Đại án Việt Á: Nếu thực hiện dân chủ cơ sở, công khai thông tin sẽ không xảy ra hàng loạt vi phạm

Ngày 14/6, tiếp tục Chương trình kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở

Nếu thực hiện dân chủ cơ sở, công khai thông tin sẽ không xảy ra hàng loạt vi phạm

Thảo luận tại hội trường về dự án Luật này, đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội) cho rằng, trong vụ nâng khống giá kit test tại công ty Việt Á, nếu chúng ta thực hiện tốt dân chủ cơ sở, công khai minh bạch để mọi người biết sẽ tránh được những vi phạm phải xử lý thời gian qua.

"Nếu thực hiện dân chủ cơ sở, công khai thông tin mua kit từ Việt Á với giá như thế, hay cơ quan hải quan công khai thông tin hàng chuyến, hàng tháng công ty Việt Á đã nhập kit test từ Trung Quốc về bao nhiêu, với giá thế nào... chắc chắn chúng ta sẽ không để CDC các tỉnh phải mua giá như Việt Á bán. Và sẽ không xảy ra hàng loạt vi phạm như thời gian qua", đại biểu Hoàng Văn Cường nói.

Đại biểu Hoàng Văn Cường cũng dẫn chứng vụ án mua chế phẩm 3C để xử lý ô nhiễm nước xảy ra tại UBND TP Hà Nội, nếu làm rõ, công bố công khai cho người dân biết nước hồ phải xử lý bằng hóa chất nào, được mua ở đâu, đơn vị nào cung cấp… thì sẽ không thể xuất hiện tình trạng kéo dài từ năm 2016 đến năm 2020 mới phát hiện là sai phạm.

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường, nhìn lại tất cả những vụ án tham nhũng như vụ việc đặt máy xét nghiệm trong bệnh viện, mua bán, đấu thầu thiết bị y tế, việc mua bán tài sản công hoặc vụ mua bán Mobifone… Tất cả những vụ này đều có điểm chung thực hiện rất đúng, các quy trình rất có đầy đủ. Tuy nhiên cũng có điều giống nhau nữa là không được minh bạch, không được công khai, không được thông tin để cho người dân biết.

Đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, nếu chúng ta công khai dân chủ để mọi người đều biết thì tất cả những vụ này đều được ngăn chặn trước.

"Qua đó cho thấy, nếu thực hiện tốt dân chủ cơ sở, công khai, minh bạch để người dân biết được thông tin, nắm được mọi hoạt động của cơ quan quản lý nhà nước trong việc sử dụng các nguồn lực công trong các quyết định có liên quan đến người dân, đến cộng đồng thì chắc chắn rằng chúng ta sẽ nhận được rất nhiều ý kiến tham gia đóng góp của người dân để mang lại kết quả quyết định đó tốt hơn. Đồng thời cũng sẽ tránh được những sai phạm như thời gian vừa qua", đại biểu nêu rõ.

Từ thực tế trên, đại biểu Hoàng Văn Cường đề xuất 2 nội dung liên quan đến công khai và phương thức công khai. Về công khai, đại biểu cho biết, về nguyên lý cứ bất kể cái gì liên quan đến quản lý các nguồn lực công, liên quan đến người dân thì cần phải công khai, trừ những gì thuộc về bí mật nhà nước.

Do đó, đại biểu đề nghị chúng ta không nên quy định cứng trong luật này vì trên thực tế, cuộc sống sẽ thay đổi rất nhiều, phát sinh nhiều vấn đề mới. "Chỉ không công khai những gì thuộc về bí mật nhà nước, thuộc về quy định cấm không được công khai, trường hợp còn lại như tất cả các quyết định có liên quan đến nguồn lực công, liên quan đến người dân đều phải thực hiện công khai", đại biểu nhấn mạnh.

Thay thế cách phổ biến thông tin qua loa truyền thanh để tránh ảnh hưởng sức khỏe người dân

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp) cho biết, việc thực hiện dân chủ còn nhiều bất cập trong nội dung, hình thức, phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng chưa thống nhất, mỗi nơi thực hiện khác nhau, thiếu chế tài xử lý tùy trường hợp cụ thể, vai trò giám sát, phản biện của Mặt trận, đoàn thể cũng như của người dân chưa rõ, ít được lắng nghe. Cho nên việc xây dựng Luật Dân chủ cơ sở là hết sức cần thiết.

Về tên gọi, đại biểu thống nhất gọi là Luật Dân chủ ở cơ sở, mở rộng phạm vi điều chỉnh với chỉ hai loại hình chính thức là cơ quan đơn vị và doanh nghiệp. Đại biểu bày tỏ thống nhất với ý kiến không bao gồm doanh nghiệp ngoài nhà nước, hợp tác xã và các tổ chức khác có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động. Bởi, mối quan hệ lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động theo hợp đồng sẽ chi phối các luật có liên quan như Luật dân sự, Luật lao động, Luật doanh nghiệp,… không thể bị chế tài của luật này được. Doanh nghiệp tư nhân không giống doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp chỉ cần thực hiện đúng quy định của pháp luật, nếu sai phạm sẽ bị xử lý theo luật.

Do đó, đại biểu đề nghị không thuộc phạm vi điều chỉnh như trong dự thảo Luật, nếu quy định sẽ chồng chéo, trùng lắp và gây khó khăn cho hoạt động doanh nghiệp. Nếu áp dụng mà chủ doanh nghiệp không thực hiện cũng sẽ không giải quyết hoặc không bắt buộc được, khó chế tài tương tự như hợp tác xã vì hợp tác xã có luật quy định của hợp tác xã.

Phát biểu tranh luận, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh) cho rằng dự thảo Luật cần tập trung vào khái niệm dân chủ ở khía cạnh quan hệ giữa chính quyền và người dân. Nghị quyết Đảng nêu rõ dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng, để giải quyết tình trạng mất dân chủ trong quan hệ giữa các cơ quan nắm giữ quyền lực nhà nước và nhân dân.

Đại biểu cho rằng nếu phạm vi áp dụng của luật này mở ra quá rộng, liên quan đến những loại quan hệ đã được điều chỉnh bằng Hiến pháp và các luật khác thì sẽ có nguy cơ làm xáo trộn quan hệ xã hội đã và đang được điều chỉnh và vận hành ổn định bởi các đạo luật khác.

Đại biểu nêu ví dụ, quan hệ giữa người dân với nhau thì đã có Hiến pháp và Bộ luật dân sự điều chỉnh rất đầy đủ. Trong quan hệ dân sự, có những nội dung không thể giải quyết bằng nguyên tắc thiểu số phục tùng đa số.

Khi người dân tham gia quan hệ lao động, là người lao động, đã có Bộ luật Lao động, Luật Công đoàn quy định… Người sử dụng lao động và người lao động bình đẳng với nhau bằng hợp đồng lao động, nếu có vi phạm về tranh chấp thì có công đoàn, trọng tài lao động và Tòa án giải quyết…

Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa, trong những luật hiện hành đã xử lý nội dung về quan hệ dân chủ ở trong đó, ví dụ như giữa giám đốc và công nhân, giữa hợp tác xã và xã viên, giữa Hội đồng quản trị và các cổ đông… nên việc mở rộng phạm vi điều chỉnh là không phù hợp.

Ngoài ra, đại biểu đề nghị thay thế cách phổ biến thông tin tới cộng đồng qua loa truyền thanh để tránh gây tiếng ồn, làm ảnh hưởng sức khỏe người dân.