Giải mã "vũ khí lai" Mỹ dùng để giết chết thủ lĩnh Al Qaeda tại Syria

Các quan chức Mỹ và cả từ phía al Qaeda cho biết hôm thứ Tư rằng Khaled al-Aruri, thủ lĩnh thực tế của nhánh Qaeda ở Syria, được gọi là Hurras al-Din, đã thiệt mạng trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái ở Idlib, tây bắc Syria vào ngày 14/6.

Đáng chú ý là loại vũ khí được sử dụng trong vụ tấn công này. Tên lửa Hellfire được điều chỉnh mang theo đầu đạn mất hoạt tính. Nó sẽ không phát nổ nhưng ném xuống hiện trường khoảng 100 pound kim loại nhắm vào chiếc xe của al-Aruri. Nếu tên lửa tốc độ cao không giết được ông ta thì tính năng khác của tên lửa này gần như chắc chắn làm được điều đó. 100 tấn kim loại này có sáu lưỡi kiếm dài và sẽ chém gọn bất cứ thứ gì trên đường đi của nó.

Khí tài giảm sức sát thương dân thường

Biến thể Hellfire này, được gọi là R9X, được phát triển ban đầu cách đây gần một thập kỷ, được cho là theo định hướng của Tổng thống Barack Obama nhằm giảm thương vong dân sự và thiệt hại tài sản trong các cuộc chiến chống khủng bố kéo dài ở các điểm nóng xa xôi như Afghanistan, Pakistan, Iraq , Syria, Somalia và Yemen.

Vũ khí này, được tờ Tạp chí Phố Wall mô tả chi tiết vào năm ngoái, đã được sử dụng nhiều hơn trong những năm gần đây, các quan chức Mỹ cho biết, điển hình là khi một thủ lĩnh khủng bố cấp cao đã được định vị nhưng các vũ khí khác có nguy cơ đe dọa đến thường dân gần đó.

Tên lửa Hellfire thông thường, với đầu đạn nổ khoảng 20 pound, thường được sử dụng để chống lại các nhóm hoặc các mục tiêu có giá trị cao đang gặp gỡ các tay súng khác. Nhưng khi săn lùng một thủ lĩnh đơn độc, R9X giờ đây thường là vũ khí được lựa chọn.

Một cuộc không kích của quân đội Mỹ ở Yemen vào tháng 1/2019 đã giết chết Jamal al-Badawi, một trong những người bị nghi ngờ âm mưu đánh bom tàu khu trục Cole của Hoa Kỳ vào năm 2000.

Và thủ lĩnh cấp hai của Al Qaeda, Abu al-Khayr al-Masri, cũng là con rể của Osama bin Laden, đã chết trong một cuộc không kích của CIA ở tỉnh Idlib ở tây bắc Syria vào tháng 2/2017.

Hình ảnh chiếc xe mà al-Masri được cho là đã sử dụng tiết lộ những chi tiết bất thường: Chiếc xe không bị hư hại do nổ lớn, nhưng một quả đạn rõ ràng đã đâm thẳng vào nóc xe. Điều này cho thấy quân đội đã cố tình sử dụng đầu đạn mất hoạt tính để tiêu diệt mục tiêu bằng tác động vận tốc cao. Các quan chức Lầu Năm Góc vào thời điểm đó không tiết lộ chi tiết về các lưỡi kiếm R9X.

Không quân Hoàng gia Anh đã sử dụng bom dẫn đường chính xác mất hoạt tính trong các giai đoạn đầu của cuộc tấn công Iraq năm 2003, và Không quân Pháp đã làm điều tương tự ở Libya vào năm 2011. Cả hai loại đạn này đều sử dụng lưỡi kiếm mà phiên bản Mỹ sau này cũng sử dụng.

Lầu Năm Góc và CIA hôm thứ Tư từ chối bình luận về việc sử dụng tên lửa R9X trong vụ giết chết al-Aruri.

Việc sử dụng loại tên lửa này phù hợp với định hướng của quân đội Mỹ tăng cường sử dụng các loại đạn dược, khí tài nhỏ hơn để tiêu diệt các mục tiêu – điều được thể hiện rõ trong các chiến dịch trên không gần đây chống lại Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria nhằm tránh thương vong dân sự.

Chiến lược này bao gồm việc tăng cường sử dụng GBU-39, một quả bom có đường kính nhỏ 250 pound trong các trận chiến Mosul năm 2016 và 2017 và sau đó là Raqqa. Một vũ khí khác cũng phổ biến hơn là các hệ thống vũ khí tiên tiến tiêu diệt chính xác mục tiêu. Họ đã chuyển đổi một tên lửa 2,75 inch nhỏ, không có tính năng dẫn đường thành một vũ khí bắn tỉa phóng từ trên không.

Nhưng ngay cả việc sử dụng các loại đạn nhỏ hơn, chính xác hơn cũng đã khiến nhiều thường dân thiệt mạng ở Afghanistan và cuộc chiến chống IS.

Mối đe dọa lâu dài từ Al Qaeda

Khả năng bám trụ của chi nhánh Qaeda ở Syria, cũng như hoạt động của các chi nhánh khác ở Tây Phi, Somalia, Yemen và Afghanistan, cũng nhấn mạnh mối đe dọa lâu dài của nhóm khủng bố này bất chấp cái chết của Bin Laden và phần lớn nhóm này đã bị nhóm Nhà nước Hồi giáo lấn lướt những năm gần đây.

Trong một cuộc đối thoại với các phóng viên hôm thứ Tư, sau khi công bố báo cáo quốc gia hàng năm về khủng bố hàng năm, điều phối viên chống khủng bố Mỹ Nathan A. Sales nói rằng: "Al Qaeda vẫn là lực lượng toàn cầu với các mạng lưới và chi nhánh trên toàn thế giới".

al-Aruri, còn được gọi là Abu al Qassam, là người bạn thân thiết và là anh rể của Abu Musab al-Zarqawi, trùm khủng bố người Jordan đứng đầu Al Qaeda ở Mesopotamia, cho đến khi ông ta thiệt mạng trong một cuộc không kích của Mỹ vào Iraq năm 2006, theo thông tin từ Thomas Joscelyn, một biên tập viên của Long War Journal.

Năm 2015, al-Aruri là một trong năm nhân vật cấp cao của Qaeda được Iran trả tự do để đổi lấy một nhà ngoại giao Iran bị bắt giữ tại Yemen. Động thái này đã để một chiến binh cực đoan có kinh nghiệm trở lại chiến trường, và sau khi tới Syria, ông ta từ từ leo lên hàng ngũ để trở thành thủ lĩnh thực tế ở đó.

"Khaled al-Aruri là một trong những nhân vật cao cấp nhất của Al Qaeda trên toàn thế giới và là một thành viên kì cựu của nhóm này – người đã bắt đầu làm việc với Zarqawi vào cuối những năm 1980", Charles Lister, giám đốc của Chương trình chống cực đoan, khủng bố và vấn đề Syria tại Viện Trung Đông.

Ngoài việc là đại diện chính của Al Qaeda tại Syria, al-Aruri còn tham gia vào nỗ lực hồi sinh sự hiện diện của nhóm này tại Iraq, Thổ Nhĩ Kỳ và Lebanon, tái kết nối các mạng lưới đã bị suy yếu trong những năm gần đây, ông Lister nói.