Giá lợn giống cấp cho hộ nghèo Lai Châu: Cao ngất trời!

Chương trình hỗ trợ sản xuất trong mục tiêu giảm nghèo nhanh và  bền vững từ Nghị quyết 30a của Chính phủ được triển khai tại huyện Nậm Nhù, tỉnh Lai Châu, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, tăng thu nhập, nâng cao đời sống về mọi mặt cho người dân. Tuy nhiên, giá con giống được cấp cho người dân phải chịu quá nhiều loại phí, dẫn đến giá cao ngất trời, người hưởng lợi là doanh nghiệp chứ không phải người dân.

Chính sách hỗ trợ làm khó người dân

Từ năm 2014 đến nay, người dân huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu vẫn chưa hết xôn xao việc lợn giống cấp thuộc Chương trình 30a cho người dân có giá cao ngất ngưởng. Trong khi giá lợn giống tại địa phương rất thấp, khoảng 70 - 90 nghìn đồng/kg thì lợn giống của Chương trình 30a cấp cho người dân lên đến 230.000 đồng/kg.

Anh Lò Văn Xuông, bản Huổi Van 1, xã Nậm Hàng, chăm sóc lợn giống Móng Cái được cấp theo chương trình 30a

Qua tìm hiểu của phóng viên thì tháng 4 năm 2017, huyện Nậm Nhùn tiến hành hỗ trợ cho 454 hộ tương ứng 454 con lợn (kinh phí khoảng 2,8 tỷ đồng) với 100% giống lợn nái Móng Cái, trọng lượng tối thiểu 30kg/1 con. Tuy nhiên khi thực hiện đã có chuyện nhập nhằng về trọng lượng con giống, khi cấp có nhiều con dưới 30kg. Tỷ lệ con giống chết nhiều, điển hình như xã Nậm Hàng cấp 103 con thì chết 81 con, xã Lê Lợi cấp 60 con thì chết gần 30 con.  

Tình trạng lợn được cấp từ chính sách bị chết xảy ra ở tất cả các xã nằm trong Chương trình 30a, những con sống thì không sinh sản dù đã được phối giống đúng kỹ thuật.  Ông Lý Văn Hoài, Bí thư Chi bộ bản Nậm Hàng, thị trấn Nậm Nhùn cho biết: Trong 2 năm 2015, 2016 bản được cấp 30 con lợn giống Móng Cái, khi đến thời kỳ sinh sản được phối giống đúng kỹ thuật thì chỉ có duy nhất 1 con đẻ. Nhưng lợn con đẻ xong cũng chết. Cấp ủy, chính quyền thị trấn Nậm Nhùn và cơ quan chuyên môn huyện xuống kiểm tra cho phép các hộ bán số lợn giống Móng Cái không đẻ để mua giống địa phương nuôi thay thế.  

Theo chia sẻ của người dân bản Huổi Van 1, xã Nậm Hàng: Năm 2016 bản được cấp 38 con nhưng chỉ sống 5 con. Lợn to có mà con nhỏ cũng có, ngày đầu mang về ăn tốt mấy tuần, sau cho thức ăn nó không ăn, người run, sau đó bà con gọi người tiêm nhưng vẫn không cứu được. Trường hợp có 8 con chết trong thời gian 'bảo hành' thì đều được cấp lại nhưng sau vẫn tiếp tục chết mất 6 con.

 Anh Lò Văn Xuông, bản Huổi Van 1, xã Nậm Hàng bức xúc nói: “Theo bà con thì nên để người dân tự mua lợn giống địa phương sau đó đưa tiền thì hiệu quả hơn. Nếu cho tôi từng đó tiền, tôi sẽ mua lợn tại bản được 2-3 con giống”.

Dự án lớn nhưng không kiểm tra, đánh giá hiệu quả chương trình

Làm việc với ông Nguyễn Văn Giáp – Trưởng Phòng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn huyện Nậm Nhùn cho biết: Từ Năm 2014-2017, huyện không làm báo cáo chi tiết đánh giá về hiệu quả, sự sinh trưởng, phát triển lợn giống theo nguồn vốn Chương trình 30a mà chỉ lồng ghép vào báo cáo tổng kết chung của huyện về lĩnh vực nông nghiệp hàng năm. Về việc lợn chết do nguyên nhân nào thì đây là trách nhiệm cơ quan chức năng. Còn việc cấp giống lợn Móng Cái  được thực hiện theo sự chỉ đạo của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.

ông Nguyễn Văn Giáp – Trưởng Phòng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn huyện Nậm Nhùn trả lời về nguyên nhân giá lợn giống tăng cao.

Trả lời phóng viên về câu hỏi: Từ năm 2014-2017, không có báo cáo đánh giá cụ thể về hiệu quả cấp lợn giống theo nguồn vốn 30a tại sao huyện vẫn hỗ trợ? Ông Nguyễn Quang Hải – Phó Chủ tịch UBND huyện Nậm Nhùn cho biết là do nhu cầu của  người dân vẫn đề nghị lên và huyện vẫn tiến hành cấp giống. Câu trả lời của ông Nguyễn Quang Hải, Phó Chủ tịch huyện Nậm Nhùn hoàn toàn trái ngược với ý kiến của người dân. Khi người dân trong huyện mong muốn được hỗ trợ giống lợn địa phương, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng và cách chăn nuôi của người dân.

Về giá con giống, được biết năm 2016 huyện Nậm Nhùn lập hồ sơ tính toán (có dựa trên thẩm định giá các đơn vị và các loại phí mức) khoảng 230 nghìn đồng/1kg. Như vậy bình quân mỗi con lợn 30kg được hỗ trợ có tổng gần 7 triệu đồng khi đến tay người dân. Trong khi cùng thời điểm giá lợn địa phương chỉ rơi khoảng 70 - 90 nghìn/kg. Điều đáng nói hơn nữa đó là, hầu hết lợn sau khi cấp cho người dân đã bị chết, gây thất thoát, lãng phí tiền của Nhà nước, không phát huy hiệu quả nên người dân nghèo vẫn nghèo thêm.

TRIỆU VĨ