(Tổ Quốc) - Động thái chuyển đại sứ quán Mỹ tại Israel từ Tel Aviv tới Jerusalem đã khiến Trung Đông mất đi niềm tin với vị thế bảo trợ hòa bình của Washington.
Tối thứ 6 tuần trước, Nhà Trắng đã công bố rằng, chuyến thăm của con rể Tổng thống Trump kiêm cố vấn cấp cao của Nhà Trắng Jared Kushner và nhà đàm phán của Mỹ về vấn đề Trung Đông Jason Greenblatt tuần này bao gồm các điểm dừng ở Israel, Jordan, Ai Cập, Qatar và Saudi Arabia. Đây là chuyến thăm thứ hai của Kushner và Greenblatt đến khu vực này sau một tháng, sau khi họ thăm Israel một thời gian ngắn vào tháng trước để dự buổi khai trương đại sứ quán Mỹ tại Jerusalem.
Kì vọng phá thế bí tại Trung Đông
Ngày 19/6, Kushner và Jason Greenblatt đã gặp gỡ Vua Abdullah của Jordan để thảo luận về những nỗ lực bảo trợ một thỏa thuận hòa bình giữa người Palestine và Israel. Các chi tiết của thỏa thuận vẫn còn bí mật, nhưng ông Kushner cũng nêu ra cuộc khủng hoảng nhân đạo đang diễn ra ở Dải Gaza, theo Nhà Trắng.
 Jared Kushner đang tìm kiếm sự ủng hộ cho kế hoạch hòa bình Israel và Palestine từ các đồng minh Trung Đông. |
Một quan chức của Nhà Trắng tuần trước đã cho biết, trong việc giúp xây dựng kế hoạch hòa bình của chính quyền Mỹ, hai quan chức (Kushner và Jason Greenblatt) hy vọng “thu thập được một số ý kiến từ các nước lớn trong khu vực về một số câu hỏi còn lại mà nhóm hòa bình của Nhà Trắng đang thảo luận.” Chưa có hạn chót về công bố một kế hoạch hòa bình, nhưng các quan chức Nhà Trắng đã nói với Haaretz rằng, chính quyền Mỹ đang cân nhắc công khai kế hoạch giữa Israel và Palestine sau khi nó được giới thiệu với các nhà lãnh đạo trong khu vực.
Trước chuyến đi của Kushner và Greenblatt, ông Trump đã có cuộc điện đàm với Quốc vương Qatar. Vấn đề Israel-Palestine không được nhắc đến trong cuộc hội thoại chính thức của Nhà Trắng, nhưng kết luận cuộc điện đàm cho biết, ông Trump đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đoàn kết các quốc gia vùng Vịnh để giải quyết các thách thức về an ninh và ngoại giao trong khu vực. Còn đặc phái viên Greenblatt đã ca ngợi Qatar vì nỗ lực làm việc với Israel để cải thiện tình hình nhân đạo tại Gaza.
Những thông tin này cho thấy chính quyền Trump có kế hoạch sử dụng mối quan hệ chặt chẽ với Qatar và Saudi Arabia để thuyết phục các quốc gia vùng Vịnh đầu tư khoảng 1 tỷ USD để hỗ trợ gần 2 triệu dân khu vực Gaza đang nghèo khó.
Đánh mất niềm tiên của thế giới Ả Rập
Bất chấp những nỗ lực này, chính quyền Trump dường như đã đánh mất vị thế chính đáng của mình với người Palestine sau quyết định chuyển đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv đến Jerusalem. Động thái chuyển đại sứ quán của Mỹ đã khiến người dân Palestine và người dân trên khắp Trung Đông tức giận, coi đó là sự hỗ trợ ngầm cho tuyên bố của Israel đối với chủ quyền toàn bộ thành phố Jerusalem.
Amanda Kadlec, một nhà phân tích Trung Đông thuộc Tập đoàn Rand ở Washington cho biết: “Sự tin cậy mà nước Mỹ mang lại trong khu vực về việc bảo đảm hòa bình bình dưới mọi hình thức hiện không còn được giữ nguyên”. “Tuy nhiên, những gì lâu nay vẫn tồn tại là vai trò của nước Mỹ với tư cách là người điều phối quốc tế chính của cuộc đối thoại giữa người Israel và người Palestine… Nhưng việc di chuyển đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv đến Jerusalem đã thay đổi tất cả điều đó", Kadlec nói. "Điều này được cộng đồng Ả Rập và Hồi giáo coi là một bước ngoặt trong lập trường của Hoa Kỳ, cho thấy sự chuyển biến mạnh mẽ từ các nỗ lực giải quyết xung đột, dù không có kết quả trong nhiều thập kỷ qua, sang việc chủ động châm ngòi bất đồng."
Trong một tuyên bố được đưa ra ngay trước chuyến thăm của Kushner tới Jordan, nhà lãnh đạo Palestine Mahmoud Abbas đã chỉ trích kế hoạch phục hồi Gaza của chính quyền Trump, gọi đây là nỗ lực khoét sâu chia rẽ vào người Palestine ở Gaza và Bờ Tây.
Ông Abbas cho biết trong một tuyên bố: “Giới lãnh đạo Palestine cảnh báo các nước trong khu vực chống lại việc hợp tác với một động thái nhằm mục đích duy trì sự chia rẽ giữa Gaza và Bờ Tây và dẫn đến các nhượng bộ tại Jerusalem và các thánh địa”.
Thế đẫm máu tại Gaza
Dù vậy, tình hình ở Gaza ngày càng trở nên đẫm máu và cần một giải pháp. Hôm thứ hai, quân đội Israel đã phát động các cuộc tấn công vào nhóm Hồi giáo Palestine Hamas- hiện đang kiểm soát Gaza. Ít nhất hai người Palestine đã chết ngay hôm đó sau khi đụng độ với quân đội Israel. Các cuộc biểu tình đã diễn ra tại Dải Gaza từ tháng Ba và khiến hàng chục người thiệt mạng.
Trong khi đó, một chuyên gia nói rằng kế hoạch bơm tiền vào Gaza của chính quyền Trump sẽ không có nhiều tác dụng để giải quyết xung đột của khu vực.
“Kushner đang gặp gỡ với vua Abdullah để xây dựng sự ủng hộ cho kế hoạch hòa bình của mình, nhưng điều này không diễn ra vào một thời điểm thích hợp cho anh ta. Vua Abdullah đã phải dành cả tháng để dập tắt tình trạng bất ổn tồi tệ nhất trong nhiều năm qua, và việc hỗ trợ cho một kế hoạch hòa bình mới không có khả năng đứng đầu danh sách ưu tiên của ông, ”Chris Meserole, một chuyên gia Trung Đông tại Viện Brookings, nói với Newsweek, đề cập đến các cuộc biểu tình gần đây ở Jordan đã dẫn đến sự rung chuyển chính phủ nước này.
“Các báo cáo ban đầu cho thấy Kushner đang cố gắng làm dịu tình hình để hướng tới một thỏa thuận với hàng trăm triệu đô la viện trợ cho Gaza,” Meserole nói thêm. "Tuy nhiên, cuộc chiến năm 2009 đã gây ra hơn 4 tỷ USD thiệt hại, nên khó có thể thấy một vài trăm triệu đô la sẽ khiến thỏa thuận này được suôn sẻ trong thế giới Ả Rập, đặc biệt là khi khu vực này vẫn đang nóng bỏng sau quyết định của chính quyền Trump di dời đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv đến Jerusalem. ”
