Khủng hoảng khí hậu cận kề: LHQ kêu gọi tăng cường áp thuế các 'ông lớn' năng lượng

Nguồn tiền này sau đó sẽ chuyển đến các quốc gia bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu và các hộ gia đình đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt, hãng AP dẫn tin.

Trong một bài phát biểu trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York, ông António Guterres cho rằng ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch đang "ăn theo hàng trăm tỷ đô la trợ cấp và thu được nhiều lợi nhuận trong khi ngân sách của các hộ gia đình bị thu hẹp và hành tinh của chúng ta bị đốt cháy".

Dù đưa ra lập trường cứng rắn như vậy nhưng ông Guterres dường như cũng thừa nhận thực tế của tình hình hiện nay, trong đó than, dầu và khí đốt tiếp tục đóng một vai trò quan trọng trong thế giới hiện đại, ở cả các nền kinh tế phát triển và mới nổi.

Ông nói: "Tất nhiên, nhiên liệu hóa thạch không thể ngừng hoạt động trong một sớm một chiều. Một quá trình chuyển đổi chính nghĩa có nghĩa là không bỏ lại bất kỳ ai hoặc bất kỳ quốc gia nào. Tuy nhiên, đã đến lúc cần nhắm đến các nhà sản xuất, nhà đầu tư và nhà sản xuất nhiên liệu hóa thạch".

Ông Guterres cũng khẳng định: "Người gây ô nhiễm phải trả tiền. Và hôm nay, tôi kêu gọi tất cả các nền kinh tế phát triển đánh thuế lợi nhuận các công ty nhiên liệu hóa thạch thu được", và cho biết thêm rằng số tiền này nên được chuyển lại cho "các quốc gia đang chịu tổn thất và thiệt hại do khủng hoảng khí hậu gây ra; và cho những người đang vật lộn với giá thực phẩm và năng lượng tăng".

Bài phát biểu của ông Guterres hôm thứ Ba củng cố những bình luận mà ông đưa ra hồi tháng 8, khi ông nói rằng "việc các công ty dầu khí đang kiếm lợi nhuận kỷ lục từ cuộc khủng hoảng năng lượng này, dựa trên lưng những người và cộng đồng nghèo nhất, là vô đạo đức và khiến khí hậu trả một cái giá quá lớn".

"Tổng lợi nhuận của các công ty năng lượng lớn nhất trong quý đầu tiên của năm nay là gần 100 tỷ USD", ông Guterres nói thêm. "Tôi kêu gọi tất cả các chính phủ đánh thuế những khoản lợi nhuận quá lớn này và sử dụng quỹ đó để hỗ trợ những người dễ bị tổn thương nhất vượt qua những giai đoạn khó khăn này".

'Nóng' vấn đề thuế năng lượng

Việc áp thêm thuế đối với các công ty năng lượng đã thu hút được nhiều sự chú ý trong các quý vừa qua khi lĩnh vực này ghi nhận lợi nhuận khổng lồ. Lợi nhuận của họ thu được trong bối cảnh giá hàng hóa tăng vọt và nhiều hộ gia đình cũng như các doanh nghiệp khác thì phải vật lộn với giá năng lượng tăng và một cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt quy mô lớn.

Ví dụ, hồi tháng 5, cựu bộ trưởng tài chính của Vương quốc Anh, Rishi Sunak, đã công bố chi tiết về "thuế năng lượng tạm thời" đối với các công ty dầu khí. Tuần trước, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng cho biết họ đang đề xuất "đưa ra mức giới hạn doanh thu đối các công ty sản xuất điện nhưng chỉ phải bỏ ra ít chi phí". Bà cho rằng những công ty này đang "tạo ra doanh thu mà họ chưa bao giờ tính đến, thậm chí họ chưa bao giờ mơ tới".

Bà Von der Leyen nói thêm: "Và đừng hiểu lầm tôi: Trong nền kinh tế của chúng ta, lợi nhuận là điều tốt. Nhưng trong những thời điểm như thế này, thật sai lầm khi nhận được những khoản doanh thu với lợi nhuận bất thường và kỷ lục, được hưởng từ tình hình xung đột và trên lưng của người tiêu dùng. Hiện tại, lợi nhuận phải được chia sẻ và chuyển đến những người cần nó nhất. Do đó, đề xuất của chúng tôi cũng nhắm tới các nhà sản xuất điện từ nhiên liệu hóa thạch, những người phải đóng góp để giải quyết cuộc khủng hoảng hiện tại".

Về tổng thể, bà Von der Leyen cho biết đề xuất này sẽ huy động được hơn 140 tỷ euro, tương đương khoảng 140,1 tỷ USD.

Ngành năng lượng lên tiếng

Trong khi những hành động và sáng kiến như vậy có người ủng hộ, cũng có người phản đối. Ví dụ, sau khi ông Sunak công bố kế hoạch của mình, hiệp hội ngành công nghiệp dầu khí của Vương quốc Anh Offshore Energies UK cho biết mức thuế này sẽ "không khuyến khích các khoản đầu tư năng lượng ra nước ngoài của Anh, đồng nghĩa với việc giảm khai thác và sản xuất dầu khí, do đó buộc phải tăng nhập khẩu".

Cuộc tranh luận về vai trò của nhiên liệu hóa thạch trong các nguồn năng lượng có thể sử dụng của hành tinh này đang là một cuộc tranh luận nóng bỏng và có vẻ sẽ tiếp tục trong những năm tới.

Đầu năm nay, Giám đốc điều hành của Ngân hàng Standard Chartered Bill Winters cho rằng hầu hết mọi người sẽ hướng tới "quá trình chuyển đổi công bằng". "Đó là cụm từ thực sự quan trọng… vừa thể hiện sự công bằng và vừa thể hiện quá trình chuyển đổi có thể thực sự diễn ra dù có mất một khoảng thời gian", ông Winters thông tin với CNBC tại diễn đàn City Week ở London.