịch.

Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Zhai nhấn mạnh chuyến thăm của Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị đã đề cập đến các vấn đề như tái thiết Syria, xung đột Palestine và Israel, thỏa thuận hạt nhân của Iran và hòa bình Trung Đông. Chuyến thăm của ông Vương Nghị đã thể hiện mong muốn của Trung Quốc "sẵn sàng bảo vệ công lý quốc tế để giải quyết các xung đột cũng như sẵn sàng hỗ trợ vì sự ổn định lâu dài trong khu vực".

Ông Zhai khẳng định Trung Quốc sẽ tăng cường hợp tác với các quốc gia Trung Đông nhằm xây dựng cơ chế an ninh cho khu vực.

"Trong tương lai, Trung Quốc mong muốn hợp tác với các quốc gia tại Trung Đông nhằm thúc đẩy nỗ lực phòng chống dịch bệnh Covid-19, bảo vệ công bằng, đồng thời thúc đẩy xây dựng quan hệ đối tác tốt đẹp hơn", ông Zhai nhấn mạnh.

"Đối tác thương mại lớn nhất"

Trong vài tháng qua, Trung Quốc đã gia tăng ảnh hưởng mở rộng tới nhiều quốc gia ở Trung Đông, bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ các quốc gia ở khu vực đối phó với dịch bệnh và thúc đẩy đối thoại về thỏa thuận thương mại tự do giữa Bắc Kinh và Hội đồng hợp tác vùng Vịnh. Đối với Iran, Trung Quốc cam kết sẽ thúc đẩy quan hệ với Tehran và lên tiếng phản đối các lệnh trừng phạt nhằm vào quốc gia này.

Theo các thống kê chính thức, Trung Quốc hiện tại là đối tác thương mại lớn nhất của các quốc gia Ả rập với ước tính kim ngạch thương mại song phương khoảng 24 tỷ USD vào năm ngoái. Khu vực Trung Đông hiện là nguồn nhập khẩu dầu thô lớn nhất của Trung Quốc.

Theo SCMP, Trung Quốc đã tăng cường thúc đẩy hoạt động đầu tư vào Trung Đông thông qua Sáng kiến "Vành đai và Con đường" trong thời gian gần đây. Chiến lược trị giá hàng tỷ đô la thúc đẩy kênh đầu tư và thương mại giữa Trung Quốc với các quốc gia khác trên thế giới. Giới chuyên gia cho rằng, động thái này sẽ là một phần trong nỗ lực của Bắc Kinh nhằm mở rộng ảnh hưởng toàn cầu.

Ông Sun Degang - chuyên gia về vấn đề Trung Đông tại Đại học Fudan cho biết, Trung Quốc có thể đang tìm kiếm cách tiếp cận khác bằng cách tham gia các cuộc tham vấn thông qua nền tảng đa phương, bao gồm Tổ chức Hợp tác Thượng Hải nhằm thúc đẩy ổn định khu vực.

Còn ông Li Guofu, Chuyên gia về vấn đề Trung Đông tại Viện Nghiên cứu quốc tế tại Trung Quốc cho rằng, khái niệm an ninh tập thể mà Bộ trưởng Vương Nghị đưa ra vào năm ngoái là một cơ chế mới nhằm giảm rủi ro bất ổn ở khu vực, nơi các lợi ích của Trung Quốc đang mở rộng theo sáng kiến Vành đai - Con đường.

Chiến lược hướng đến Trung Đông của Trung Quốc nằm trong thông báo đưa ra vào ngày 17/8. Trung Quốc cũng dự kiến đăng cai Hội chợ triển lãm Trung Quốc – Ả-rập trong tuần này ở thành phố Ngân Xuyên thuộc khu tự trị Ninh Hạ Hồi- nơi sinh sống của nhiều người Hồi giáo Trung Quốc. Hơn 239 công ty sẽ tham gia hội chợ lần này bao gồm đại diện các ngành năng lượng sạch, y tế, kinh tế số và thương mại điện tử xuyên biên giới. Giới quan chức chính quyền Ninh Hạ Hồi cho biết, hội chợ sẽ là cơ hội thúc đẩy chuyển giao công nghệ và hòa giải các mâu thuẫn.