(Tổ Quốc) - Bộ trưởng Quốc phòng trong chính quyền của Tổng thống Donald Trump sẽ nhấn mạnh cam kết an ninh của Mỹ với các đồng minh quan trọng Hàn Quốc và Nhật Bản trong chuyến đi đầu tiên của ông tới châu Á vào tuần này.
Ông Mattis rời Hoa Kỳ vào ngày 1/2, đầu tiên sẽ đến Seoul trước khi tiếp tục tới Tokyo vào ngày 3/2 trong bối cảnh nhiều quan ngại đang được dấy lên về chương trình tên lửa của Triều Tiên và căng thẳng với Trung Quốc.
Đây là chuyến đi đầu tiên của viên tướng đã nghỉ hưu James Mattis kể từ khi trở thành người đứng đầu Lầu Năm Góc và cũng là chuyến đi nước ngoài đầu tiên của một vị bộ trưởng trong nội các của Trump.
 Tổng thống Mỹ Trump và Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis. (Nguồn: Reuters) |
Thông điệp trấn an
Các quan chức nói rằng đây là lần đầu tiên ông Mattis hướng tới châu Á - trái ngược với điều bình thường có lẽ là sẽ tới thăm các binh sĩ Mỹ ở Iraq hay Afghanistan.
Động thái này thể hiện rằng Mỹ muốn tái khẳng định mối quan hệ với hai đồng minh – nơi gần 80.000 lính Mỹ đang đồn trú và nhấn mạnh tầm quan trọng của khu vực này.
Điều này càng có ý nghĩa hơn khi ông Trump đã từng dấy lên lo ngại về chi phí các đồng minh của Mỹ phải trả đối với sự bảo vệ của Washington hiện nay trong chiến dịch tranh cử. Bên cạnh đó, Tổng thống Trump cũng đã khiến châu Á chấn động khi rút Mỹ khỏi thỏa thuận thương mại khu vực châu Á-Thái Bình Dương – điều Nhật Bản đã rất nỗ lực để gắn kết.
"Đó là một thông điệp trấn an," một quan chức giấu tên trong chính quyền Trump cho biết.
"Thông điệp này gửi tới tất cả những người đã quan ngại trong chiến dịch của ứng viên tranh cử Tổng thống Mỹ, hiện tại đã nhậm chức - ông Trump khi trước đó đã có thông điệp hoài nghi các đồng minh của Mỹ và sẽ rút lui khỏi vai trò lãnh đạo truyền thống của chúng tôi trong khu vực bằng cách nào đó."
Bản thân ông Trump cũng đã nói chuyện với các nhà lãnh đạo của cả Nhật Bản và Hàn Quốc trong những ngày gần đây và sẽ đón Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tại Washington vào ngày 10/2.
Lo ngại từ biến động khu vực
Trước đó, ông Trump đã phát biểu trong chiến dịch tranh cử rằng, cả Hàn Quốc và Nhật Bản đang được hưởng lợi từ chiếc dù an ninh của Hoa Kỳ mà không chia sẻ đủ chi phí.
Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình năm 2016, ông Trump nói về việc 28.500 binh sĩ Mỹ đóng tại Hàn Quốc: "Chúng ta không nhận được gì trên thực tế đối với các chi phí của điều này. Tại sao chúng ta vẫn thực hiện hoạt động trên.?"
Tuy nhiên, ông Mattis, trong buổi điều trần về vị trí Bộ trưởng quốc phòng, đã trấn an những lo ngại trên, đề cập rằng, có có một lịch sử lâu dài về việc các Tổng thống Hoa Kỳ và thậm chí các Bộ trưởng quốc phòng đã kêu gọi các đồng minh chi trả công bằng cho những chi phí quốc phòng.
Đồng thời, chuyến đi này của ông tới châu Á diễn ra giữa lúc nhiều lo ngại về việc Triều Tiên có thể đã sẵn sàng thử nghiệm một tên lửa đạn đạo mới đang được dấy lên – điều có thể trở thành một thách thức “ngay lập tức” cho chính quyền của ông Trump.
Phát biểu với Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc Han Min-koo trước chuyến đi của mình, ông Mattis đã tái khẳng định cam kết của Mỹ để bảo vệ nước này và "mang tới sự răn đe gia tăng với đầy đủ khả năng của Mỹ."
Các nhà phân tích mong đợi Mattis thúc đẩy những động thái từ phía Hàn Quốc để triển khai hệ thống tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) – có thể được lắp đặt trong năm 2017 để bảo vệ Hàn Quốc trước chương trình tên lửa và hạt nhân của Triều Tiên.
Tuy nhiên, một quan chức quân đội Hàn Quốc cho biết rằng không đặt nhiều hi vọng đối với bất cứ tuyên bố lớn nào trong chuyến thăm lần này và nói rằng chuyến thăm đầu tiên của ông Mattis có khả năng sẽ là "một hành động phá băng" cho cả hai nước.
Tại Tokyo, ông Mattis sẽ gặp Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Tomomi Inada, người đã nhiều lần cho biết Nhật Bản đang chia sẻ công bằng các chi phí cho quân đội Hoa Kỳ đóng quân tại nước này và đã nhấn mạnh rằng quan hệ đồng minh là điều tốt đẹp cho cả hai quốc gia.
Chi tiêu quốc phòng của Nhật Bản vẫn vào khoảng 1% GDP, xét trong khu vực thì vẫn kém xa Trung Quốc. Trong khi đó, quan hệ Nhật – Trung hiện cũng đang căng thẳng khi hai nước cũng đang tranh chấp chủ quyền quần đảo Senkaku/ Điếu Ngư tại Hoa Đông.
Chuyến đi của ông Mattis lần này cũng diễn ra giữa lúc nhiều lo ngại ngày càng tăng về động thái quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông. Căng thẳng đã leo thang giữa Mỹ với Bắc Kinh tuần trước khi Nhà Trắng của chính quyền Trump tuyên bố sẽ bảo vệ "vùng lãnh thổ quốc tế" ở khu vực này.
(Theo Reuters)
