Chính trường Mỹ "dậy sóng" trước đồn đoán Nhà Trắng mở lối đi riêng vũ khí tới Saudi

Các quan chức này cho biết quyết định viện dẫn quyền miễn trừ về an ninh quốc gia trong Đạo luật kiểm soát xuất khẩu vũ khí để bỏ qua bước xem xét của quốc hội về thương vụ được đề xuất cho Saudi có thể được đưa ra sớm nhất là vào thứ Sáu. Theo AP, các quan chức này không có quyền thảo luận công khai vấn đề và nói với điều kiện giấu tên.

Hiện chưa rõ thương vụ nào sẽ được đưa vào đề xuất miễn trừ tiềm năng này, theo đó có thể cho phép chuyển giao các loại vũ khí từng bị chặn trước đó hoặc được áp dụng cho những vũ khí mới. Việc bán đạn dược điều hướng chính xác cho Saudi Arabia đã bị trì hoãn trong hơn một năm.

Ông Trump có thể đang xem xét hướng đi mới cho thương vụ vũ khí Mỹ - Saudi. (Nguồn: AP)

Sự phản đối của Quốc hội về việc hỗ trợ quân sự của Mỹ cho Saudi Arabia đang gia tăng và các nhà lập pháp đã chặn khoảng 2 tỷ đô la giá trị vũ khí bán cho vương quốc này trong hơn một năm do lo ngại về thương vong dân sự trong chiến dịch quân sự do Saudi dẫn đầu ở Yemen và sự liên quan của Saudi trong vụ giết hại nhà báo Jamal Khashoggi vào tháng 10 năm ngoái.

Theo các quan chức, Ngoại trưởng Mike Pompeo, người sẽ ủy quyền lệnh miễn trừ trên, đã xem xét bước đi này trong nhiều tháng. Nhưng vấn đề đã trở nên cấp bách hơn trong những tuần gần đây do điều chính quyền Mỹ cho là mối đe dọa ngày càng tăng từ Iran và các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào các cơ sở dầu mỏ Saudi của phiến quân Houthi của Yemen trong tuần này.

Thượng nghị sĩ Bob Menendez của New Jersey, một thành viên của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, cho biết hôm thứ Năm rằng ông sẽ có bước đi dừng mọi hoạt động bán vũ khí phát sinh từ sự miễn trừ.

"Tôi sẽ theo đuổi tất cả các biện pháp lập pháp phù hợp và các phương tiện khác để vô hiệu hóa những điều này và bất kỳ hoạt động giao dịch nào đang diễn ra theo kế hoạch nếu chính quyền đi theo cách này", ông nói trong một tuyên bố.

Đã có tiền lệ cho việc sử dụng lệnh miễn trừ khẩn cấp cho việc bán vũ khí cho Saudi Arabia. Tổng thống Ronald Reagan đã viện dẫn điều này vào những năm 1980 và cả hai Tổng thống George H.W. Bush và George W. Bush đã sử dụng cho các giao dịch trước Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991 và chiến tranh Iraq năm 2003.

Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối bình luận, trích dẫn một chính sách không thảo luận về khả năng bán vũ khí cho đến khi Quốc hội được thông báo.