Hủy bỏ thượng đỉnh APEC 2020: thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung "đi đâu về đâu"?

Reuters đưa tin, các nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc đang vấp phải một trở ngại mới trong những nỗ lực nhằm kết thúc cuộc chiến tranh thương mại đã kéo dài nhiều tháng.

Hồi đầu tuần, Tổng thống Donald Trump từng bày tỏ hy vọng sẽ ký kết với người đồng cấp Tập Cận Bình một thỏa thuận thương mại tạm thời khi cả hai có mặt tại hội nghị thượng đỉnh APEC, dự kiến diễn ra từ ngày 16-17/11 tại Chile. Tuy nhiên, mới đây giới chức Chile đã tuyên bố hủy bỏ sự kiện để tập trung vào giải quyết các vấn đề đối nội mà nước này đang đối mặt.

Thông tin từ Nhà Trắng cho hay, Washington vẫn muốn ký hiệp định thương mại với Trung Quốc vào tháng 11, tuy nhiên hiện vẫn chưa chọn được một địa điểm thay thế để hai ông Trump và Tập gặp mặt.

"Chúng tôi mong chờ được hoàn tất Giai đoạn Một của thỏa thuận thương mại lịch sử với Trung Quốc trong khung thời gian đã định", một thông cáo của Nhà Trắng viết.

Còn hôm thứ năm (31/10), theo một thông cáo từ Bộ Thương mại Trung Quốc, đàm phán song phương sẽ vẫn tiếp tục như kế hoạch và người đứng đầu phái đoàn đàm phán của cả hai nước sẽ có cuộc điện đàm vào thứ sáu (01/11).

Đại diện đàm phán Mỹ và Trung Quốc đang không ngừng tăng tốc để có thể hoàn thiện nội dung hiệp định "giai đoạn một" để hai ông Trump và Tập có thể ký kết vào tháng sau.

Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin chia sẻ với Reuters hôm thứ tư rằng, các cuộc thảo luận của Mỹ với Trung Quốc khá hiệu quả và mọi việc vẫn đang tiếp diễn. Nhận định tương tự cũng được Bộ Thương mại Trung Quốc đưa ra một ngày sau đó.

Reuters trích dẫn một nguồn tin cho biết, Nhà Trắng dự định đề xuất một số địa điểm tại Mỹ thay thế cho thượng đỉnh APEC. Một nguồn tin khác đánh giá, Alaska hoặc Hawaii có thể là những lựa chọn được Trung Quốc chấp nhận. Trong khi đó, Bắc Kinh cũng gợi ý một địa điểm là Macau.

"Rất nhiều lựa chọn"

Trong các thông cáo hôm thứ năm, cả Nhà Trắng và Bộ Thương mại Trung Quốc đều không bình luận về những địa điểm thay thế cho Thượng đỉnh APEC tại Chile hay liệu hai nhà lãnh đạo Trump và Tập có gặp gỡ vào tháng sau hay không. Tuy nhiên, các chuyên gia thương mại đánh giá, việc sắp xếp một cuộc họp thượng đỉnh khác trong một thời gian ngắn như vậy là khá khó khăn.

"Những thượng đỉnh này, đặc biệt là cuộc họp có sự tham gia của 21 nhà lãnh đạo là sự kiện khổng lồ - và việc chuẩn bị một cuộc họp trong vòng 2 tuần là điều bất khả thi", ông Matthe Goodman, một cựu quan chức của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ và hiện đảm nhiệm vị trí cố vấn cho Trung Tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington – phân tích.

"Rõ ràng Nhà Trắng đã ra tín hiệu rằng họ thực sự muốn một cuộc gặp song phương Trump – Tập được diễn ra", ông Goodman nói. "Tuy nhiên, gần như chắc chắn họ sẽ để các bộ trưởng thương mại hoặc đại sứ ký kết thỏa thuận 'giai đoạn một' và dành cuộc gặp giữa các nhà lãnh đạo vào lần sau".

Một trong những thời điểm đáng lưu ý chính là ngày 15/12 khi các mức thuế mới của Mỹ lên hàng hóa nhập khẩu Trung Quốc bao gồm máy tính xách tay, đồ chơi và đồ điện tử… bắt đầu có hiệu lực. Cả Washington và Bắc Kinh đều tỏ ý muốn đạt được một thỏa thuận và đảo ngược việc thực thi các mức thuế trên.

Hồi đầu tháng, Tổng thống Trump đã dừng việc áp thuế vốn có hiệu lực vào ngày 15/10 sau các cuộc đàm phán thương mại tại Washington. Tuy nhiên, Nhà Trắng vẫn chưa công bố bất kỳ kế hoạch thay đổi hoặc hủy bỏ nào liên quan tới thời hạn đánh thuế vào ngày 15/12.

"Cá nhân tôi cho rằng, hai bên hy vọng ký kết được một 'hiệp định đình chiến' vào cuối năm nay. Ông Trump cần điều đó và chúng tôi cũng vậy", ông Jin Canrong, Phó quản lý Trường Nghiên cứu Quốc tế, thuộc Đại học Nhân dân Bắc Kinh, đồng thời là một cố vấn của chính phủ Trung Quốc nói với Reuters.  

Còn một nhà ngoại giao chỉ ra, trong tương lai gần sẽ không còn một hội nghị quốc tế nào mà hai ông Trump, Tập có thể gặp gỡ bên lề nữa, do Tổng thống Mỹ không tham dự Thượng đỉnh Đông Á tại Thái Lan vào tuần sau. Tuy nhiên, ông Trump từng bày tỏ quan tâm tới khả năng thăm Australia nhân dịp  giải golf Cup Tổng thống, bắt đầu từ ngày 9/12. Đây cũng là một cơ hội để ông xuất hiện tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

"Có rất nhiều lựa chọn để hai nhà lãnh đạo có thể ký kết thỏa thuận", ông Wei Jiangui, Phó Chủ tịch Trung tâm Trao đổi Kinh tế Quốc tế Trung Quốc đánh giá tại một diễn đàn về quan hệ Trung – Mỹ diễn ra tại Singapore. "Thỏa thuận có thể được ký tại Trung Quốc, Mỹ hoặc bất kỳ nước thứ ba nào, như Singapore chẳng hạn", ông Wei nói.