Iran ra tay với uranium: Hứa hẹn cơ hội đảo ngược hạt nhân với châu Âu?

Đây là bước đi mới nhất xa rời thỏa thuận hạt nhân năm 2015 với các cường quốc thế giới kể từ khi Tổng thống Donald Trump rút khỏi hiệp định này hơn một năm trước.

Hành động này cũng sẽ gia tăng sức ép lên các quốc gia châu Âu vẫn còn trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015 (JCPOA) – tại thời điểm này đã gần như sụp đổ.

Trong thông báo của mình, Tổng thống Hassan Rouhani không cho biết liệu các máy ly tâm, tại cơ sở hạt nhân ở Fordo, có được sử dụng để sản xuất uranium làm giàu hay không. Các máy ly tâm này sẽ được bơm khí uranium vào thứ Tư, ông Rouhani nói.

Phát biểu của ông, được truyền hình trực tiếp trên truyền hình nhà nước Iran, được đưa ra một ngày sau khi người đứng đầu chương trình hạt nhân của Tehran cho biết nước này đã tăng gấp đôi số lượng máy ly tâm IR-6 tiên tiến đang hoạt động.

Không có phản ứng ngay lập tức từ Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế IAEA – đơn vị đang theo dõi sự tuân thủ của Iran đối với JCPOA. Liên minh châu Âu hôm thứ Hai kêu gọi Iran quay trở lại thỏa thuận, trong khi Nhà Trắng tiến hành trừng phạt các thành viên thân cận của Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei.

Ông Rouhani nhấn mạnh các bước đi đã thực hiện cho đến nay, bao gồm vượt qua giới hạn làm giàu và dự trữ uranium của JCPOA, có thể bị đảo ngược nếu châu Âu đưa ra biện pháp hỗ trợ Tehran tránh các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ để có thể bán dầu thô ra nước ngoài.

"Chúng tôi sẽ có thể bán được dầu của chúng tôi" và "Chúng tôi sẽ có thể mang tiền của mình về", ông Rouhani nói.

Các máy ly tâm tại Fordo là IR-1, máy ly tâm thế hệ đầu tiên của Iran. Thỏa thuận hạt nhân cho phép các thiết bị ở Fordo hoạt động mà không cần khí uranium.

Một máy ly tâm làm giàu uranium bằng cách quay nhanh khí uranium hexafluoride. Một máy ly tâm IR-6 có thể sản xuất uranium được làm giàu nhanh hơn 10 lần so với IR-1, các quan chức Iran nói.

Các nhà khoa học Iran cũng đang nghiên cứu một chiếc máy nguyên mẫu có tên IR-9, hoạt động nhanh hơn 50 lần so với IR-1, giám đốc hạt nhân của Iran Ali Akhbar Salehi cho biết hôm thứ Hai.