Gia đình có ảnh hưởng lớn nhưng báo cáo về kinh tế, xã hội thường rất ít hoặc mờ nhạt

Con cái không được sống cùng bố mẹ gây ra nhiều hệ lụy

ĐB Lê Thị Nguyệt cho hay, sự đa dạng của các nhóm gia đình, thực tế không đăng ký kết hôn, mẹ đơn thân có yếu tố nước ngoài, v.v., đặt ra vấn đề bảo vệ, hỗ trợ trẻ em là người có quan hệ huyết thống với trẻ em liên quan đến các khía cạnh xã hội có thể nảy sinh ngay từ trong gia đình.

Theo ĐB Lê Thị Nguyệt, một vấn đề nữa là trẻ em và người chưa thành niên bị xao nhãng ngay trong gia đình, không có có cơ hội được sống chung với cha mẹ, sống trong gia đình có người thân vi phạm pháp luật, đặt ra vấn đề cần bảo đảm quyền của trẻ em và người chưa thành niên từ trong gia đình.

"Hiện nay, chưa có con số thống kê chính thức về tình trạng này, nhưng thực tế do bố mẹ đi làm ăn xa, xuất khẩu lao động, làm công nhân, làm nghề tự do tại các thành phố lớn, làm thêm giờ, v.v. không có điều kiện chăm sóc con đã gửi con sống cùng với ông bà hoặc người giúp việc gia đình. Do có sự cách biệt về tâm lý, quan điểm sống, v.v. giữa các thế hệ và nhiều yếu tố khác đã tác động, ảnh hưởng xấu khiến một bộ phận trẻ em và người chưa thành niên không có cơ hội được chăm sóc, giáo dục và bảo vệ một cách tốt nhất. Đây là một trong những nguyên nhân gia tăng số trẻ em tham gia tệ nạn xã hội, nghiện games và phát triển không lành mạnh hoặc phát triển không bình thường, trẻ em tự kỷ, rối loạn tâm thần, tình trạng nạo phá thai ở trẻ vị thành niên và học sinh, sinh viên đang rất đáng quan tâm"- ĐB Lê Thị Nguyệt lên tiếng.

76,6% các vụ ly hôn trong 10 năm qua có nguyên nhân từ bạo lực gia đình

Bạo lực gia đình cũng có ảnh hưởng sâu sắc đến sự bền vững của gia đình và làm suy yếu khả năng tăng cường rào chắn trước các vấn đề xã hội không lành mạnh nảy sinh từ trong gia đình.

Dẫn các số liệu của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam năm 2017 có 31,8% phụ nữ bị chồng bạo lực tinh thần và 3,6% bạo lực thể chất, ĐB Lê Thị Nguyệt nêu, nguyên nhân chính là cách ứng xử cá nhân và ứng xử giữa vợ và chồng không hài hòa, 69,5% trẻ em đã từng bị bố mẹ xử phạt bằng đánh, đấm, đạp, tát, v.v. 31,6% cha mẹ thừa nhận xử phạt con bằng hình thức bạo lực về thể chất, bạo lực với người cao tuổi trong 10 năm qua khoảng gần 8% dưới hình thức hỗn láo, lăng mạ, sỉ nhục, v.v.

Trong 10 năm từ 01/7/2008 đến 31/7/2018 có 76,6% các vụ án ly hôn được Tòa án nhân dân các cấp thụ lý và giải quyết cho ly hôn có nguyên nhân từ bạo lực gia đình.

Chỉ tính riêng từ đầu tháng 7 đến ngày 5/9/2019 tại 6 tỉnh, thành phố đã xảy ra 7 vụ án bạo lực gia đình nghiêm trọng làm 14 người chết và 3 người bị thương nặng. Điển hình là vụ án xảy ra ngày 01/9/2019 tại xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng, Hà Nội, anh trai đã truy sát gia đình em trai làm 4 người chết và một người bị thương nặng.

Cũng theo ĐB Lê Thị Nguyệt, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư có tác động và ảnh hưởng khá lớn đến gia đình, nhất là những ảnh hưởng trái chiều, tăng khoảng cách giữa các thành viên trong gia đình, thành viên ít có thời gian cho gia đình, vận dụng sai thông tin dẫn đến hậu quả xấu, do không có khả năng sàng lọc, dẫn đến giao tiếp, ứng xử khó khăn, cha mẹ khó kiểm soát được con, v.v.. Có khả năng thay đổi mối quan hệ tương tác giữa các thành viên trong gia đình theo hướng không có lợi cho sự phát triển bền vững của gia đình và toàn diện của các thành viên.

Ngoài ra, còn có sự suy thoái về đạo đức, lối sống của một số thành viên trong gia đình, việc xem nhẹ các giá trị văn hóa gia đình truyền thống, hôn nhân cận huyết thống, xâm hại tình dục phụ nữ và trẻ em, buôn bán người, ma túy, mại dâm, cờ bạc, tín dụng đen, cầm đồ, v.v. cũng tác động không tốt đến gia đình nhưng chưa có giải pháp hữu hiệu để xử lý.

Cần đầu tư hơn cho gia đình

Theo ĐBQH Lê Thị Nguyệt, trong các chính sách về kinh tế và xã hội của Nhà nước ta năm 2020 và các năm tiếp theo cần dành đầu tư hơn cho gia đình.

Trong đó có việc, thay thế dần các chính sách không phát huy được vai trò của gia đình trong phát triển kinh tế, như trợ cấp cho không, vay không lãi suất, bằng các hình thức thúc đẩy thiết thực hơn về cơ hội đầu vào là nguyên vật liệu, thiết bị, đất đai, v.v. và đầu ra là thị trường tiêu thụ sản phẩm. Đề nghị Chính phủ tiếp tục đầu tư cho chính sách an sinh xã hội theo hướng tiếp cận tới đơn vị gia đình, hiện nay đã có bảo hiểm y tế, trong đó bảo đảm chính sách an sinh xã hội gồm cả phòng ngừa, ứng phó, khắc phục rủi ro, xây dựng an sinh xã hội toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm, có tiêu chí rõ ràng và thúc đẩy bảo hiểm xã hội toàn dân bởi đây là cốt lõi của an sinh xã hội bền vững.

Tiếp theo, ĐB Lê Thị Nguyệt cho rằng cần rà soát, xác định đúng, đủ và toàn diện các tiêu chí liên quan đến gia đình trong thống kê chung và thống kê về giới. Tiếp tục nghiên cứu sâu về khía cạnh liên quan đến gia đình và mối quan hệ trong gia đình.

Tiếp theo là xây dựng chính sách về giáo dục tiền hôn nhân và giáo dục gia đình theo các hình thức phù hợp, thiết thực, gắn với các giai đoạn phát triển của đời người và hướng đến việc ứng phó với thất nghiệp trong hiện tại của vợ, của chồng và tương lai của con, hỗ trợ cho con cách thức tham gia vào mạng xã hội, tạo không gian nuôi dưỡng tâm hồn cho các thành viên trong gia đình, trao cơ hội hợp tác, chia sẻ, cân đối chung, riêng hợp lý, giảm khoảng cách giữa vợ và chồng về tâm lý, sinh lý, thể lực, ngôn ngữ và thiên chức…

ĐB Lê Thị Nguyệt cũng nhấn mạnh việc tăng cường năng lực quản lý nhà nước về dân số, gia đình, phụ nữ, trẻ em và bình đẳng giới đủ mạnh để thực hiện các chức năng quản lý nhà nước và dịch vụ công dành cho gia đình.