"Chấn động" vì khoản tiền hối lộ khổng lồ, Ukraine vạch rõ vai trò của bố con ứng viên tổng thống Mỹ Joe Biden

Theo Washington Post, các công tố viên Ukraine cho hay, một khoản tiền lớn trị giá lên tới 6 triệu USD được xếp thành các cọc tiền mới tinh, buộc chặt bằng dây chun hồng – chính là số tiền dùng để hối lộ một nhân viên điều tra chống tham nhũng của nước này. Mục đích là dừng các hoạt động liên quan tới vụ án tham ô chống lại người sáng lập công ty khí đốt tự nhiên Burisma.

Đối với người dân Ukraine, hình ảnh những bao tải tiền lớn thực sự gây chấn động – không phải chỉ vì giá trị của nó. Những thập kỷ gần đây, tình trạng tham nhũng của Ukraine được đánh giá là rất nghiêm trọng và những khoản tiền như vậy vẫn được trao tay một cách bí mật và thường hiếm khi bị đưa ra ánh sáng.

Tuy nhiên, số tiền trên giờ đây lại bị cơ quan luật pháp phát hiện và được công khai bởi giám đốc Cục Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine và công tố viên đặc biệt chống tham nhũng. Hôm chủ nhật (14/6), các chi tiết xung quanh vụ án đã được hé lộ tại một tòa án ở Kiev.

Theo giới chức Ukraine, nhân viên làm việc tại Cục Chống Tham nhũng được trả 6 triệu USD để ngừng điều tra vụ án chống lại nhà sáng lập Burisma là Mykola Zlochevsky. Ông Zlochevsky từng là bộ trưởng sinh thái và tài nguyên thiên nhiên Ukraine. Truyền thông địa phương đưa tin, phải mất tới 12 giờ mới đếm hết được số tiền mặt hối lộ.

Công tố viên chống tham nhũng đặc biệt Nazar Kholodnytsky loại bỏ khả năng liên quan tới vụ án của ứng cử viên tổng thống Đảng Dân chủ Mỹ Joe Biden và con trai Hunter Biden. Còn giám đốc Cục Chống Tham nhũng Artem Sytnyk lại đề cập tới những nghi can ngoài nhà sáng lập Zlochevsky, bao gồm một cựu nhân viên khác của Burisma và hai cựu nhân viên thuế vụ.

Ông Zlochevsky bị cáo buộc tham ô các quỹ vay từ Ngân hàng Nhà nước Ukraine cung cấp cho Real Bank vào năm 2013. Năm 2014, Hunter Biden tham gia vào hội đồng quản trị của Burisma và rời đi 4 năm sau đó.

Burisma là một trong những tâm điểm của cuộc luận tội Tổng thống Mỹ Donald Trump. Năm ngoái, ông Trump được cho là đã cố gắng gây áp lực lên Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky để Kiev mở điều tra hướng vào hai bố con nhà Biden dựa trên mối quan hệ của Hunter với công ty khí đốt. Burisma cũng có tên trong những nỗ lực từ phía luật sư riêng của ông Trump là Rudolph Giuliani với mục đích "đào ra" những chứng cứ bất lợi cho cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden trước thềm cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Luật sư Giuliani theo đuổi các cáo buộc rằng, ông Biden đã ép tổng thống Ukraine lúc đó là Petro Poroshenko nhằm cách chức Tổng Công tố Ukraine Viktor Shokin – để đổi lấy lời đảm bảo cho khoản vay từ Mỹ cho Ukraine trị giá 1 tỷ USD. Các đồng minh của Tổng thống Trump nói, ông Biden muốn ngăn cản các cuộc điều tra có khả năng tìm ra những hành động sai trái của con trai mình.

Tuy nhiên, vào lúc đó, ông Biden công khai cho biết, việc gây sức ép cách chức Shokin là nằm trong một chiến dịch của Mỹ, Liên minh châu Âu và các tổ chức tài chính quốc tế vì theo họ, vị trí Tổng Công tố không có hiệu quả trong cuộc chiến chống lại tham nhũng tại Ukraine.

Một cựu Tổng Công tố khác của Ukraine là Ruslan Ryaboshapka từng tiến hành kiểm tra các hồ sơ của vụ án Burima và khẳng định không tìm thấy bất kỳ chứng cứ sai trái nào của hai bố con ông Biden.

Trong khi đó, Burisma phủ nhận liên quan tới những cáo buộc hối lộ mới.

"Công ty Burisma và các quản lý không có bất kỳ liên hệ nào với thông tin của Văn phòng Công tố viên Chống tham nhũng và một số cơ quan truyền thông về việc tham gia vào các hành động bất hợp pháp", một thông cáo phát đi ngày 13/6 của Burisma nêu rõ. "Công ty đang hoạt động phù hợp với khung pháp lý hiện tại và là một trong những công ty đóng thuế lớn nhất cũng như bảo vệ cho lợi ích ngành năng lượng độc lập của Ukraine".

Các chi tiết xung quanh cáo buộc hối lộ được đưa ra trong buổi khởi tố cựu phó giám đốc thứ nhất văn phòng thuế Kiev Mykola Ilyashenko và Andrii Kicha – một cựu cố vấn pháp lí cho Burisma. Một cựu nhân viên thuế vụ khác là Olena Mazurenko bị buộc tội đồng phạm.

Theo các công tố viên, Ilyashenko đã trao 3 túi du lịch chứa 5 triệu USD toàn tờ tiền 100 USD cho nhân viên Cục Chống tham nhũng Yevgeny Shevchenko trong một khu đỗ xe phía dưới trụ sở văn phòng thuế Kiev. 1 triệu USD còn lại được trả như là "tiền hoa hồng trung gian".

Giới chức cho biết, 6 triệu USD là mức tiền hối lộ kỷ lục từng bị phát hiện tại Ukraine. Khoản tiền giờ đây được thu về cho ngân sách Ukraine.

Nếu cuộc điều tra bị ngừng lại, đó sẽ là một món quà sinh nhật đặc biệt cho ông Zlochevsky – người vừa tròn 54 tuổi ngày 14/6. Nó cho phép ông có thể quay trở về Ukraine mà không phải đối mặt với nguy cơ bị bắt giữ.

"Tại sao những người thực hiện hành vi bất hợp pháp lại vội vã như vậy?", Giám đốc Cục Chống Tham nhũng Sytnyk đặt câu hỏi hôm thứ 7 (13/6). "Bởi vì ngày mai, ông Zlochevsky có một bữa tiệc sinh nhật và họ muốn đạt được kết quả tốt nhất".

Các công tố viên tiết lộ, những bên tham gia thừa nhận cáo buộc hối lộ từ hôm thứ 4 (10/6). Công tố viên chống tham nhũng đặc biệt Kholodnytsky phủ nhận sự liên quan của hai bố con Biden.

"Hãy chấm dứt điều này một lần và mãi mãi", ông nói. "Biden Jr. và Biden Sr. không tham gia vào quá trình". Ông Sytnyk cũng nhấn mạnh, vụ việc không có động cơ chính trị.

Một số nhà hoạt động chống tham nhũng tại Ukraine coi vụ bắt giữ là một tín hiệu đầy hy vọng cho thấy, văn hóa tham nhũng tại Ukraine cuối cùng cũng đã bắt đầu đổi thay.

"Tôi nghĩ đó là một vụ lớn nhưng rõ ràng mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm", giám đốc Trung tâm Hành động Chống tham nhũng Ukraine Daria Kaleniuk chỉ ra. "Đây là vụ hối lộ lớn nhất bị phát hiện liên quan tới một quan chức cấp cao".

"Thông thường tại Ukraine, các công tố viên giống như ở siêu thị vậy. Có mức giá để kết thúc vụ án và có mức giá để mở lại vụ án. Trường hợp này đúng là một cột mốc quan trọng", Kaleniuk nói.