(Tổ Quốc) - Thời gian gần đây, vấn đề quyền tác giả, quyền liên quan đang khiến dư luận, đặc biệt giới văn nghệ sĩ rất quan tâm. Liên tiếp những vụ việc liên quan đến phí bản quyền giữa các nghệ sĩ trong nước hay với các nghệ sĩ nước ngoài xảy ra đã khiến cho vấn đề này tiếp tục được hâm nóng.
- 17.12.2018 Hoạt động quản lý nhà nước về quyền tác giả, quyền liên quan từng bước được triển khai và hoàn thiện
- 08.11.2018 Nhiều bất cập trong thực thi quyền tác giả, quyền liên quan ở Việt Nam
- 05.11.2018 Việc thực thi quyền tác giả ở các nước châu Âu tương đối hài hòa
- 02.11.2018 Luật về quyền tác giả, quyền liên quan của Việt Nam từng bước hoàn thiện
Hình minh họa: Chương trình nghệ thuật vang mãi giai điệu Tổ Quốc
Vấn đề quyền tác giả, quyền liên quan trên thế giới đã được triển khai và tiến hành từ lâu, vì thế ít xảy ra những vấn đề tranh chấp hay sai phạm liên quan đến tác quyền, thu phí bản quyền…Cụ thể, tại Hàn Quốc – một trong những quốc gia có ngành công nghiệp giải trí khá phát triển và sôi động tại khu vực châu Á. Kể từ khi ban hành vào năm 1957, Luật Bản quyền của Hàn Quốc đã trải qua 20 lần sửa đổi, bổ sung, trong đó có sửa đổi đầy đủ vào năm 1986 và 2006, để chủ động thích ứng và đối phó với sự tiến bộ của kỹ thuật số công nghệ, môi trường thay đổi để sử dụng tác phẩm có bản quyền, và xu hướng quốc tế về bảo vệ bản quyền.
Để đối phó với những thay đổi trong môi trường chính sách bản quyền toàn cầu, Chính phủ Hàn Quốc đã ban hành tầm nhìn chính sách "tạo ra một hệ sinh thái bản quyền cân bằng và tăng cường chia sẻ", với bốn nhiệm vụ trọng tâm: xây dựng một hệ thống bản quyền linh hoạt và chia sẻ; xây dựng một mạng lưới bảo vệ bản quyền thông suốt; thúc đẩy hệ thống sử dụng và phân phối bản quyền; và nâng cao nhận thức về bản quyền trong cuộc sống hàng ngày.
Tại Việt Nam, hiện nay pháp luật quản lý, thực thi về quyền tác giả, quyền liên quan tại Việt Nam đã tương đối hoàn thiện, tiệm cận được với thế giới. Tuy nhiên, chúng ta vẫn thấy tình trạng vi phạm bản quyền.
Các nghệ sĩ tham gia trình diễn trong chương trình nghệ thuật Vang mãi giai điệu Tổ Quốc
Theo ông Nguyễn Thanh Vân, Trưởng bộ phận Sở hữu trí tuệ, Ban Kiểm tra, Đài Truyền hình Việt Nam, thực trạng vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan ở Việt Nam hiện nay khá nghiêm trọng. Nhiều chương trình phải chi kinh phí lớn mua bản quyền nhưng lại bị Đài khác thu lại phát sóng mà không trả phí bản quyền, hay nhiều chương trình đặc sắc bị sao chép, phát tán tràn lan trên internet, in thành băng đĩa bán trên thị trường...
Nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn - Tổng Giám đốc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) thẳng thắn cho rằng: Vi phạm bản quyền là một trong những vấn nạn của âm nhạc nước nhà, là trở lực lớn trong tiến trình xây dựng công nghiệp âm nhạc, bởi phát triển các ngành công nghiệp văn hóa phải dựa trên sự sáng tạo, khoa học công nghệ và bản quyền trí tuệ.
Trong khi đó, nhạc sĩ Quốc Trung cũng đã có lần lên tiếng rằng, chưa bao giờ vấn đề về bản quyền lại được quan tâm đến như vậy, các báo đài đều đưa tin hàng ngày, các cơ quan quản lý vào cuộc…
Vấn đề vi phạm tác quyền và thu phí tác giả ở Việt Nam hiện nay vẫn còn nhiều vấn đề nan giải. Điển hình là vụ Sky Music vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan của một loạt nhạc sĩ trong suốt một thời gian dài.
Liên quan đến vụ việc này, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung cho biết, 50 tác phẩm của anh bị Sky Music nhận quyền tác giả và 135 ca khúc có quyền liên quan nhưng không được đơn vị này xin phép tác giả. Nhạc sĩ Hoài An cũng lên tiếng vì 192 tác phẩm của anh bỗng dưng có mặt trên trang web của Sky Music mà chưa có sự đồng ý của anh.
Vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan nói chung và bản quyền âm nhạc nói riêng từ lâu vốn được coi là "căn bệnh mãn tính" trong giới giải trí Việt. "căn bệnh mãn tính" này đã được nhắc đi nhắc lại nhiều lần nhưng không ít nghệ sĩ vẫn lờ đi để "vô tư xài chùa". Chỉ đến khi dính vào kiện tụng họ mới thực sự nhận ra tính nghiêm trọng của vấn đề.
Năm 2018, giới nghệ sĩ Việt đã chứng kiến ồn ào kiện tụng giữa ca sĩ Noo Phước Thịnh và nhạc sĩ người Mỹ Zack Hemsey, vì vi phạm bản quyền âm nhạc. Cụ ca sĩ Noo Phước Thịnh bị nhạc sĩ người Mỹ kiện vì đã sử dụng trái phép một đoạn nhạc trong tác phẩm "The Way" của ông trong MV "Chạm khẽ tim anh một chút thôi".
Ngay sau khi nhạc sĩ người Mỹ lên tiếng, đại diện truyền thông của nam ca sĩ Noo Phước Thịnh đã "chữa cháy" bằng lời giải thích là do không hiểu rõ về luật nên phía ê-kíp sản xuất đã sử dụng một đoạn nhạc ngắn nhạc sĩ Zack Hemsey mà chưa xin phép…
Thực hư việc Noo Phước Thịnh cùng ê kip của mình có không rõ luật hay không thì chỉ có người trong cuộc mới rõ. Tuy nhiên, vụ việc này một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh đối với các nghệ sĩ của chúng ta. Việt Nam đã ký kết và tham gia một số điều ước quốc tế về quyền tác giả, quyền liên quan. Vì thế hãy tìm hiểu kỹ và tuân thủ luật chơi, đừng để "mất bò mới lo làm chuồng". /.
