(Tổ Quốc) - Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte dường như đang tạo thế cân bằng giữa các “cầu thủ” trong khu vực để đem lại lợi ích riêng cho Philippines.
Thay vì đơn giản là phát triển quan hệ nồng ấm với Trung Quốc hay lạnh nhạt với liên minh truyền thống với Mỹ và Nhật Bản, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte dường như đang tạo thế cân bằng giữa các “cầu thủ” trong khu vực để đem lại lợi ích riêng cho Philippines.
 Những tuyên bố về quan hệ với đồng minh của ông Dutete gần đây đang dấy lên nhiều lo ngại. (Nguồn: Rappler) |
Xích gần Trung Quốc
Cựu Tổng thống Philippines Fidel Ramos đã tới Hồng Kông vào đầu tháng Tám để gặp gỡ Fu Ying, Chủ tịch Ủy ban đối ngoại Quốc hội Trung Quốc với nhiệm vụ là "phá vỡ lớp băng và nhen nhóm lại tình hữu nghị" giữa hai nước đã có, ông Ramos nói.
Bắc Kinh đã phản ứng gay gắt với phán quyết của Tòa trọng tài thường trực (PCA) về vụ kiện của Philippines đối với tuyên bố chủ quyền trái phép của Trung Quốc trên Biển Đông vừa qua. Hiện tại, chính quyền mới của ông Duterte đang cố gắng để “hàn gắn” sự căng thẳng này với người khổng lồ châu Á.
Một ngày sau bữa ăn tối với ông Fu, ông Ramos cho biết hai bên đã thảo luận cách để thúc đẩy hợp tác hòa bình giữa hai nước. "Chúng tôi hy vọng rằng việc kết nối sẽ giúp Trung Quốc và Philippines khởi động đối thoại và cải thiện quan hệ," phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Xuân Oánh Trung Quốc cũng nói.
Ông Duterte hy vọng sẽ đạt được sự hợp tác kinh tế lớn hơn từ Trung Quốc. Bắc Kinh đang mạnh mẽ phát triển các dự án đường sắt và cơ sở hạ tầng tại Philippines trong một nỗ lực lớn giúp gây ảnh hưởng đến tranh chấp hàng hải và tiến tới giải quyết vấn đề này song phương.
Tuy nhiên, lập trường của ông Duterte với Trung Quốc cũng không phải luôn luôn là sự hòa giải. "Đó sẽ là sự đẫm máu" nếu Trung Quốc vi phạm lãnh thổ Philippines, ông phát biểu tại một doanh trại quân đội vào cuối tháng trước.
Lạnh nhạt với đồng minh
Cho tới nay, Philippines thường tập trung nỗ lực ngoại giao của mình vào các đồng minh truyền thống Hoa Kỳ và Nhật Bản – hai đối tác đang đặt nhiều hi vọng vào vai trò của Manila tại Biển Đông. Ông Duterte đã cam kết với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe sẽ tuân thủ phán quyết của PCA cũng như nhiều lần nhấn mạnh sẽ tiếp tục quan hệ liên minh với phương Tây.
Tuy nhiên, ông Duterte dường như vẫn chưa sẵn sàng để đưa mối quan hệ với Hoa Kỳ vào chiến lược này, đặc biệt là sau khi Tổng thống Obama chỉ trích chiến dịch chống ma tuý của ông. Dù cả hai bên đều cho rằng những “sự cố” này không ảnh hưởng tới mối quan hệ sâu rộng Mỹ - Philippines, tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng, vẫn có sự “rạn nứt” nào đó.
Gần đây, ông Duterte đã nói rằng Philippines có thể dừng tham gia hoạt động tuần tra Biển Đông cùng với Hải quân Hoa Kỳ để tránh trở thành một "hành động thù địch" đối với Bắc Kinh; kêu gọi một số binh sĩ Mỹ rời khỏi Philippines và nói rằng ông sẽ theo đuổi một chính sách đối ngoại độc lập hơn cũng như sẽ tăng cường mua vũ khí từ Trung Quốc và Nga.
Theo Wall Street Journal (WSJ), động thái xa rời đồng minh truyền thống này của Philippines sẽ là một đòn giáng mạnh vào những nỗ lực của Tổng thống Barack Obama trong chiến lược củng cố mối quan hệ chặt chẽ hơn với các nước châu Á để tạo thế cân bằng với ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh.
Tuy nhiên, đối với Manila, điều này cũng mang đến những hệ lụy không nhỏ. "Đây là một chiến lược mạo hiểm và nguy hiểm" khi xa lánh đồng minh khu vực – điều còn xa vời với người dân Philippines vốn gần gũi với Mỹ. Trong khi đó, dấy lên sự lo sợ đối với lực lượng quân đội Philippines – đã kề vai cùng quân đội Mỹ trong nhiều thập kỷ", Ian Storey, một thành viên cao cấp tại Viện Ishak ISEAS-Yusof ở Singapore cho biết.
Phát ngôn viên của lực lượng vũ trang Philippines, Tướng Restituto Padilla sau đó đã cho biết trong một tuyên bố ngày 12/9, “chúng tôi khẳng định với người dân và các nước đồng minh rằng, quan hệ quốc phòng Philippines – Mỹ vẫn rất vững chắc. Các hoạt động được lên kế hoạch trong năm nay vẫn sẽ được tiếp tục thực hiện trong khi việc lập kế hoạch hợp tác cho năm 2017 và xa hơn vẫn đang được xúc tiến.”
Còn theo Nikkei, trong các bài phát biểu của ông Duterte đã cho thấy tuyên ngôn về tình yêu của ông đối với Philippines và rằng tân Tổng thống Philippines thực sự muốn đem lại sự phát triển mới cho quê hương mình. Nikkei cũng cho rằng, không thân Mỹ hay Trung Quốc, ông Duterte về phe Philippines.
Hiện chưa rõ lập trường “thân Philippines” của ông Duterte sẽ đem lại hiệu quả ra sao. Tuy nhiên, sự lo ngại từ các nước đồng minh, láng giềng khu vực và cả người dân Philippines sau những tuyên bố, động thái ngoại giao mới của tân Tổng thống Philippines sẽ tiếp tục là một vấn đề Manila cần đối mặt.
(Theo Nikkei, Wall Street Jounal)
