(Tổ Quốc) - Các bằng chứng về việc Iran tiếp tay cho lực lượng nổi dậy Houthi trong các cuộc tấn công tên lửa vào tháng 11 đang trở thành tâm điểm chỉ trích của Mỹ và Liên Hợp Quốc trong những ngày gần đây.
Mỹ trưng bằng chứng
Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley khẳng định đã tìm thấy bằng chứng liên quan việc Iran đã cung cấp vũ khí cho lực lượng nổi dậy Houthi tại Yemen và tuyên bố điều này là vi phạm các Nghị quyết của Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc.
 Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley khẳng định đã tìm thấy bằng chứng liên quan việc Iran. Ảnh: Bloomberg |
Các mô phỏng bằng hình ảnh do Saudi Arabia cung cấp là các bằng chứng cụ thể nhất, bà Haley khẳng định. Iran đã phóng tên lửa tại sân bay tại thủ đô Riyadh vào ngày 4/11 được xác định là tên lửa đạn đạo Qiam. Đây là loại tên lửa do Iran chế tác. Tên lửa Qiam-1 (một loại tên lửa của Iran) là một biến thể của tên lửa Scud. Các tên lửa bắn vào ngày 22 và ngày 4 tháng 11 đều có đường kính "tương đồng" với tên lửa Scud.
Đại sứ Mỹ Haley cho biết, việc Iran đang cung cấp các vũ khí tại Yemen là vi phạm các lệnh cấm vận vũ xuất khẩu vũ khí của Liên Hợp Quốc cũng như các cam kết thỏa thuận hạt nhân 2015 với các siêu cường trong nỗ lực kiềm chế chương trình hạt nhân.
“Chỉ tưởng tượng nếu vũ khí này được phóng tại sân bay Dulles hay JFK”, bà Haley cho biết.
Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc cũng nhắc lại vụ việc mà Bộ Quốc phòng nói là một cuộc tấn công vào nhà máy lọc dầu Saudi Arbia. Đây là bằng chứng mà Iran đang thách thức cộng đồng quốc tế và điều này không chỉ một lần.
Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục tăng cường các biện pháp đối phó với Iran. Các quan chức cho biết, điều này sẽ giảm căng thẳng tại Trung Đông bao gồm các động thái hỗ trợ lực lượng khủng bố và phiến quân tại Lebanon, Syria, Iraq và Yemen. Bà Haley cũng khẳng định, thỏa thuận hạt nhân 2015 đang trở nên mất đi hiệu lực bởi thất bại trong nỗ lực kiềm chế các hoạt động.
Trước đó, Tổng thư ký Liên hợp quốc LHQ Antonio Guterres đã cảnh báo rằng Iran có thể đang không tuân thủ lời kêu gọi của LHQ nhằm ngăn chặn sự phát triển tên lửa đạn đạo dù nước này vẫn thực hiện thỏa thuận hạt nhân với sáu cường quốc trên thế giới.
Bản báo cáo với Hội đồng Bảo an rằng LHQ đang điều tra việc Iran có thể chuyển các tên lửa đạn đạo cho phiến quân Houthis người Shiite ở Yemen – loại vũ khí có thể đã được sử dụng trong các vụ phóng nhằm vào Saudi Arabia ngày 22/7 và ngày 4/11.
Liên Hợp Quốc vẫn bỏ ngỏ
“Iran vẫn bác bỏ tuyên bố của Đại sứ Mỹ Haley”, người phát ngôn của phái đoàn Iran tại Liên hợp quốc Alireza Miryousefi cho biết trên Twitter.
“Các bằng chứng công khai dường như đang cố tình giả tạo và bịa đặt khác đi”, ông Alireza Miryousefi dẫn tweet.
Iran bác bỏ vai trò trong cuộc tấn công tên lửa tại sân bay và cho rằng họ không hề cung cấp bất kỳ vũ khí nào cho lực lượng nổi dậy Houthis tại Yemen. Ít nhất 14.000 người đã chết và bị thương từ khi diễn ra cuộc tấn công do Saudi dẫn đầu nhằm vào lực lượng nổi dậy Houthis tại Yemen bắt đầu vào tháng Ba, 2015.
Đại sứ Mỹ Haley cũng đưa ra hàng loạt câu hỏi và chưa có câu trả lời. Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Laura Seal cho biết, Mỹ chưa xác nhận được thời điểm tên lửa xuất khẩu ra khỏi Iran nhưng nhiều khả năng, họ đã phân phối trước khi Nghị quyết về thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và các cường quốc khác thông qua vào năm 2015.
Theo đó, thỏa thuận hạt nhân 2015 kêu gọi các nước nên ngăn chặn việc cung ứng, kinh doanh, chuyển giao các vũ khí và vật liệu quân sự từ Iran.
“Chúng ta phải khẳng định, các bằng chứng đã có có thể là mối đe dọa đến hòa bình và an ninh toàn thế giới”, bà Haley cho biết.
Tại Liên Hợp Quốc, New York, Đại sứ Anh Matthew Rycroft cho biết, bằng chứng hoàn toàn thuyết phục, tuy nhiên, không phải mọi ý kiến của Liên Hợp Quốc đều đồng ý. Khi được hỏi về bằng chứng của Đại sứ Mỹ về cáo buộc Iran cung ứng tên lửa cho lực lượng Houthis, Đại sứ Thụy Điển Olof Skoog cho biết, các thông tin đến thời điểm hiện tại vẫn chưa rõ ràng.
Báo cáo gần đây trình lên Tổng thư ký Liên Hợp Quốc về vấn đề này cho biết, Tổng thư ký vẫn đang phân tích các thông tin thu thập về tên lửa được phóng bởi lực lượng nổi dậy Houthis và sẽ có báo cáo trở lại đến Hội đồng bảo an khi có kết quả chính xác.
Vào tháng 10, Tổng thống Trump đã bác bỏ thông tin về việc Iran vẫn tuân thủ thỏa thuận hạt nhân. Ông Trump cũng khẳng định, các trừng phạt mới sẽ nhằm vào Iran, đặc biệt là vào Vệ binh cách mạnh Hồi giáo nếu nước này vẫn cố tình vi phạm thỏa thuận hạt nhân.
(Theo Bloomberg)
