Chuyên gia Mỹ chỉ ra bài học cả Mỹ, Nga và Trung Quốc đã "bỏ quên" từ Chiến tranh lạnh

Phát biểu trong một cuộc họp trực tuyến của tổ chức Asia Society ở Hong Kong hôm thứ Sáu (25/9), ông Michael McFaul – cựu đại sứ Mỹ tại Nga và hiện là giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Stanford, Mỹ nhận định, Mỹ, Trung Quốc và Nga nên rút kinh nghiệm từ những sai lầm trong Chiến tranh lạnh nếu muốn tránh được xung đột vũ trang.

Theo ông McFaul, các nhà lãnh đạo thế giới cần phải sẵn sàng cho cả hợp tác và đối đầu, cũng như thực hiện các hoạt động ngăn ngừa và quản lý khủng hoảng hiệu quả.

"Điều này khiến các bên hiểu lầm lẫn nhau và có thể làm nảy sinh xung đột nguy hiểm. Tôi thực sự quan ngại trước sự tương tác ít ỏi giữa chính phủ của mình với chính phủ Nga và chính phủ Trung Quốc," ông McFaul nói.

Sự trỗi dậy của Trung Quốc trong vai trò một thế lực quân sự sẽ là thách thức chính sách đối ngoại quan trọng nhất mà Mỹ phải đối mặt trong thời gian còn lại của thế kỷ 21. Tuy nhiên, cựu đại sứ cũng chỉ ra, "việc phóng đại quá mối đe dọa này sẽ đem lại một hệ quả tiêu cực và đây chính là bài học mà tôi cho rằng chúng ta phải rút ra từ Chiến tranh Lạnh".

Ông McFaul phân tích, hiện mọi người quá chú tâm vào so sánh mối quan hệ đối thủ giữa các cường quốc – đặc biệt là Bắc Kinh và Washington – với những căng thẳng địa chính trị đã kéo dài trong gần suốt nửa sau thế kỷ trước.

"Tôi nghĩ sự khác biệt trong quan hệ Mỹ-Nga ngày nay quan trọng hơn nhiều nếu đặt cạnh những so sánh với thời Chiến tranh lạnh, và theo tôi, điều đó đặc biệt đúng đắn với trường hợp quan hệ Mỹ-Trung", giáo sư Đại học Stanford chỉ ra.

Tất nhiên vẫn có những tương đồng nhất định trong quan hệ cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc khi so sánh với kỷ nguyên Chiến tranh lạnh, như cuộc chiến ý thức hệ. Nhưng ông McFaul đánh giá, hiện tại có những khác biệt lớn hơn, bao gồm việc không có các cuộc chiến tranh ủy nhiệm, Mỹ vượt hơn Trung Quốc trong một số lĩnh vực, mối liên kết kinh tế Mỹ-Trung Quốc và quyết định của Tổng thống Donald Trump dần thu hẹp vai trò của Mỹ trên chính trường quốc tế.

"Trong suốt thời kỳ Chiến tranh lạnh, người Mỹ trong Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ luôn nghĩ chúng tôi đang dẫn dắt thế giới tự do. Giờ đây đó là một ý kiến gây tranh cãi, đặc biệt là trong Đảng Cộng hoà, và nó cũng bị phản đối trong cả Đảng Dân chủ. Đó là một khác biệt lớn của cạnh tranh Mỹ-Trung ngày hôm nay so với cạnh tranh Mỹ-Liên Xô trong Chiến tranh lạnh trước đây", ông nói.