"Hô biến" đảo hoang thành tàu sân bay, Nhật Bản tìm cách xoa dịu Mỹ?

Phần lớn Mageshima thuộc quyền sở hữu của một công ty phát triển bất động sản tại Tokyo. Hiện trên hòn đảo có hai đường băng giao nhau bị bỏ hoang sau một dự án phát triển trong quá khứ.

Chính phủ Nhật Bản cho hay, các đường băng sẽ được cải tạo và sử dụng cho các máy bay của Hải quân và Thủy quân lục chiến Mỹ, nhằm mô phỏng hoạt động hạ cánh trên tàu sâu bay. Các chi tiết xung quanh khung thời gian cụ thể vẫn chưa được tiết lộ.

Tuy nhiên, theo CNN, nếu được xây dựng, Mageshima cũng có thể trở thành một căn cứ thường trực cho Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản trong bối cảnh Tokyo đang muốn củng cố vị thế của mình tại khu vực, đặc biệt là trước những tranh chấp với Trung Quốc xung quanh quần đảo Senkaku (hay còn được Trung Quốc gọi là Điếu Ngư).

"Quyết định mua đảo Mageshima là rất quan trọng và phục vụ cho việc củng cố năng lực đánh chặn của liên minh Mỹ - Nhật Bản cũng như năng lực phòng thủ của Nhật Bản", Chánh Văn phòng nội các Nhật Bản Yoshihide Suga nói.

Việc mua Mageshima đã được nhắc tới từ nhiều năm nay. Tasuton Airport – công ty sở hữu hầu hết hòn đảo cuối cùng đã đạt được một thỏa thuận với chính phủ vào cuối tháng 11.

Mageshima được đánh giá là phù hợp để trở thành một căn cứ của Mỹ dành cho hoạt động tập luyện cất và hạ cánh của các máy bay trên tàu sân bay.

Thoả thuận trị giá 146 triệu USD xuất hiện vào thời điểm đang có nhiều lời kêu gọi Mỹ gia tăng các căn cứ chiến lược tại Đông Á khi Trung Quốc không ngừng gia tăng kho vũ khí của mình.

Lực lượng không quân chiến đấu của Mỹ tại Nhật Bản chủ yếu được phân bổ theo 6 căn cứ. Nhiều nghiên cứu gần đây cảnh báo, với nguồn lực hiện tại, Mỹ sẽ dễ bị thương tổn trước các đợt tấn công sớm bằng tên lửa của Trung Quốc trong trường hợp xảy ra xung đột. Một cách để đối phó với điều đó là dàn trải quân đội và hạ tầng của Mỹ ra nhiều căn cứ hơn.

"Sau này, việc đa dạng hóa các căn cứ của Nhật và Mỹ (riêng hoặc chung) sẽ trở thành một xu thế", ông Corey Wallace, nhà phân tích an ninh châu Á tại Đại học Freie, Berlin nhận định. "Liên minh sẽ linh hoạt hơn nếu các căn cứ và thiết bị được phân tán hơn".

Lý thuyết ở đây là, càng có nhiều căn cứ, đối thủ sẽ cần phải có nhiều tên lửa hơn khi tấn công các mục tiêu và giành lợi thế trong kịch bản chiến tranh xảy ra. Các căn cứ lâu dài trên mặt đất được đánh giá là có giá trị hơn các tàu chở sân bay bởi vì nó có thể chịu được nhiều cuộc tấn công hơn. Một tàu sân bay có thể bị đánh hạ chỉ bởi một quả tên lửa hoặc ngư lôi.

Ngoài ra, các thiệt hại xảy tới cho căn cứ trên mặt đất cũng có thể được khắc phục một cách nhanh chóng hơn là một cỗ máy chiến tranh tổng hợp như tàu sân bay.

"Khi anh đặt mục tiêu và đánh chìm một tàu sân bay, điều đó là không thể đảo ngược", ông Collin Koh, một học giả nghiên cứu tại Trường Nghiên cứu Quốc tế Rajaratnam, Singapore nói.

Còn đối với một hòn đảo? "Ít nhất, nó không chìm… Anh có thể giành thời gian và nỗ lực để đưa nó trở lại chiến dịch lần nữa", ông Koh chỉ ra.

Căn cứ mới cũng là một tín hiệu tốt cho hợp tác quốc phòng Mỹ - Nhật. Trong những năm gần đây, quan hệ này đã bị xói mòn trên hai lĩnh vực: người dân địa phương không ngừng gây sức ép lên chính phủ Nhật để di dời các hoạt động quân sự Mỹ ra khỏi khu vực đông dân cư, còn Tổng thống Donald Trump thúc ép các đồng minh như Nhật "chia sẻ" bớt gánh nặng tài chính cho người dân Mỹ đóng thuế.

Ở yếu tố đầu tiên, ông Wallace phân tích, đảo Megashima có thể làm đảm nhận một phần nhiệm vụ của các sân bay hiện tại trên các đảo chính và Okinawa. Còn theo ông Koh, nhìn rộng ra, Nhật Bản đang có một động thái hợp lý để giữ cho đồng minh lớn nhất của mình – nước Mỹ, cảm thấy hài lòng. "Tổng thống Trump đang yêu cầu Nhật Bản trả nhiều tiền hơn. Việc mua hòn đảo là một phần trong một kế hoạch lớn nhằm chứng minh rằng, Nhật Bản sẵn lòng chia sẻ nhiều gánh nặng hơn", ông nhận xét.

Nếu Mageshima trở thành địa điểm luyện tập, việc di chuyển của các phi công Mỹ - hiện xuất phát từ căn cứ Iwakuni trên đảo Honshu, sẽ trở nên thuận tiện hơn rất nhiều. Các phi công đang tập luyện hoạt động hạ cánh trên tàu sân bay ở Iwo Jima – cách Iwakuni chừng 1.360 km. Bay tới Mageshima có thể giúp thu hẹp quãng đường xuống còn 960 km.

Ngoài ra, cũng theo ông Wallace, Mageshima còn có thể mở ra một số cơ hội hợp tác mới giữa quân đội Mỹ và Nhật Bản – đặc biệt liên quan tới các phi cơ chiến đấu F-35.

Nhật Bản từng tuyên bố sẽ nâng cấp các tàu khu trục trực thăng lớp Izumo để có thể chứa được các máy bay F-35 do Mỹ sản xuất.

"Nhật Bản không có các phi công có kinh nghiệm hạ cánh trên tàu sân bay. Tuy nhiên, hạ tầng mới có thể đem lại cơ hội cho người Nhật làm quen phần nào với các chiến dịch như vậy cùng với Mỹ", ông Wallace chỉ ra. "Có được máy bay F-35 Nhật Bản trên các tàu hải quân Mỹ hoàn toàn là một tín hiệu đáng chú ý".